نشریه محیط زیست طبیعی

آزمون فرضیه اثر خشکسالی تولید در استان‌های ایران: مدل فضایی SAR

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آیت ا... بروجردی (ره) ارزیابی اقتصاد

چکیده

اثر خشکسالی به مفهوم کمبود آب ناشی از رخداد خشکسالی، به این موضوع می‌پردازد که با ثابت در نظر گرفتن سایر شرایط، یک درصد محدودیت در دسترسی به آب چند درصد رشد اقتصادی را کاهش می‌دهد. در دهه‌های اخیر اقتصاددانان محیط‌زیست درپی پاسخ به این سئوال بودند که آیا سطحی از مصرف و تخلیه منابع آب وجود دارد که تاثیر مثبت آب بر تولید را معکوس نماید؟ در این پژوهش با کاربرد مدل پانل پویای تصادفی با کاربرد روش گشتاورهای تعمیم‌یافته فضایی SAR-DPD-GMM در دوره 1383-1396 در 30 استان اثر آستانه‌ای استخراج منابع آب زیرزمینی بر تولید ناخالص داخلی حقیقی آزمون شد. نتایج نشان داد، منابع آب زیرزمینی در سطح و مجذور دارای ضریب 7311/556 و 0065/0- هستند، به طوری که حد آستانه استخراج 825/42 میلیارد مترمکعب در سال برآورد شد. استخراج بیش از این حد آستانه دارای تاثیرات منفی محیط‌زیستی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در بین استان‌ها است که منجر به کاهش تولید ناخالص داخلی حقیقی در بین استان‌های ایران می‌گردد. به این ترتیب فرضیه اثر خشکسالی در استان‌های ایران رد نمی‌گردد. همچنین ردپای بشر در منابع آب زیرزمینی قابل مشاهده است. متغیر فضایی SAR دارای ضریب 1064/0 است که نشان داد تخلیه یک حوضه آبریز که موقعیت جغرافیای آن از بُعد محیط‌زیستی مستقل از تقسیمات سیاسی است، دارای تاثیرات فضایی بر تولید ناخالص داخلی حقیقی استان‌های مجاور است. پیشنهاد می‌گردد با کنترل رانت مجاز و غیر مجاز آب با بهره‌گیری از مالکیت موقت به جای مالکیت دائمی و استفاده از ابزار بازار آب با کنترل سمت تقاضا و تقویت تولید اقتصادی آب در سمت عرضه، استخراج منابع آب زیرزمینی در بین استان‌ها به کمتر از حد آستانه کاهش یابد، تا تبعات منفی استخراج مازاد منابع آب زیرزمینی صفر گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Testing the Droughts Effect of Production Hypothesis in Iran's Provinces: SAR Model

نویسنده [English]

  • seyyid parviz jalili kamjo

Buroujerdi University

چکیده [English]

