نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید حسین خزاعی ¹
• مهدیه دالوند ²
• بهناز اسکندری ²
• روح الله تقی زاده مهرجردی ³

¹ عضو هیئت علمی گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران

² دانش آموخته کارشناسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران

³ استادیار دانشکده کشاورزی، منابع طبیعی و کویرشناسی، مجتمع آموزش عالی اردکان، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت منابع آب‌های زیرزمینی در تأمین نیازهای بشر، عدم کنترل و مدیریت نامناسب این منابع ممکن است به بروز مشکلاتی مثل آلودگی‌های نیتراتۀ ناشی از مصرف بی‌رویۀ کودهای شیمیایی در اراضی کشاورزی منجر شود. با تعمیم داده‌های نقطه‌ای به سطح، با استفاده از روش‌های زمین‌آماری، می‌توان میزان آلودگی را در مناطقی که نمونه‌برداری صورت نگرفته است نیز تعیین کرد. این پژوهش با هدف پهنه‌بندی میزان آلودگی نیتراتۀ آب‌های زیرزمینی در بخشی از اراضی کشاورزی شهرستان اندیمشک انجام شد. به این منظور، از ۵۵ حلقه چاه نمونه‌‌برداری انجام شد و میزان یون نیترات در هر کدام از چاه‌ها بر حسب mg/lit نیترات به‌دست آمد. روش‌های زمین‌آماری مورد استفاده شامل کریجینگ، کوکریجینگ و وزن‌دهی عکس فاصله بود. از کریجینگ شاخص نیز برای ترسیم نقشۀ احتمال خطر آلودگی نیترات استفاده شد. بعد از تعیین نرمال‌بودن داده‌ها و رسم واریوگرام، روش کریجینگ با مقدار ریشه مربعات خطای ۴/۱ و خطای کمتر نسبت به روش کوکریجینگ با مقدار ریشه مربعات خطای ۴۲/۱ و معکوس فاصله با مقدار ریشه مربعات خطای ۴۶/۱ روش مناسب شناخته شد. بنابراین، با بهره‌گیری از بهترین روش درون‌یابی (کریجینگ) به پهنه‌بندی غلظت یون نیترات اقدام شد. نقشه‌های هم‌نیترات می‌تواند به‌مثابۀ ابزاری مهم برای تصمیم‌گیران در عرصه‌های مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• آب زیرزمینی
• آلودگی نیتراته
• توزیع مکانی
• زمین‌آمار
• کریجینگ

عنوان مقاله [English]

Spatial Distribution of Nitrate Ion in Andimeshk Groundwaters using the Geostatistical Methods

نویسندگان [English]

• Seyed Hosein Khazaei ¹
• Mahdieh Dalvand ²
• Behnaz Eskandari ²
• Rohollah Taghizadeh Mehrjerdi ³

¹ Scientific Member, Faculty of Marine Natural Resources, Khorramshahr Marine Science and Technology University, Iran

² Bsc. Student, Faculty of Marine Natural Resources, Khorramshahr Marine Science and Technology University, Iran

³ Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Natural Resources and Desert Studies, Education Center of Ardakan, Iran

چکیده [English]

According to the importance of groundwater resources in providing of human needs, lack of control and inappropriate management of these resources can lead to the problems such as nitrate pollutions arising from the use of chemical fertilizers in agricultural lands. With generalized point data to the area using the geostatistics methods can be determine the pollution content in areas without sampling. This research was conducted with aiming to zoning the groundwater nitrate pollution content in some of Andimeshk agricultural lands. For this purpose, samples were taken from 55 wells and nitrate content was obtained in each of the wells based on mg/lit nitrate. Geostatistical methods that were used include kriging, cokriging and inverse distance weighting. After normalization of the data and drawing the variogram, kriging method (i.e. RMSE: 1.4) with fewer errors than the cokriging (i.e. RMSE: 1.42) and IDW (i.e. RMSE: 1.46) was chosen as the appropriate method of zoning. Finally, the nitrate zoning map was drawing by using geographical information system. Nitrate maps can be used as an important tool for decision makers in the field of management.

کلیدواژه‌ها [English]

• Geostatistics
• groundwater
• Kriging
• nitrate pollution
• Spatial Distribution