نشریه محیط زیست طبیعی خود را موظف به رعایت منشور اخلاق پژوهش نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می داند و در همین راستا مواردی که در ذیل می آید به عنوان استانداردهای اخلاقی برای متولیان مجله (شامل سردبیر، و داوران) و همچنین نویسندگان اصلی و همکاران لازم الاجرا است:
اصول کلی
- نشریه از دریافت مقاله های پژوهشی معتبری که حاوی یافته های علمی جدید باشد استقبال می کند و از چاپ مقاله های مبتنی بر گردآوری یا ترجمه معذور است.
- مقالات ارسالی به هیچ وجه نباید در دیگر نشریات داخلی و خارجی منتشر شده باشد. همچنین حق انتشار مقاله، پس از پذیرش آن، برای نشریه محفو ظ است و نویسنده مجاز به انتشار آن در نشریات دیگر نیست.
- نشریه در پذیرش، رد، اصلاح، و ویرایش مقاله های دریافتی آزاد است.
- صرفا مقاله هایی در این مجله منتشر می شود که در نشریه های داخلی و خارجی چاپ یا ارائه نشده باشد.
- انتشار آثار ارسالی الزاما به معنای هم رأی بودن با نویسندگان نیست و مجله مسئولیتی در این زمینه ندارد.
اصول اخلاقی برای سردبیر
- سردبیر استقلال فکری نویسندگان را محترم می شمارد.
- نگاه سردبیر به تمام مقالات ارسالی به مجله بدون سوءگیری بوده و ارزشیابی مقالات دریافتی بر اساس صلاحیت مقالات و بدون در نظر گرفتن نژاد، دین، ملیت، جنسیت، مقام و وابستگی سازمانی نویسنده(گان) است.
- سردبیر تمامی مقالات دریافتی را در مدت زمان معقول بررسی می کند.
- پاسخ نهایی رد و یا پذیرش یک مقاله بر اساس نظرات دریافتی داوران و اعضای هیات تحریریه مجله انجام می شود.
- ممکن است مقاله ای بخاطر سرقت علمی، عدم تناسب با حیطه موضوعی مجله ویا نداشتن حداقل های استاندارد لازم در بررسی اولیه و بدون طی شدن مراحل داوری رد شود.
- حق رد مقالات مشتبه به عدم رعایت اصول اخلاقی برای سردبیر محفوظ است.
- سردبیر برای تعیین داوران هر مقاله اختیار تام دارد. ممکن است در این مورد سردبیر از اعضای هیات تحریریه مجله و یا حتی نویسندگان خود مقالات هم در این مورد نظرخواهی کند.
- سردبیر یا مدیر داخلی مجله (به نمایندگی) مسئول اخذ فرم های اعطای حق تالیف، استعلام اصالت مقاله، تعارض منافع احتمالی، و فرم تعهد به منظور عدم ارسال اصل و یا کپی مشابه مقاله به سایر مجلات حتی در قالب های دیگر است. تعهد نویسنده مسئول مبنی بر برائت از سرقت ادبی هم اخذ خواهد شد.
- از آنجائیکه بررسی مقالات نوشته شده توسط سردبیر برای انتشار در مجله نوعی از تعارض منافع خواهد بود از این رو بررسی این دست مقالات به فرد دیگری از اعضای هیات تحریریه مجله واگذار خواهد شد.
- سردبیر از دریافت گزارش خطاهای احتمالی در مقالات منتشره در مجله استقبال می کند. در صورت تایید، خطاهای مکشوفه در اسرع وقت به سمع مخاطبان مجله خواهد رسید.
اصول اخلاقی برای داوران
- از آنجاکه فرایند داوری مقاله یکی از مراحل اساسی پذیرش یک مقاله است چنانچه داور محترم احساس کند که مقاله ارسالی به هر دلیلی در حیطه تخصص وی نیست باید فورا مقاله را به سردبیر عودت دهد.
- داوران استقلال فکری نویسنده مقاله را محترم می شمارند و باید بی طرفانه کیفیت مقاله را ارزیابی کنند.
- داوران باید به مقاله دریافتی برای داوری به مثابه یک سند محرمانه نگاه کنند. داوران نباید مقاله را در اختیار دیگران قرار دهند و یا در مورد آن با دیگران به بحث بنشینند مگر در مواردی که بخواهند از نظرات دیگران در فرایند داوری استفاده کنند.
- داوران باید در مورد نظرات اعمالی خود توضیحات لازم را ضمیمه نمایند.
- داوران باید سهل انگاری نویسندگان در استناد به کارهای مشابه انجام شده را مد نظر داشته باشند.
- داوران باید سردبیر را از تاخیر احتمالی آگاه کرده و زمان مجددی برای انجام داوری تعیین کنند.
- داوران مجاز نیستند از اطلاعات، بحث ها و تفاسیر منتشر نشده دیگران که در قالب مقاله به این مجله ارسال شده در کارهای خود بدون کسب اجازه از نویسنده(گان) مقاله استفاده کنند.
