نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• وحید راهداری ¹
• علیرضا سفیانیان ²
• سعید پورمنافی ³
• حمید قیومی ⁴

¹ دانشجوی دکتری آمایش سرزمین، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل

² دانشیار گروه محیط زیست، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

³ استادیار گروه محیط زیست، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

⁴ استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

چکیده

بهترین راه حفاظت از تنوع زیستی و ساختار و کارکرد یک منطقه، شناسایی نواحی با قابلیت حفاظتی است. در این مطالعه برای تهیة نقشة قابلیت حفاظت اراضی زیر حوضة آبخیز پلاسجان، به روش دلفی لایه­های اطلاعاتی مورد نیاز تعیین، نمودار سلسله مراتبی مطالعه ترسیم و وزن معیارها به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) محاسبه شد. نقشة لایه­های مورد نیاز تهیه، پیش پردازش های لازم بر روی آن­ها انجام و تمامی معیارها با استفاده توابع متناسب فازی محدودیت­ها به صورت صفر و یک، استاندارد گردید. قابلیت حفاظت اراضی منطقه با استفاده از ارزیابی چند معیاره (MCE) به روش ترکیب خطی وزنی (WLC) با ریسک متوسط و قابلیت جبران بالا و میانگین وزنی رتبه­بندی شده (OWA) با ریسک و قابلیت جبران تعریف شده متوسط مشخص گردید. روی­هم­اندازی نقشة کاربری و پوشش اراضی منطقه بر روی نقشه­های قابلیت حفاظت، نشان داد نتایج روش WLC به دلیل جبران حداکثر، خوش­بینانه بوده اما نتایج روش OWA با ریسک و جبران متوسط، متناسب با شرایط فعلی سرزمین و واقع­بینانه­تر بود. در نتیجه در مدل WLC و OWA به ترتیب، 9/33 و 16/13 درصد به مناطق با قابلیت متوسط و 5/16 و 26/12 درصد به طبقه با قابلیت حفاظتی زیاد اختصاص داده شده است. مقایسة نقشه­های تهیه شده از وضعیت فعلی منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره­ای، نقشة قابلیت حفاظت اراضی منطقه و توجه به لزوم حفاظت از ساختار و کارکرد منطقه، در هر دو روش، لزوم اصلاح مرزهای مناطق تحت حفاظت را نشان داد. 

کلیدواژه‌ها

• قابلیت حفاظت اراضی
• ارزیابی چند معیاره
• ریسک و جبران
• فازی

عنوان مقاله [English]

Surviving of risk and tradeoff levels effects on land capability evaluation results in Fuzzy area (case study: Plasjan sub-basin)

نویسندگان [English]

• vahid rahdari ¹
• Alireza Soffianian ²
• saed pormanafi ³
• hamid ghaiumi ⁴

¹ Environment PhD student, Isfahan university of technology, Member ship of Zabol university

² associate professor of Isfahan university of technology, natural resource faculty

³ Associate professor of Isfahan university of technology, natural resource faculty, Iran

⁴ Assistant professor, Esfahan Agriculture And Natural Resources Research Center

چکیده [English]

Determining areas with high conservation capability is the best way to conserve biodiversity, structure and functions of an area. In this study for evaluating land conservation capability in Plasjan sub-basin, criteria were determined using Delphi method. Hierarchy of study was designed and the weights of criteria were calculated by applying analytical hierarchical process (AHP). All criteria maps were prepared, necessary pre-processing’s were done and criteria were standardized with Fuzzy and constraints were standardized using Boolean method. Land conservation capability maps for conservation were produced using multi criteria evaluation (MCE) with weighted linear combination (WLC) with medium risk and high trade-off levels and ordered weighted averaging (OWA) with medium risk and tradeoff level. Overlaying land-use/cover map on land conservation capability maps has shown that although WLC result is optimistic because it considered more area in high level conservation capability class, OWA result is more realistic with medium risk and tradeoff level by attention to current land conditions. results show in WLC and OWA methods 33.9 and 13.16 percent of area were given to moderate conservation capability 16.5 and 12.26 percent were given to high conservation capability repeatedly. Land-use/cover comprising with land conservation capability conservation maps, in both WLC and OWA has shown it is necessary to redesign all conservation area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Land conservation capability
• multi criteria evaluation
• risk and trade-off
• Fuzzy