The drought effect that means water shortages due to drought events, is that one percent of the water access limitations, ceteris paribus, how many percent reduces the economic growth. In the last decades environmental economists have been answering this question that is whether there is a level of consumption and discharge of water resources that reverses the positive impact of water on production. To this end, using data from 30 provinces during the period 1383-1396 and application of Spatial Aotu Regressive General Momentums Model Dynamic Panel Data A new interpretation of the drought and thresholds effect for the extraction of groundwater resources on the real GDP was presented. The results showed that groundwater resources at the surface and squared have 556/7311 and -0/0065 coefficients. The threshold was estimated at 42/825 billion cubic meters per year. Extracting over this threshold has a negative environmental, economic, social and political impact that leads to a reduction of real GDP in the provinces of Iran. Thus, the drought effect on the provinces of Iran is not rejected. Human footprints are also visible in underground water supplies. Also, the spatial lagged variable has a coefficient of 0/1064 which indicates that the discharge of basin whose geographic location is from an environmental dimension independent of political divisions has spatial effects on the real GDP of adjacent provinces. It is suggested that the authorized and unauthorized water rent is controlled with using temporary water ownership instead of permanent ownership. The demand side is controlled and the economic production of water is strengthened using water market tools. So underground water resources have been reduce until reach below the threshold to zeroing the negative consequences of resource extraction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought Effects
  • Water Supply and Demand
  • Human Trail Hypothesis
  • SAR Model
Arellano, M., & Bond, S., 1991. Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment. Rev. Econ. Stud. 58: 277–297.
Arellano, M., & Bover, O., 1995. Another look at the instrumental variable estimation of error-components models.Journal of Econometrics 68: 29–51.
Barbier, E. B., 2004. Water and economic growth, Economic Record, 80: 1–16.
Blundell, R., & Bond, S., 1998. Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal of Econometrics 87: 115–143.
Burek, P., Satoh, Y., Fischer, G., Kahil, M. T., Scherzer, A., Tramberend, S., Nava, L. F., Wada, Y., Eisner, S., Flörke, M., Hanasaki, N., Magnuszewski, P., Cosgrove, B. and Wiberg, D., 2016. Water Futures and Solution: Fast Track Initiative . IIASA Working Paper. Laxenburg, Austria, International Institute for Applied Systems Analysis.
مرکز آمار ایران (1397).Center for Statistics of Iran., 2018.سالنامه ‌ های آماری استان ‌ ها . Statistical Yearbook of the provinces. (in Persian).
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1397).Central Bank of Islamic Republic of Iran., 2018. نماگرهای اقتصادی .Economic indicators. (in Persian).
Dadson, S., Hall, W., Garrick, D., Sadoff, C., Grey, D. & Whittington, D., 2018. Water security, risk and economic growth: insights from a dynamical systems model, Working paper.
Duarte, R., Pinilla, V. & Serrano, A., 2014. Looking backward to look forward: water use and
economic growth from a long-term perspective, Applied Economics. 46(2): 212-224.
Gleick, P., 2003. Water Use, Annual Review of Environment and Resources 28: 275-314.
Grey, D. & Sadoff, W. C., 2006. Water for Growth and Development, A Thematic Documents of the IV World Water Forum. Commission National del Agua: Mexico City.
Hemati, A., Mehrara, M., Sayehmiri, A., 2011. New vision on the relationship between income and water withdrawal in industry sector. Natural Resources. 2 (3): 191-196.
HSBC., 2012. Exploring the links between water and economic growth, a report prepared for HSBC by Frontier Economics: Executive Summary. Corporate Sustainability, HSBC Holdings plc, London.
جلیلی کامجو، سید پرویز و خوش ‌ اخلاق، رحمان (1395).Jalili Kamju, S. P. & Khoshakhlagh, R., 2016.استفاده از نظریه بازی ‌ ها در تخصیص بهینه آب در زاینده رود، مجله علمی - پژوهشی مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، 5(18): 1-29. Using game theory optimal allocation of water in the river, Journal Studies of Applied Economics, 5 (18): 1-29. (in Persian).
