نشریه محیط زیست طبیعی

شناسایی و تعیین گسترۀ اثر مخاطرات محیطی بر کاربری‌های موجود در منطقة ساحلی استان سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مهندسین مشاور سازه‌پردازی ایران، کارشناس محیط زیست، تهران، ایران

2 اداره کل مهندسی سواحل و بنادر، سازمان بنادر و دریانوردی، تهران، ایران

3 مهندسین مشاور سازه‌پردازی ایران، کارشناس سنجش از دور و GIS، تهران، ایران

10.22059/jne.2023.353775.2515

چکیده

مناطق ساحلی، فضایی جغرافیایی میان دو اکوسیستم با خصوصیات مستقل از یکدیگر است که به‌عنوان یک فضای برنامه­ ریزی مجزا مورد توجه قرار می­ گیرد. در این فضا، تحلیل مخاطرات طبیعی می‌تواند ابزار مناسبی در تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی اقدام مدیریت بحران باشد. مهم‌ترین اقدامات و مراحل در تحلیل مخاطرات، تعیین انواع مخاطرات است. در این مطالعه، بررسی مخاطرات طبیعی در منطقة ساحلی استان سیستان و بلوچستان مرتبط با اهداف طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی این استان (ICZM) انجام شد. بدین‌منظور، ابتدا مخاطرات موجود در منطقة ساحلی با استفاده از روش دلفی تعیین و پس از شناسایی دامنة تأثیر آن، طبقه ­بندی شد. به‌منظور تحلیل گسترة مخاطرات بر محیط اثرپذیر، کاربری‌ها و فعالیت‌هایی که تحت تأثیر قرار می‌گرفتند، شناسایی و حوضة نفوذ آن برای هر کاربری با تشکیل ماتریس مخاطرات-کاربری تعیین شد. در نهایت با تهیة نقشة هر یک از مخاطرات و کاربری­ های موجود در منطقة ساحلی و روی‌هم­گذاری این لایه ­ها در محیط ArcGIS، تعداد مخاطراتی که هر کاربری را تهدید می­ کنند، مشخص شد. نتایج نشان داد که، بیشترین مخاطرات در بخش غربی ناحیه ساحلی استان و بین خلیج پزم تا خور میدانی قرار دارند. سونامی و فعال بودن تپه ­های ماسه ­ای دو مخاطره ­ای هستند که بر تعداد کاربری بیشتری اثر می ­گذارند. در بین کاربری ­ها نیز کاربری کشاورزی و دیم نسبت به سایر کاربری‌ها از مخاطرات بیشتری متأثر خواهند شد. نتایج این مطالعه با در اختیار گذاشتن گسترة اثر مخاطرات بر کاربری ­های مختلف و استفاده در تعیین آسیب­ پذیری منطقة ساحلی سبب خواهد شد، برنامه مدیریت محیط­ زیستی محدودة مطالعه با دامنة وسیع ­تری از اطلاعات تدوین و اتخاذ اقدامات توسعه ­ای با آگاهی از گسترة مخاطرات موجود، توسعة امن و ایمن ­تری را در منطقه به‌همراه داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Environmental hazards for coastal zone of Sistan and Baluchestan province

نویسندگان [English]

  • Maryam Yaghoubzadeh 1
  • Monir Haghighat 2
  • Fateme Kordi 3
  • Majid Mashhadi Rafiee 3

1 Environmental Expert, Sazeh Pardazi Iran Consulting Engineers

2 Ports and maritime organization, Costal and Port Engineering Department

3 RS and GIS Expert, Sazeh Pardazi Iran Consulting Engineers

چکیده [English]

