نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران آب و سازه های هیدرولیکی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد، ایران
2 استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
3 ریاست پژوهشکده محیط های خشک ، استادیار گروه مهندسی عمران ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران
چکیده
با توجه به اهمیت منابع آبهای زیرزمینی و بحران کمآبی در ایران باید توجه بسیار زیادی به این منابع شود. یکی از چالش ها در این خصوص آلوده شدن این منابع است، لذا با بررسیهای مناسب باید مناطقی که تحت تأثیر آلودگی قرار دارند شناساییشده و برای رفع آلودگی اقدامات لازم صورت گیرد. در بسیاری از موارد، آلودگی آبهای زیرزمینی بعد از آلوده شدن چاههای آب شرب شناسایی میشوند. شناسایی مناطق آسیب پذیر آبخوان می تواند زمینه ساز اقدامات هدفمند پیشگیرانه از آلودگی آب های زیرزمینی گردد. روش های مختلفی برای ارزیابی آسیب پذیری ارائه شده است که یکی از پر استفاده ترین و شناخته شده ترین روش های شاخص همپوشانی به عنوان مدل SINTACS در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. هدف از این مطالعه ارزیابی آسیبپذیری کیفی آبخوان دشت بیرجند با استفاده از مدل SINTACS در دوره آماری سالهای 95 تا 96 میباشد. بر اساس نتایج این ارزیابی نقشه پهنهبندی آسیبپذیری SINTACS نشان میدهد که 81/12 درصد از مساحت منطقه مطالعاتی دارای آسیبپذیری در محدوده متوسط تا زیاد، 47/80 درصد از مساحت منطقه دارای آسیبپذیری زیاد و 71/6 درصد از مساحت منطقه دارای آسیبپذیری خیلی زیاد میباشد. جهت صحت سنجی مدلSINTACS به بررسی ارتباط بین شاخص آسیب پذیری و مقادیر غلظت نیترات بدست آمده از 21 نمونه آب زیرزمینی پرداخته شده است. ضریب همبستگی بدست آمده بین شاخص آسیب پذیری SINTACS و غلظت نیترات 71 درصد به دست آمده است که نشان دهنده همبستگی مناسب این مدل با غلظت نیترات به عنوان شاخص آلودگی آبهای زیرزمینی است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Qualitative Vulnerability Assessment of Birjand Plain Aquifer Using SINTACS Method
نویسندگان [English]
1 Master of Science (MSc), Civil Engineering, Water and Hydraulic Structures, Young Researchers and Elite Club, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
2 Assist. Prof. at Dept. of Civil Engineering, University of Birjand, Birjand, Iran
3 Head of Arid Environment Research Center, Assistant Professor, Department of Civil Engineering, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
چکیده [English]
Given the importance of groundwater resources and the water shortage crisis in Iran, a significant attention should be paid to these resources. One of regarding challenges is the resource pollution; therefore the vulnerable resources should be revealed based on suitable assessments to eliminate pollutions by the necessary actions. In the most cases, the groundwater pollution can be detected after the drinking water wells were polluted. Detection of vulnerable zones of an aquifer can be used for the groundwater pollution preventive actions. Different vulnerability assessment methods have been presented which one of the proper and well-known methods of overlaying indicator named SINTACS has been used in this research. The study aims assessing the qualitative vulnerability of Birjand plain aquifer, using SINTACS model for a statistical period of 2016-2017. Based on the results of this assessment, the SINTACS vulnerability zoning map indicates that 12.81 percent of the zone space has a vulnerability of medium to high level, 80.47 percent of the space has a high vulnerability level and 6.71 percent of the space has a very high vulnerability level. For the SINTACS model verification, the relation between vulnerability and Nitrate density values of 21 groundwater samples have been examined. The gained correlation coefficient between vulnerability index of SINTACS and Nitrate density was 71 which shows suitable correlation of this model with Nitrate density as groundwater pollution index.
کلیدواژهها [English]