جلیلی کامجو، سید پرویز (1395).Jalili Kamju, S. P., 2017.کاربرد تئوری طراحی مکانیسم و تئوری تطبیق در طراحی بازار آب در حوضه آب ‌ ریز زاینده ‌ رود با رویکرد نهادی، مجله علمی - پژوهشی اقتصاد و الگوسازی شهید بهشتی، 7(26): 121- 158. Mechanism design theory and the theory of matching the design of the water in the river basin, Journal - economic management and modeling martyr Beheshti, 7 (26): 121- 158. (in Persian).
جلیلی کامجو، سید پرویز (1397).Jalili Kamju, S. P., 2018.ارزیابی ارزش اقتصادی استخراج منابع آب زیرزمینی توسط کشاورزان در دشت همدان - بهار، دو فصلنامه پژوهش ‌ های محیط زیست، پذیرفته شده . The economic value of groundwater resources by farmers in the plain of Hamedan - bahar, the Journal of Environmental research. accepted. (in Persian).
جلیلی کامجو، سید پرویز، معبودی، رضا، خوچیانی، رامین و نادمی، یونس (1395).Jalili Kamju, S. P., Maboudi, R, Khochiani, R. & Nademi, Y., 2016. آزمون انتخاب - لاجیت شرطی : الگویی نوین در برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان در برخورد با خدمات اکوسیستمی زاینده رود، دو فصلنامه پژوهش ‌ های محیط زیست، 7(14): 115-126.conditional logit: a new model for estimating WTP in the river ecosystem services, Journal of Environmental Research, 7 (14): 115-126. (in Persian).
Katz, D., 2015. Water use and economic growth: reconsidering the Environmental Kuznets Curve relationship. Journal of Cleaner Production. 88: 205–213.
خوچیانی رامین و جلیلی کامجو، سید پرویز ( ۱۳۹۸ ).Khochiani, R. & Jalili Kamju, S. P., 2018. ارزیابی علیت کرنلی بین استخراج منابع آب زیرزمینی و رشد تولید : کاربرد مدل رگرسیون ناپارامتریک نادارایا –Evaluation Causality between Groundwater and Production Growth: Nadaraya - واتسون، دوفصلنامه مهندسی آب و آبیاری، در نوبت چاپ تابستان ۱۳۹۸ .Watson. Water Engineering and Irrigation, at the time of printing in the summer of 1398. (in Persian).
خوش ‌ اخلاقKhoshakhlagh, رحمانR., (1378) اقتصاد1999. Economics منابعsources طبیعی،normal, انتشاراتPublishers جهادJihad دانشگاهی .University. (in Persian).
Lesage, J., 1999. Spatial Econometrics. Department of Economics University of Toledo.
Matthew A. C., 2004. Economic growth and water use, Applied Economics Letters, 11: 4-11.
Meshki, M., 2011. Determining the Factors Affecting the Performance of Bourse Companies, Journal of Accounting Progress of Shiraz University, 3 (1): 119-91. (in Persian).
Nadiri M. & Mohammadi, T., 2011. Investigating the Influence of Institutional Structures on Economic Growth by GMM Data Dynamic Data Model, Quarterly Journal of Economic Modeling, 3 (5): 24-1.
Rowan, R., Nicole, M. & Justin, D., 2018. Water and Australia’s future economic growth, Working paper.
Sachs, J. D., J. W. McArthur, G. Schmidt-Traub, M. Kruk, C. Badahur, M. Faye, & McCord, G., 2004. Ending Africa's poverty trap, Brookings Papers on Economic Activity, 1: 1-240.
Sadoff C., Hall, J., Grey, D., Aerts, J., AitKadi, M., Brown, C., Dadson, S., Garrick, D., Kelman, J., McCornick, P., Ringler, C., Rosegrant, M., Whittington, D. & Wiberg, D., 2015. Securing Water, Sustaining Growth: Report of the GWP/OECD Task Force on Water Security and Sustainable Growth, University of Oxford, 180pp.
شاهدی، مهری و طالبی، فاطمه .Shahedi, M. & Talebi, F., (1395).2017. آشنایی با مفاهیم پایه در سیستم منابع آب، نشریه آب و توسعه پایدار .Introduction to Basic Concepts in Water Resources Systems, Journal of Water and Sustainable Development . 3(2): 117-120.3 (2): 117-120. (in Persian).
تفضلی، فریدون .Tafazoli, F., (1396).2017. تاریخ عقاید اقتصادی، نشر نی، تهران، ایران .History of Economic Thoughts, Release, Tehran, Iran.1-753. 1-753. (in Persian).
Wada, Y., Flörke, M., Hanasaki, N., Eisner, S., Fischer, G., Tramberend, S., & Satoh, Y., 2016. Modelling global water use for the 21st: The Water Futures and Solutions (WFaS). Geoscientific Model Development, 9: 175-222.
WWAP. United Nations (UN)., 2018. The United Nations World Water Development Report 4. UNESCO.
Xiangming, F., Terry, L. & Rodney B., 2006. Water Shortages, Water Allocation and Economic Growth: The Case of China, China Agricultural Economic Review, 1(4): 459-471.
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 72، شماره 3
مهر 1398
صفحه 295-309