Coastal zone is an area between two ecosystems with independent characteristics, which is considered as a separate planning unit. In this area, the analysis of natural hazards is an essential tool in decision-making, planning and prioritization of crisis management actions. The most important action in this analysis is determining the types of hazards. In this study, the investigation of natural hazards in the coastal zone of Sistan and Baluchistan province related to the objectives of the Integrated Coastal Zone Management (ICZM) plan was carried out. For this purpose, firstly all possible hazards in coastal zone were determined using the Delphi method and classified after identifying the scope of its impact. In order to analyze the influence area of each hazards, all related activities were identified and their influence was determined by forming a hazard-use matrix. Finally, an overall map was prepared by overlaying layers in GIS, and the number of all hazards which threaten activities was determined. The results showed that the largest number of hazards are located in the western part of Sistan & Baluchistan coastal zone between Pozm Bay and Khor-e Maydani. Also, Tsunami and sand dunes are two dangerous hazard, which affect all activities. Among all possible landuse, agricultural and dry farming are more affected activities by natural hazards. The results of this study, by determining of hazard influence areas and by using them in determining the vulnerability of coastal zone, will cause the environmental management plan (EMP) of the study area prepared with a wider range of information and development measures will lead to a safer development in this region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ICZM
  • Environmental management
  • Hazards facing
  • Safer development
Ahmadian, M. A., 1999. A Systematic View on the process of desertification and de-desertification. Geographic Research 1-2 (52-52), 144-159. (In Persian)
Aris, A.Z., Praveena, S.M., 2013. Conceptualizing seawater intrusion processes in small Tropical Island via geochemical modelling. In: Finkl, C. W (Ed.), Coastal Hazards. Dordrecht: Springer, pp. 269-284.
Choi, B.-H., Kim, D.C., Pelinovsky, E., Woo, S.B., 2007. Three-dimensional simulation of tsunami run-up around conical island. Coastal Engineering 54, 618-629.
Danehkar, A., 2003. Identification and Selection Criteria for Sea Sensitive Area in Iran. Bandarodarya 101-102, 8-12. (In Persian)
Dean, R. G., Walton, T. L., Rosati, J. D., Absalonsen, L., 2013. Beach erosion: causes and stabilization. In: Finkl, C. W (Ed.), Coastal Hazards. Dordrecht: Springer, pp. 319-365.
Downing, T.E., Patwardhan, A., 2003. Vulnerability assessment for climate adaptation, Adaptation Policy Framework: A Guide for Policies to Facilitate Adaptation to Climate Change, UNDP, in review, see http://www.undp.org/cc/apf-outline.htm.
Esmāilnejād, M., 2022. Assessing the environmental hazards of the coasts of the Oman Sea: an assessment based on a participatory approach. Geographical Studies of Coastal Areas Journal 3(3), 1-17. (In Persian)
Finkl, C. W., 2013. Coastal hazards. Dordrecht: Springer, 840p.
Godwyn-Paulson, P., Jonathan, M.P., Rodríguez-Espinosa, P.F., Rahaman, S.A., Roy, P.D., Muthusankar, G., Lakshumanan, C., 2022. Multi-hazard risk assessment of coastal municipalities of Oaxaca, Southwestern Mexico: An index based remote sensing and geospatial technique. International Journal of Disaster Risk Reduction 77, 103041.
Hafeznia, M.R., 2016. An introduction to the research method in humanities. Samat Publications, 418p. (In Persian)
Hajizadeh, E., Asghari, M., 2011. Statistical methods and analyses in health and biosciences (A research methodological approach using SPSS practical guide). Jahad Daneshgahi, 536 p. (In Persian)
