نشریه محیط زیست طبیعی

مدل‌سازی زیستگاه مطلوب کبک دری (Tetraogallus caspius) به عنوان یک گونة شاخص مناطق مرتفع کوهستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه شیلات و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

2 کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری

چکیده

کبک دری، به عنوان یک گونة به طور عمده غیرمهاجر، شاخص مناطق کوهستانی مرتفع محسوب می­شود. این گونه در ارتفاعات مناطق شمالی، شمال غرب و غرب کشور پراکنش دارد. جمعیت کبک دری در سال­های اخیر به واسطة عوامل متعددی مانند تخریب زیستگاه، شکار غیرقانونی و چرای بیش از حد در زیستگاه­ها با روند کاهشی رو به رو بوده است. بنابراین، شناسایی و حفاظت از لکه­های زیستگاهی به نسبت بزرگ به منظور تأمین نیازهای حیاتی جمعیت­های این گونه اهمیت ویژه­ای دارد. در این پژوهش، مطلوبیت زیستگاه کبک دری در استان چهارمحال و بختیاری (به عنوان یک منطقة دربرگیرندة سیماهای سرزمینی اغلب کوهستانی) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته­ها، ارتفاع از سطح دریا (3/44%)، بارش سالیانه (19%)، شیب (2/17%) و رد پای انسان (5/8 %) به عنوان مهم­ترین متغیرهای مؤثر بر مطلوبیت زیستگاه کبک دری در این استان شناسایی شدند. این گونه به طور بالقوه می­تواند در گسترة ارتفاعی حدود 1700 متر تا بیش از 4100 متر حضور داشته باشد. با این وجود، فقط در حدود 81/0 درصد از زیستگاه­های مطلوب کبک دری در گسترة ارتفاعی بین 1700 تا 2000 متر قرار گرفت. در حدود 4/19 درصد از سطح استان به عنوان زیستگاه مطلوب برآورد شد. تنها در حدود 8/15 درصد از زیستگاه­های مطلوب در محدودة مناطق حفاظت شده قرار می­گیرد. علاوه بر این، لکه­های زیستگاهی بزرگ و به نسبت یکپارچه به ویژه در غرب و شمال غرب استان شناسایی شدند که در گسترة مناطق حفاظت شده قرار نمی­گیرند. از سوی دیگر، مزاحمت­های انسانی مانند سکونتگاه­ها، جاده­ها، چرای دام­ها و برداشت گیاهان دارویی منجر به محدودیت و تجزیة بیشتر زیستگاه­های مطلوب شده­اند. به منظور دست­یابی به یک ارزیابی بهتر در زمینة تأثیر تجزیة زیستگاه­ها بر جمعیت­های کبک دری توصیه می­شود توانایی پراکنش این گونه بررسی شود. با توجه به آشیان بوم­شناختی ویژه، کبک دری می­تواند به عنوان یک گونة چتر یا پرچم­دار در کوهستان­های مرتفع معرفی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Habitat suitability modelling for the Caspian Snowcock (Tetraogallus caspius), as a typical high-montane species

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Ashrafzadeh 1
  • Ali Reza Nazarian 2

1 Department of Fisheries and Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, Shahrekord University, Shahrekord, Iran

2 Chaharmahal and Bakhtiari Provincial Office of Department of Environment, Shahrekord, Iran

چکیده [English]