اصول اخلاقی برای نویسندگان
- نویسنده باید راهنمای نویسندگان را مطالعه نماید و مقاله را براساس ضوابط وشرایط اعلام شده ارسال نماید.
- اساسی ترین مسئولیت اخلاقی یک نویسنده ارائه یک مقاله یا گزارش درست و تمام از پژوهش انجام شده و سعی در عدم ارتکاب به سرقت علمی به هر نحوی از انحاء شامل برداشت لفظ به لفظ و یا نزدیک به مضمون، نقل مشابه متن و یا نتایج پژوهش های دیگر افراد است.
- نویسنده متعهد است شواهد لازم در مورد مقاله ارسالی و تحقیقات صورت گرفته را که شامل داده های مقاله، اسناد، تصاویر است در صورت درخواست در اختیار هیات تحریریه مجله قرار دهد.
- استناد صحیح به تمام منابعی که - چه به صورت مستقیم و چه بصورت غیر مستقیم - از آن ها استفاده شده است الزامی است.
- چنانچه مقاله قبلا (در این مجله و یا سایر مجلات)رد شده و یا از فرایند چاپ خارج شده است، نویسنده باید سردبیر را آگاه کرده و در مورد دلایل احتمالی رد و یا خارج شدن از چرخه انتشار و یا اصلاحات احتمالی انجام شده توضیح دهد.
- تمام نویسندگان اصلی و همکار که در یک مقاله عناوین آنها در قسمت نویسندگان ذکر می شود باید واجد حداقل مشارکت علمی در تهیه مقاله باشند. نویسنده مسئول وظیفه دارد یک نسخه از مقاله ارسالی به مجله را برای سایر نویسندگان همکار ارسال کند و رضایت آنها را برای ذکر عنوان به شکل نویسنده همکار اخذ نماید.
- مسئولیت گزارش تعارض احتمالی منافع و حامیان مالی پژوهش به عهده نویسنده مسئول است.
- ثبت مقاله در سامانه با ارسال ایمیل به کلیه نویسندگان مقاله اطلاع داده می شود.
- درج نام نویسندگان در مقاله به منزله نقش اساسی ایشان در تدوین مقاله است، درصورتی که نویسندگان مقاله در تدوین مقاله نقشی نداشتهاند و از نام آنها سوءاستفاده گردد لازم است مراتب را بلافاصله از طریق ایمیل دریافتی اطلاع دهند.
- همه نویسندگان مقاله در مورد اصالت اثر مسئول هستند.
ملاحظات
- نشریه در موارد مشکوک مقالات ارسالی به سامانه نشریه را قبل از ورود به فرآیند داوری از طریق سامانه مشابه یاب بررسی می کند.
- سرقت علمی: براساس تعریف کمیته بین المللی اخلاق انتشار(COPE) ، سرقت علمی (Plagiarism) به استفاده غیرعمدی یا دانسته یا بی ملاحظه از کلمه ها، ایده ها، عبارت ها، ادعاها یا استنادهای دیگران بدون قدردانی و توضیح و استناد مناسب به اثر، صاحب اثر یا سخنران ایده گفته می شود. ازاین رو انتظار می رود که نویسندگان آثار علمی در اثر خود استفاده از آثار دیگران را با دقت ثبت کنند و این استفاده را به نحو متناسب به آگاهی مخاطبان برسانند تا علاوه بر حفظ صداقت، از اتهام فریبکاری، سهل انگاری وسرقت علمی مصون بمانند.
موارد زیر مصداق سرقت علمی به شمار می آیند:
- ثبت مقاله دیگری به نام خود؛
- درج نام نویسندگان و پژوهشگرانی که در مقاله نقشی ندارند؛
- کپی برداری یا تکرار بخش های قابل توجهی از مقاله دیگری؛ (حتی اگر مقاله کپی شده و بدون ارجاع مربوط به یکی از نویسندگان مقاله جدید باشد)؛
- طرح نتیجه های حاصل از پژوهش های دیگران به نام خود؛
- چاپ تکراری یک مقاله از سوی یک نویسنده در چند نشریه؛
- بیان نتیجه های نادرست و خلاف یافتههای علمی یا تحریف نتیجه های حاصل از پژوهش؛
- استفاده از دادههای نامعتبر یا دست کاری در دادههای پژوهش.
برخورد نشریه با سرقت علمی
موارد سرقت علمی توسط مسئولان نشریه بررسی می شود. به علاوه برای حراست از اعتبار و زحمات دیگر پژوهشگران، بدون هیچ تساهل و چشم پوشی با توجه به میزان سرقت علمی به شرح ذیل برخورد قانونی می گردد:
- مقاله رد خواهد شد و در صورت چاپ از روی سایت برداشته خواهد شد.
- طی یک نامه رسمی پرونده سرقت علمی با سایر دانشگاهها و نشریه های داخلی و خارجی مرتبط به اشتراک گذاشته خواهد شد.
- مراتب طی یک نامه رسمی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC ) ، دانشگاهها، مؤسسه ها، نشریه ها و هر محلی که نویسندگان از امتیاز چاپ این مقاله استفاده کرده اند، اطلاع داده خواهد شد.