نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا دانشی ¹
• مصطفی پناهی ²
• مهدی وفاخواه ³

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور

² استادیار گروه اقتصاد محیط‌زیست، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران

³ دانشیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور

چکیده

افت شدید تراز آب و خشک شدن تدریجی دریاچه اورمیه، مشکلات و نگرانی‌هایی را در سطوح ملی و بین‌المللی به همراه داشته و ضرورت به‌کارگیری رویکرد‌های نوین در اقدامات مدیریتی جهت اصلاح الگوی مصرف آب‌ در محدودۀ دریاچه اورمیه را مطرح ساخته است. از جمله ابزارهای سیاستی اقتصادی و کارآمد برای مدیریت و صیانت منابع طبیعی، سازوکار پرداخت بهای خدمات اکوسیستمی (PES) در سال‌های اخیر، در کشورهای مختلف موردتوجه قرار گرفته و نتایج قابل توجهی را در پی‌داشته، است. در تحقیق حاضر، تلاشی برای ارزیابی جنبه‌های فنی و اقتصادی استفاده از ابزار سیاستی PES، در قالب پرداخت نقدی مشخص به کشاورزان محدوده جهت تشویق به عدم کشت اراضی تحت مالکیت آنها به عمل آمده‌است. این ارزیابی، می‌تواند نیازهای اقتصادی و اجتماعی را برای اعمال اقدامات مدیریتی جدید درمورد منابع آب حوزه آبخیز سیمینه‎رود را با تأکید بر کاهش آب مصرفی بخش کشاورزی، به خوبی تبیین نموده و از این طریق به افزایش رهاسازی آب به دریاچه یاری رساند. نتایج این تحقیق نشان داد که 55/53 درصد از بهره‌برداران ساکن موافق چنین طرحی بوده و برای اعضای جامعۀ محلی، دارای مقبولیت تلقی می‌شود. همچنین، از نقطه نظر اقتصادی، نسبت منفعت به هزینه برای پیاده‌سازی چنین سیاستی برابر با 1/70 محاسبه شده و درنتیجه، دارای توجیه اقتصادی کافی برای اجرا خواهد بود. بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که اجرای طرح پرداخت نقدی برای عدم کاشت محصولات زراعی در چهارچوب برنامۀ PES برای مدیریت آب در حوزه آبخیز سیمینه‌رود امکان پذیر و کارآمد خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• پرداخت نقدی
• PES
• ارزش‌گذاری اقتصادی
• نسبت منفعت به هزینه
• دریاچه اورمیه

عنوان مقاله [English]

Restoring Lake Urmia using PES economic policy instrument: An assessment of direct payment schedule to hinder farmers from crop cultivation

نویسندگان [English]

• Alireza Daneshi ¹
• Mostafa Panahi ²
• Mehdi Vafakhah ³

¹

²

³

چکیده [English]

Extensive loss in water table and successive decline of Lake Urmia, has induced some problems and worries in national and international levels. This has raised necessity of the application of new approaches in management practices to improve water consumption patterns in Lake Urmia area. Among existing and efficient economic policy instruments to protect natural resources, the Payment for Ecosystem Services mechanism (PES) has recently attracted attention in different countries with remarkable implications.
In the present study, an effort was made to assess technical and economic aspects of the PES in terms of direct payment to hinder the farmers from crop cultivation in their owned lands. This can lead to a better clarification of socio-economic needs in applying new management practices for water resources in Simineh Rud sub-basin emphasizing water consumption reduction in agricultural sector which will increase more water release for the Lake.
The results of this study showed that 55.53 percent of inhabitant farmers are agree with such an idea and it is acceptable to local community members.
Also, from economic point of view, the benefit-cost ratio has been calculated as 1.7 for implanting this policy in the sub-basin. Therefore, it can be argued that direct payment to farmers to hinder them from crop cultivation is economically feasible and efficient.

کلیدواژه‌ها [English]

• Direct payment
• PES
• Economic valuation
• Benefit Cost Ratio
• Lake Urmia