As a sedentary bird, the Caspian Snowcock is a typical high-mountain and alpine species. The bird is distributed in the mountainous regions of north, northwest and western parts of Iran. In this respect, in recent years, the populations of this species are declining due to habitat destruction, unregulated hunting, overgrazing, etc. Therefore, conserving the relatively large patches of habitat is very important in order to support the species’ vital requirements. In this study, the habitat suitability of Caspean Snowcock in Charmahal and Bakhtiari Province (as a region containing mountainous landscapes) has been investigated. According to the results, elevation (44.3%), annual precipitation (19%), slope (17.2%) and human footprint (8.5%) contributed the largest percents to the habitat suitability model. Potentially, the Caspian Snowcock can occurs in habitats with elevation of 1700 to 4150 m above sea level. However, only 0.81% of suitable habitats fell within elevation of 1700 to 2000 m. The estimated suitable habitats of the species cover approximately 19.4% of this province, but only about 15.8% of these areas are officially protected. On the other hand, human disturbances such as residential locations, roads, overgrazing and collecting of medicinal and aromatic plants could lead to accelerating the habitat degradation and fragmentation. To further assess the impacts of habitat fragmentation on the Caspian Snowcock, it is suggested to survey the dispersal capacity of this species as well. In addition, considering ecological niches, the Caspian Snowcock can be regarded as an umbrella or flagship species in the high altitude mountains of this area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Caspian Snowcock
  • habitat suitability modelling
  • habitat patches
  • protected areas
Bennett, A.F., 1999. Linkages in the landscape: the role of corridors and connectivity in wildlife conservation. Volume 1. IUCN
Berger, J., Young, J.K., Berger, K.M., 2008. Protecting migration corridors: challenges and optimism for Mongolian saiga. PLoS biology 6, e165
Bird Life International, 2016. Bird species distribution maps of the world. Version 6.0. Available at http://datazone.birdlife.org/species/requestdis
Bird Life International, 2015. European Red List of Birds. Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg
Brito, J., Fahd, S., Geniez, P., Martínez-Freiría, F., Pleguezuelos, J., Trape, J-F., 2011. Biogeography and conservation of viperids from North-West Africa: an application of ecological niche-based models and GIS. Journal of Arid Environments 75, 1029-1037
Brown, J.L., 2014. SDMtoolbox: a python‐based GIS toolkit for landscape genetic, biogeographic and species distribution model analyses. Methods in Ecology and Evolution 5, 694-700
CITES, 2017. Convention on international trade in endangered species of wild fauna and flora. 25 September 2017. Available at http://www.cites.org
Crooks, K.R., Sanjayan, M., 2006. Connectivity conservation. Volume 14. Cambridge University Press
Del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., 1994. Handbook of the birds of the world. Volume 2. New world vultures to guinea fowl. Lynx Edicions, Barcelona
Dixon, J.D., Oli, M.K., Wooten, M.C., Eason, T.H., McCown, J.W., Cunningham, M.W., 2007. Genetic consequences of habitat fragmentation and loss: the case of the Florida black bear (Ursus americanus floridanus). Conservation Genetics 8, 455-464
Ficetola, G.F., Bonardi, A., Sindaco, R., Padoa‐Schioppa, E., 2013. Estimating patterns of reptile biodiversity in remote regions. Journal of Biogeography 40, 1202-1211
Forest, Range and Watershed Management Organization of Iran [FRWMO], 2010. Iranian forests, range and watershed management organization national land use/land cover map. Forest, Range and Watershed Management Organization of Iran, Tehran, Iran. Available at http://frw.org.ir/00/En/. Accessed 20 Jul 2014
Fuller, R.A., Garson, P.J., 2000. Pheasants: status survey and conservation action plan 2000-2004. Volume 51. IUCN
Hijmans, R.J., Cameron, S.E., Parra, J.L., Jones, P.G., Jarvis, A., 2005. Very high resolution interpolated climate surfaces for global land areas. International journal of climatology 25, 1965-1978
Hilty, J.A., Lidicker, Jr. W.Z., Merenlender, A., 2012. Corridor ecology: the science and practice of linking landscapes for biodiversity conservation. Island Press
Keane, A., Brooke, M.D.L., McGowan, P., 2005. Correlates of extinction risk and hunting pressure in gamebirds (Galliformes). Biological Conservation 126, 216-233
Kopatz, A., Eiken, H.G., Aspi, J., Kojola, I., Tobiassen, C., Tirronen, K.F., Danilov, P.I., Hagen, S.B., 2014. Admixture and Gene Flow from Russia in the Recovering Northern European Brown Bear (Ursus arctos). PLoS ONE 9(5), e97558
McGowan, P.J.K., 1994. Caspian Snowcock (Tetraogallus caspius). In: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A., de Juana, E. (Eds), Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions, Barcelona
McGowan, P.J.K., Dowell, S.D. Carroll, J.P., Aebischer, N.J., 1995. Partridges, quails, francolins, snowcocks and guineafowl: status survey and conservation action plan 1995-1999. International Union for Nature Conservation and Natural Resources, Cambridge, United Kingdom
McGowan, P.J., Zhang, Y.Y., Zhang, Z.W., 2009. Galliformes–barometers of the state of applied ecology and wildlife conservation in China. Journal of applied ecology 46, 524-526
McGowan, P.J.K., Kirwan, G.M., Boesman, P., 2015. Caspian Snowcock (Tetraogallus caspius). In: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A., de Juana, E. (Eds.), Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions, Barcelona
Nazeri, M., Kumar, L., Jusoff, K., Bahaman, A.R., 2014. Modeling the potential distribution of sun bear in Krau wildlife reserve, Malaysia. Ecological informatics 20, 27-32
Nelli, L., 2015. Habitat suitability models and carrying capacity estimations for rock ptarmigans in a protected area of the Italian Alps. Rivista Italiana di Ornitologia 85, 23-30
Noss, R.F., Quigley, H.B., Hornocker, M.G., Merrill, T., Paquet, P.C., 1996. Conservation biology and carnivore conservation in the Rocky Mountains. Conservation Biology 10 949-963
Phillips, S.J., Anderson, R.P., Schapire, R.E., 2006. Maximum entropy modeling of species geographic distributions. Ecological modelling 190, 231-259
Porter, R., Aspinall, S., 2013. Birds of the Middle East. Bloomsbury Publishing
Rowland, M.M., Wisdom, M.J., Suring, L.H., Meinke, C.W., 2006. Greater sage-grouse as an umbrella species for sagebrush-associated vertebrates. Biological Conservation 129, 323-335
Sanderson, E.W., Jaiteh, M., Levy, M.A., Redford, K.H., Wannebo, A.V., Woolmer, G., 2002. The human footprint and the last of the wild. BioScience 52, 891-904
Shepard, D., Kuhns, A., Dreslik, M., Phillips, C., 2008. Roads as barriers to animal movement in fragmented landscapes. Animal Conservation 11, 288-296
Tucker, G., Heath, M., 1994. Birds in Europe: their conservation status–Birdlife, Conservation Series. No 3. Bird Life International, Cambridge, UK, 342-343
Wang, B., Xu, Y., Ran, J., 2017. Predicting suitable habitat of the Chinese monal (Lophophorus lhuysii) using ecological niche modeling in the Qionglai Mountains, China. PeerJ 5, e3477
Wikramanayake, E., McKnight, M., Dinerstein, E., Joshi, A., Gurung, B., Smith, D., 2004. Designing a conservation landscape for tigers in human‐dominated environments. Conservation Biology 18, 839-844
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 70، شماره 4
دی 1396
صفحه 745-756