نشریه محیط زیست طبیعی

کاربرد روشهای هیدرولوژیکی در برآوردحقآبه زیست محیطی رودخانه (مطالعه موردی رودخانه گرگانرود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی گروه علوم ومهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد

2 گروه علوم ومهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد

3 سازمان آب منطقه ای گرگان

چکیده

طرح‌های توسعه منابع آب (نظیر احداث سدها) دارای اثرات زیست محیطی متعددی می‌باشد، که تغییر رژیم طبیعی رودخانه و کاهش جریان سطحی پایین دست از مهم‌ترین آن است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در برنامه ریزی منابع آب برآورد حق آبه زیست محیطی در رودخانه ها متاثر از متغیرهای طبیعی، درک اهمیت حفاظت از منابع آب، تنوع زیستی و زیست بوم وابسته به جریان رودخانه می باشد. جریان زیست محیطی توصیفی از زمان، کیفیت و مقدار جریان مورد نیاز برای حفظ آب شیرین ، اکوسیستم مصب رودخانه، رفاه انسان و معیشت وابسته به آب است. هدف اصلی از تحقیق حاضر، برآورد حقآبه زیست محیطی رودخانه گرگانرود (ایستگاه آق قلا)بر اساس دوره آماری 33 ساله، از روش‌های هیدرولوژیکی: تنانت، تسمن، جریان پایه آبزیان، منحنی تداوم جریان و تغییر منحنی تداوم جریان در ماه‌های مختلف سال می باشد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد حداقل دبی گرگانرود (ایستگاه آق قلا) جهت تأمین جریان زیست محیطی با استفاده از روش-های فوق به‌ترتیب مساوی 27/2، 8/1، 51/5، 47/4و 33/3 (کلاس مدیریت زیست محیطی C) متر مکعب بر ثانیه باید می باشد. در این تحقیق نشان داده شده است که در غیاب اطلاعات اکولوژیکی، شاخص‌های هیدرولوژیکی می‌توانند برای یک تخمین اولیه از نیازهای جریان زیست محیطی مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Application Hydrological methods for estimating River Environmental water rights (Case Study of Gorganroud River)

نویسندگان [English]

  • kazem Esmaili 1
  • zahra Sadeghe 2
  • Abdolreza kaboli 3
  • hosna shafaei 2

1 Associate professor wayer science and engineering Dept. ferdowsi university of mashhad

2 water science and engineering Dept. ferdowsi university of mashhad

3

چکیده [English]

Water resource development plans (such as dams) has the numerous environmental effects, which altering the natural regime of river and river flow reduction is the most important. One of the most important environmental challenges in water resources planning is river water rights estimation affected by natural variables, understanding the importance of protecting water resources, variety biological and ecosystems related to river flow. Environmental flows is meaning time, quality and amount of required current to protect freshwater, estuarine ecosystems, human welfare and livelihoods related to water. The main aim of this study is estimation of environmental water right Gorganrood river (Aq Qala station) based on 33-year period, using hydrological methods: Tennant, Tessman, aquatic base flow, flow duration curve and duration curve change in different months of years. The results show that at least the Gorganrood river flow (Aq Qala station) to provide environmental flows using the above methods, respectively should equal to 27/2, 8/1, 51/5, 47/4 and 33/3 (class C) cubic meters per second. This study has shown that in the absence of information on the ecological, hydrological indices can be used for preliminary estimation of environmental flows.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stable development
  • Environmental water rights
  • hydrological methods
  • Gorgan
Abdi, R., Yasi, M., S. Oskooei, R., and Mohammadi, A., 2014. Evaluating environmental flow requirements Zarinrood river by using hydrological Methods. Engineering and Watershed Management Magazine, No.3, 211-223.
Arthington, A.H., 2003. Ecological Impacts of dams and flow regulation in rivers, Keynote address at Dams consents and Current Practice New Zealand Society on Large Dams.
Cavendish, M.G., Duncan, M.I., 1986. Use of the in stream flow incremental methodology: a tool for negotiation. Environmental Impact Assessment Review, 6:347-363.
Dyson, M., Bergkamp, G., Scanlon, J., 2003. The essentials of environmental flows. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, Earth System Science, 861-876.
Fattahpour, F., Ebrahimi, K., and Liyaghat, A.M., 2014. Investigation of River Ecological Flood Estimation Methods (Case Study: Sefid Rood). The 9th National Conference on Global Environment Day.
Geller, L.D., 2003. A guide to in stream flow setting in Washington State. Washington department of fish and wide life. Department of Ecology Publication, 03-11-007.
Hu, W., Wang, G., Deng, W., Sh. Li., 2008. The influence of dams on eco hydrological conditions in the Huaihe River basin, China. Ecological Engineering, 33:233-241.
King, J.M., and Brown, C., 2003. Water Resource and Environment, Technical Note C.L. Environmental Flows: Concept and Methods, World Bank.
Manuals determining of required water for aquatic ecosystems, 2002. Power Ministry. Report number: 352.  (in Persian).
Meijer, K.S., 2007. Human Well-Being Values of Environmental Flows Enhancing Social Equity in Integrated Water Resources Management, PhD Thesis, Delft University, Netherlands, 194 p.
Mostafavi, S., and Yasi, M., 1994. Evaluating minimum environmental flow of rivers by Eco-Hydraulic Methods (case study: Barandoozchai- Lake Urmia Basin), Water and Soil Magazine 5(29), 1219-1231.
Richter, B.D., Baumgartner, J.V., Powell, J. and Braun, D.P.,1996. A method for assessing hydrologic alteration within ecosystems. Conserv Biol 10(4): 1163-1174.
Shaeri, S., Seyedi, J., Yasi. M., 2010. The introduction of desktop storage method to calculate the ecological flow of rivers. Proceedings of 9th Iranian Hydraulic conference, Tehran. (in Persian).
Smakhtin, V. U., 2001. Low flow hydrology: a review, Journal of Hydrology, 240, 147-186.
Smakhtin, V.U., Anputhas, M., 2006. An assessment of environmental flow requirements of Indian River basins, IWMI Research Report 107. International Water Management Institute, Colombo, Sri Lanka, 36p.
Tharme, R., 2003. A global perspective on environmental flow assessment: emerging trends in the development and application of environmental flow methodologies for rivers, Published online in Wiley InterScience.
Theodoropoulos, C., Papadnikolaki G., Stamou A., Buim M., Rutschmann P., Skoulikidis N., 2015. A Methodology for the determination of environmental flow releases from dams based on hydrodynamic habitat modelling and benthic macro invertebrates Hellenic Centre for Marine Research, Institute of Marine Biological Resources and Inland.
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 71، شماره 4
دی 1397
صفحه 437-451