Heidarzadeh, M., Dolatshahi Pirooz, M., Hadjizadeh zaker, N., 2007. Evaluating the potential for tsunami generation in southern Iran. International Journal of Civil Engineering 5(4), 312-329.
Heidarzadeh, M., Pirooz, M.D., Zaker, N. H., Yalciner, A.C., Mokhtari, M., Esmaeily, A., 2008. Historical tsunami in the Makran subduction zone off the outhern coasts of Iran and Pakistan and results of numerical modeling. Ocean Engineering 35(8), 774-786. (In Persian)
Hoseinzadeh, M. M., Motevalli, S., Derafshi, K., Khakpoor, I., 2016. Zoning of lands stability and instability in coastal area using coastal vulnerability index (CVI), case study: Mahmoudabad province. Journal of Natural Environmental Hazards 5(9), 21-37. (In Persian)
Imani, B., 2021. Management pattern of natural hazards with an emphasis on the sustainability of urban and rural settlements (case study: landslide in Rudbar region). Geography and Environmental Planning 32(3), 105-128. (In Persian)
Jones, R., Boer, R., 2003 .Assessing current climate risks Adaptation Policy Framework: A Guide for Policies to Facilitate Adaptation to Climate Change, UNDP, in review, see http://www.undp.org/cc/apf-outline.htm.
Kearney, M.S., 2013. Coastal risk versus vulnerability in an uncertain sea level future. In: Finkl, C. W (Ed.), Coastal Hazards. Dordrecht: Springer, pp. 101-115.
Mafi-Gholami, D., Zenner, E.K., Jaafari, A., Bakhtyari, H.R.R., Bui, D.T., 2019. Multi-hazards vulnerability assessment of southern coasts of Iran. Journal of Environmental Management 252, 109628.
Majidi Nik, M., Biglari, S., 2022. Oman sea tsunami risk assessment along the Makran coast. Journal of Crisis and Emergency Management 14, 133-157. (In Persian)
Matin Parsa, M., Gholami, N., 2018. The conceptualization of the response to natural disasters according to translational criminological approach. Environmental Management Hazards 5(2), 127-142. (In Persian)
Moin, M., 2014. Moin Encyclopedic dictionary. Twenty-seventh edition, Tehran, Amir Kabir Publications. (In Persian)
Negaresh, H., Latifi, L., 2010. Investigating the damage caused by the movement of quicksand in the east of Zabul using satellite images. Physical Geography Research 41(67), 73-87. (In Persian)
Port and Maritime Organization (PMO). 2022. Natural Hazards of the Coastal Area report (Scrutinizing the ICZM plan for Sistan and Baluchestan province). 225 p. (In Persian)
Port and Maritime Organization (PMO). 2021. Boundaries of the coastal area report (Scrutinizing the ICZM plan for Sistan and Baluchestan province). 131 p. (In Persian)
Shamloo, B., Yusefi, A., 2015. Disasters and responsibility of state in national and international law. Environmental Management Hazards 2(3), 291-305. (In Persian)
Shayan, s., Ahmadi, A., Yamani, M., Sharifikia, M., 2012. Risk analysis of land flow processes in coastal areas of the Persian Gulf, Case study: From Kangan until Bushehr. Scientific Journals Management System 12(24), 123-138. (In Persian)
Shroder, J.F., 2014. Coastal and Marine Hazards, Risks, and Disasters. Academic Press, 572 p.
Smith, K., 1996. Environmental hazards: assessing risk and reducing disaster. Environmental International, 3(23), 422.
Villagra´n de Leo´ n, J.C., 2004. Manual para la estimacio´n cuantitativa de riesgos asociados a diversas amenazas, In: Manual para la estimación cuantitativa de riesgos asociados a diversas amenazas. Accion Contra el Hambre, ACH, pp. 69-69.
Yaghoubzadeh, M., Danehkar, A., Jabbarian Amiri, B., 2013. An analysis of role of environmental stress on the coastal area. Bandar & Darya. Special Issue (Jan 2013), 29-35.  (In Persian)
Yaghoubzadeh, M., Salmanmahiny, A., Mikaeili tabrizi, A., Danehkar, A., Moslehi, M., 2022. Prioritizing environmental hazards of mangrove forests in Hormozgan province. Journal of Natural Environmental Hazards 10(30), 69-82. (In Persian)
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 75، ویژه نامه محیط زیست ساحلی و دریایی
اسفند 1401
صفحه 243-256