نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آرزو سلیمانی ¹
• حسین محمد عسگری ²
• علی دادالهی سهراب ²
• هیوا علمی زاده ²
• سید حسین خزاعی ³

¹ دانش آموخته دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

² استادیار گروه محیط زیست دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

³ مربی گروه محیط زیست دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

چکیده

ریزگردهای اتمسفری به‌دلیل وجود مواد مغذی، بر تولید اولیه در دریاها اثرگذار است. در این پژوهش طی ده سال از داده‌های ضخامت نوری ریزگردها و کلروفیل a در منطقه خلیج فارس استفاده گردید و رابطه‌ی بین آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. بررسی متوسط ماهانه تغییرات ضخامت نوری ریزگردها و میزان کلروفیل a از سال 2004 تا 2013 نشان ‌داد که همبستگی بالایی بین دو پارامتر وجود دارد به‌گونه‌ای که با افزایش میزان ضخامت نوری، میزان کلروفیل a افزایش و با کاهش آن کاهش می‌یابد. نتایج نشان ‌داد که در دو فصل بهار و تابستان که میزان ریزگردها بالا می‌باشد، ریزگردها اثر معنی‌داری بر تولید اولیه دارد اما در فصل زمستان که میزان ریزگردها کم است، اثر معنی‌داری بر تولید اولیه ندارد. افزایش بیش از حد و تداوم زیاد ریزگردها، شدت تابش رسیده به سطح دریا را به‌مقدار زیاد کم می‌کند و میزان کلروفیل a و تولید اولیه که رابطه‌ی مستقیمی با نور و شدت تابش دارد، را کاهش می‌دهد. اما در صورتی‌که افزایش ریزگردها با افزایش مواد مغذی همراه باشد و شدت تابش دریافتی را به‌مقدار زیاد کاهش ندهد، باعث افزایش کلروفیل a و تولید اولیه می‌شود. یک تأخیر زمانی چند روزه بین پیک ضخامت نوری ریزگردها و افزایش درکلروفیل a مشاهده شد که ‌به‌دلیل زمان مورد نیاز برای رسوب آهن، انحلال و تجمع آن می‌باشد. این پژوهش با استفاده از داده‌های سنجش‌از‌دور ماهواره‌ای مشخص نمود که ارتباط معناداری بین ضخامت نوری ریزگردها و میزان غلظت کلروفیل a در منطقه خلیج فارس وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• سنجش از دور
• ریزگرد
• خلیج فارس
• کلروفیلa
• ضخامت نوری ریزگردها

عنوان مقاله [English]

Investigation on the dust effects on sea primary production in the Persian Gulf using remote sensing data

چکیده [English]

Atmospheric dusts have nutrients elements such as iron and aluminum, which they have an impacts on primary production in the sea. In this study, ten years of AOT and chlorophyll_a data was used to investigate relationship between them in the Persian Gulf. Investigation of monthly aerosol optical thickness and chlorophyll concentration from 2004 to 2013 showed that there is high correlation between them. So that, with increasing of optical thickness, chlorophyll concentration increase and with decreasing of optical thickness, chlorophyll concentration decrease. Results showed that in spring and summer with high level of dust concentration, dust has significant effect on primary production but in winter with low level of dust concentration, dust has not significant effect on primary production. High frequency of dust events may reduce sea surface radiation intensity, chlorophyll concentration and primary production which they are directly related to the light and radiation intensity. But if the increasing of dust concentration is associated with increasing of nutrient elements and no significant reduction of radiation intensity, the concentration of Chla and primary production will increase. There is a time delay of a few days between AOT and Chl_a peaks, which is due to the time required for iron deposition, dissolution and assimilation. This study shows significant relationship between aerosol optical thickness and chlorophyll concentration in the Persian Gulf using satellite remote sensing data.

کلیدواژه‌ها [English]

• remote sensing
• dust
• Persian Gulf
• Chlorophyll a
• Aerosol Optical Thickness