نشریه محیط زیست طبیعی

مطالعه کیفیت آب رودخانه‌های بالیقلی‌چای و قره‌سو دره‌رود با استفاده از شاخص‌های زیستی بی‌مهرگان کفزی و شاخص کیفیت منابع آب ایران (IRWQISC)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 دانشجوی دکتری شیلات، دانشکده منابع طبعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

3 دانشیار گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

رودخانه­ های بالیقلی ­چای و قره ­سو دره‌رود، دو رودخانه اصلی استان اردبیل هستند که در سال­ های اخیر با توجه به شرایط اقلیمی و برداشت ­های بی­ رویه آب، متحمل تغییرات نامطلوبی شده ­اند. در مطالعه حاضر، ارزیابی وضعیت کیفی آب این رودخانه ­ها بر مبنای بررسی شاخص ­های مرتبط با حضور و فراوانی بی ­مهرگان کفزی و همچنین شاخص کیفیت منابع آب ایران ( IRWQISC) صورت گرفته است. در این راستا، فراوانی بی ­مهرگان کفزی و شاخص­ های تنوع شانون-وینر (H')، شاخص یکنواختی سیمپسون (λ) و شاخص FBI و همچنین سطوح شاخص IRWQISC­ در تعداد 18 ایستگاه در بهار 1397 بررسی گردید. تعداد 12 خانواده از بی‌مهرگان کفزی شناسایی شد؛ به‌طوری که بیشترین و کمترین حضور مربوط به خانواده­ های Baetidae و Chironomidae و Asellidae بود. سطوح شاخص تنوع شانون-وینر (H') در بیشتر نقاط نمونه ­برداری بین مقادیر 0/4 و 0/6 به‌دست آمد. مقادیر شاخص سیمپسون (λ) در بیشتر ایستگاه ­ها بین 0/3 و 6/6 متغیر بود. مقادیر به‌دست آمده شاخص FBI نمایانگر وضعیت کیفی متوسط تا بسیارخوب در نقاط نمونه ­برداری بود، در صورتی که مقادیر محاسبه شده شاخص IRWQISC بیانگر وضعیت ­های کیفی بد و نسبتاً بد برای ایستگاه ­های مورد بررسی بود. در مجموع، نتایج حاصل بیانگر وضعیت کیفی متوسط برای رودخانه ­های مورد مطالعه بود که اهمیت تصمیم‌گیری و برنامه­ ریزی مناسب جهت بهبود سلامت این اکوسیستم­ های رودخانه ­ای را دوچندان می ­سازد.   ­ 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study on water quality of the Balighli-chai and Ghare-Sou Dareh Roud Rivers using the biotic indices of aquatic invertebrates and Iran's water resources quality index (IRWQISC)

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Rafiee 1
  • Fateh Moezzi 2
  • Hadi Poorbagher 3
  • Kamran Rezaei tavabe 3
  • Mohamadali Nematollahi 1

