نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر دادرس مقدم ¹
• رضا دهواری ²
• مهدی صفدری ³

¹ استادیار گروه اقتصاد و مدیریت دانشگاه سیستان و بلوچستان

² گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده اقتصاد،مدیریت و حسابداری دانشگاه سیستان و بلوچستان

³ دانشیار ، گروه اقتصاد کشاورزی ، دانشکده اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

هدف تحقیق حاضر بررسی ارتباط دوسویه بین هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، انتشار دی‌اکسید کربن (CO2) و شاخص توسعه انسانی (HDI) است. برای این منظور، از داده‌های تابلویی متوازن 9 کشور عضو سازمان همکاری شانگهای برای دوره زمانی 2000-2020 استفاده شد. روش تحقیق بکار گرفته شده در پژوهش حاضر، خودرگرسیون برداری تابلویی بود. نتایج نشان داد که بیشترین سهم ناشی از تکانه هزینه‌های مراقبت های بهداشتی مربوط به خودش با 63% و بیشترین سهم ناشی از تکانه انتشار CO2 و شاخص توسعه انسانی در طی 10 سال مربوط به هزینه‌های تحقیق و توسعه به ترتیب با 43% و 54% است. همچنین اثر شوک هزینه‌ی تحقیق و توسعه، رشد جمعیت، هزینه‌ی مراقبت های بهداشتی و شاخص توسعه انسانی بر متغیر انتشار گاز co2منفی و معنی‌داری است و شوک‌های رشد جمعیت، انتشار co2، اثر شوک هزینه‌ی تحقیق و توسعه و شاخص توسعه انسانی بر متغیر هزینه‌ی مراقبت های بهداشتی تأثیر منفی و معنی‌داری دارد. شوک‌های انتشار گاز co2 و رشد جمعیت بر متغیر شاخص توسعه انسانی تأثیر منفی و معنی‌داری دارد. نتایج روابط علی نشان داد که رابطه علی یک طرفه بین هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و انتشار CO2 وجود دارد و بیانگر آن است که به طور قابل توجهی انتشار CO2، هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی را برای کشورهای سازمان همکاری شانگهای افزایش می‌دهد. علاوه بر این، هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و HDI نیز یک رابطه دو طرفه مثبت را نشان می‌دهند، زیرا این دو متغیر یکدیگر را تقویت می‌کنند. رابطه علیت دو طرفه بین انتشار CO2 و HDI وجود دارد که نشانگر انتشار بالای CO2 است که به طور قابل‌توجهی توسعه انسانی کشورهای سازمان همکاری شانگهای را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این راستا پیشنهاد می‌شود که برای کاهش انتشار دی اکسید کربن اقداماتی نظیر بهبود شاخص توسعه انسانی، افزایش هزینه‌ی تحقیق و توسعه و کاهش نرخ رشد جمعیت را در کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بایستی اتخاذ نمود.

کلیدواژه‌ها

• انتشار CO2
• هزینه‌های بهداشت و درمان
• شاخص توسعه انسانی
• سازمان همکاری شانگهای
• خودرگرسیون برداری تابلویی

عنوان مقاله [English]

Investigating the dynamic relationship between CO2 emissions, health care costs and human development index in the member countries of the Shanghai Cooperation Organization: using panel vector autoregression approach

نویسندگان [English]

• Amir Dadrasmoghadam ¹
• Reza Dehvari ²
• mahdi safdari ³

¹ Assistant Professor Department of Agricultural Economics, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran

² Department of Agricultural Economics, Faculty of Economics, Management and Accounting, University of Sistan and Baluchestan

³ Associate Professor of Agricultural Economics, Faculty of Economics, , University of Sistan and Baluchestan

چکیده [English]

The aim of this research is to investigate the bidirectional relationship between healthcare costs, carbon dioxide (CO2) emissions, and the Human Development Index (HDI). To achieve this, balanced panel data from 9 member countries of the Shanghai Cooperation Organization for the period 2000-2020 were used, and panel vector autoregression was employed as the research method. The results showed that the largest share of the healthcare expenditure shock was due to its own shock with 63%, while the largest shares of the CO2 emission and HDI shocks over a 10-year period were related to research and development expenditures with 43% and 54%, respectively. Additionally, the shock of research and development expenditures, population growth, healthcare expenditures, and HDI had a significant negative impact on CO2 emissions, while the shocks of population growth, CO2 emissions, research and development expenditures, and HDI had a significant negative impact on healthcare expenditures. The shocks of CO2 emissions and population growth had a significant negative impact on HDI. There was a unidirectional relationship between healthcare expenditures and CO2 emissions, indicating that CO2 emissions significantly increase healthcare expenditures for Shanghai Cooperation Organization member countries. Furthermore, healthcare expenditures and HDI showed a positive bidirectional relationship, as these variables reinforce each other, although there was bidirectional causality between CO2 emissions and HDI, indicating that CO2 emissions significantly increase human development in Shanghai Cooperation Organization member countries. In this regard, it is recommended that measures such as improving HDI, increasing research and development expenditures, and reducing population growth should be taken to reduce CO2 emissions in member countries of the Shanghai Cooperation Organization.

کلیدواژه‌ها [English]

• CO2 emissions
• healthcare costs
• human development index
• Shanghai Cooperation Organization
• panel vector autoregression