نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ناطق لشگری ¹
• جمشید قربانی ²
• سید حسن زالی ¹
• قربان وهاب زاده ³

¹ ساری-دانشکده منابع طبیعی

² دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³ ساری - دانشکده منابع طبیعی

چکیده

در این پژوهش خصوصیات مواد بستر در باطله‌های زغال سنگ رها شده و حضور گونه‌های گیاهی در آنها مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه در سه باطله معدنی متروک زغال سنگ با سن متفاوت و مناطق مرتعی اطراف آن در ذخایر زغال سنگ البرز مرکزی در شهرستان سوادکوه استان مازندران انجام گرفت. پوشش گیاهی و خاک به روش تصادفی- منظم و در پلات یک متر مربعی نمونه‌گیری شدند. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که مناطق مورد مطالعه به غیر از میزان رطوبت، کربنات کلسیم، نیتروژن و پتاسیم در سایر خصوصیات خاک تفاوت معنی‌داری داشتند. بیشترین میزان سیلت (26/20 درصد) و اسیدیته (4/7) در مرتع و بیشترین قابلیت هدایت الکتریکی (08/3 دسی-زیمنس بر متر) در باطله 10ساله مشاهده شد. کاتیون‌های فلزی مس (Cu)، روی (Zn)، سرب (Pb)، نیکل (Ni)، کروم (Cr) و کبالت (Co) در مرتع کمی بیشتر از باطله‌های زغال‌سنگ بودند و با افزایش سن باطله‌ها مقدار این عناصر به تدریج افزایش یافت. نتایج حاصل از آنالیز چند متغیره CCA نشان داد که پراکنش گونه‌های گیاهی به طور معنی‌داری تحت تأثیر خصوصیات خاک قرار گرفته است. به طور کلی، قابلیت هدایت الکتریکی، بافت و عناصر سنگین از مهم‌ترین فاکتورهای خاک در استقرار اولیه پوشش گیاهی بر روی باطله‌ها زغال سنگ بودند.

کلیدواژه‌ها

• فلزات سنگین
• باطله زغال سنگ
• توالی
• احیاء معادن
• البرز مرکزی

عنوان مقاله [English]

Soil properties and level of heavy metals in coal wastes and their association with plant establishment (Case study: coal mine of Karmozd Svadkoh, Mazandaran province)

نویسنده [English]

• Jamshid Ghorbani ²

¹

²

³

چکیده [English]

In this study the coal waste properties and the presence of plant species were studies in three abandoned coale waste with different ages and surrounding rangeland. This was carried out in coal reserves of central Alborz in Savadkooh, Mazandaran province. Vegetation and soil were sampled using random-systematic method in 1 m2 plots. According to ANOVA, there were significant differences for soil characteristics among the study areas except for moisture, lime, nitrogen and potassium. The highest amount of silt (20.26%) and acidity (7.4) was observed in rangeland, while the highest electrical conductivity (3.08 ds.m-1) was found in coal waste after 10yrs of abandonment. The amount of metal cautions including copper (Cu), zinc (Zn), lead (Pb), nickel (Ni), chromium (Cr) and cobalt (Co) in the rangeland were a little higher than that in coal wastes and gradually increased with increasing in wastes age. The results of CCA showed that the distribution of species composition significantly responded to soil properties and heavy metals. In general, electrical conductivity, soil texture and heavy elements were the main soil factors influencing the primary establishment of species composition.

کلیدواژه‌ها [English]

• Heavy metals
• Coal waste
• Succession
• reclamation
• Central Alborz