1 Professor, Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

2 Ph.D Student. Department of Fisheries,, Faculty of Natural Resources, University of Tenran, Karaj, Iran

3 َAssociate Professor, Department of Fisheries,, Faculty of Natural Resources, University of Tenran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Balighli-chai and Ghare-Sou Dare Roud rivers are the main rivers of Ardabil Province in Iran which have had considerable alterations due to climatic changes and high-water withdrawals. The present study was planned to assess the water quality condition of these rivers based on the presence and abundance of the aquatic invertebrates macrofauna and Iran's water resources quality (IRWQISC) indices. The levels of abundance, Shannon-wiener index, Simpson's diversity index, FBI index, and IRWQISC were calculated in Fall 2018 for 18 stations along with the rivers. 12 families of aquatic macrofauna were identified in samples, with the highest abundance for Baetidae and Chironomidae and the lowest abundance for Asellidae. The levels of the Shannon-wiener index were between 0.4 and 0.6 for most of the sampling stations. The Simpson's diversity index had values between 0.3 and 0.6 for most of the sampling points. FBI index values for sampling points were in the fair to very good classes while the levels of IRWQISC showed relatively bad to bad conditions. Generally, the results indicated moderate water quality conditions for the studied rivers, which further revealed an urgent need for educated planning strategies to improve the ecological health conditions of these riverine ecosystems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water quality
  • Biological assessment
  • Benthic invertebrates
  • Iran's water resources quality index
Ahmadi, M., Nafisi, M., 2001. Identification of running water macrofauna. Khabir publication. Tehran. 240P. (In Persian) 
APHA. 2005. Standard methods for examination of water and wastewater. American Public Health Association. Washington, DC.
Azrina, M.Z., Yap, C.K., Ismail, A.R., Ismail, A., Tan, S.G., 2006. Anthropogenic impacts on the distribution and biodiversity of benthic macroinvertebrates and water quality of the Langat River, Peninsular Malaysia. Ecotoxicology and Environmental Safety 64, 337-347.
Borja, A., Franco, J., Perez, V., 2000. A marine biotic index to establish the ecological quality of soft-bottom benthos within European estuarine and coastal environments. Marine Pollution Bulletin 40,1100-1114.
Clifford, H.F. 1991. Aquatic invertebrates of Alberta. Alberta. The University of Alberts Press. 551p.
Davin, J.C., Ruellet, T., 2007. Polychaete/amphipod ratio revisited. Marine Pollution Bulletin 55, 215-224.
Engle, V.D., Summers, J.K., Gaston, G.R., 1994. A benthic index of environmental condition of Gulf of Mexico Estuaries. Estuaries 17, 372-384.
Environment Protection Agency. 2013. Iran's water resources quality index calculation manual. 42 p. (In Persian)
Ghadiri, A., Hashemi, S.H., Nasrabadi, T., 2021. Investigating the efficiency of Iran's water resources quality index in comparison with three indices for assessment of heavy metal pollution in surface water (case staudy: north and east of Tehran's runoff). Modarres Civil Engineering Journal. 21(2). (In Persian) 
Hafezieh, M. 2001. Aquatic insects as water pollution index. Iranian Scientific Fisheries Journal 1, 19-36. (In Persian)
Hauer, F.R., Lamberti, G.A., 2011. Methods in stream ecology. Second edition. Academic Press. 895 p.
Hynes, H.B.N., 1970. The ecology of running water. University of Torento Press. Canada. 555 p.
Johnson, R.K., 1987. Seasonal variation in diet of chironomus plumosus (L) and C. anthracinus (Zett) (Diptera: Chironomidae) in mesotrophic lake Erken. Freshwater Biological 17, 525-533.
Julio, A., Camargo, C., Gonzalo, C. 2007. Physicochemical and biological changes downstream from a trout farm outlet: comparing 1986 and 2006 sampling surveys. Limnetica 26(2), 405-414.
Metcalfe-Smith, J.L., 1996. Biological water quality assessment of rivers: use of macroinvertebrate communities. In: Petts, G., Calow, P. (ed.). river restoration. Oxford, Blackwell Science, pp:17-43.
Moghasam Yekta, N., Jozi, S.A., 2020. Study of quality and pollution of Urmia Gadarchay catchment, using water quality index and WRASTIC vulnerability model. Journal of Environmental Science and Technology 22(2), 81-91. (In Persian)
Noellet, L.M.L., 2007. Handbook of water analysis. CRC Press. Taylor and Francis Group. 769 p.
Simboura, N., Zenetos, A., 2002. Benthic indicators to use in ecological quality classification of mediteranean soft bottom marine ecosystem, including a new biotic index. Mediterranean Marine Science 3, 77-111.
Von der Ohe, P.C., Liess, M., 2004. Relative sensitivity distribution of aquatic invertebrates to organic and metal compounds. Environmental Toxicology and Chemistry 23, 150-156.
Weisberg, S.B., Ranasinghe, B.J.A., Daure, D.M., Schafener, L.C., Diaz, R.J., Frithsen, J.B., 1997. An estuarine Benthic index of biotic integrity (B-IBI) Chasapeake bay. Estuaries 20, 149-158.
Welch, E.B., 1992. Ecological effects and waste water. 2nd ed. Chapman and Hall. 425 p.
 
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 74، شماره 4
اسفند 1400
صفحه 797-808