نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسام احمدی بیرگانی ¹
• سادات فیض نیا ²
• حسن میرنژاد ³
• کن مک کویین ⁴
• سعید ابراهیمیان ⁵
• محمد علی تابع الحجه ⁵
• شاکر ابراهیمی ⁵
• اسکندر سالمی مجرد ⁵
• عبدالرضا خلیفه زاده ⁵
• جواد بدری ⁵

¹ استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه ارومیه

² استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ دانشیار دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران

⁴ استاد دانشکده اکولوژی کاربردی دانشگاه کانبرا، استرالیا

⁵ کارشناس اداره هواشناسی آبادان

چکیده

پژوهش پیش‌رو ماهیّت عنصری تشکیل‌دهنده ذرات گرد و غبار شامل عناصر اصلی و کمیاب در دو شهر آبادان و ارومیه را در زمان رخداد گرد و غبار و شرایط عادی جوی بررسی نموده است. نتایج حاصله در زمان‌های رخداد گرد و غبار در شهرهای آبادان و ارومیه حاکی از افزایش چشمگیر میزان عناصر اصلی شامل Ca، Al و Mg و عناصر کمیاب P و U نسبت به شرایط عادی جوی می‌باشد. در شرایط عادی جوّی و عاری از گرد و غبار در ایستگاه‌های مذکور عناصر سمّی شامل Li، Cr، Ni، Cu، Zn، As، Se، Sr، Nb، Cd، Sb، Pb و Th به دلیل تجمع بیشتر آلاینده‌ها در جو و احتراق حاصل از سوخت‌های فسیلی نسبت به شرایط رخدادهای گرد و غبار افزایش زیادی نشان می‌دهند. مقایسه میزان کمّی عناصر Na، K، Si، Mg، Al، Ca V، As و Se در ایستگاه آبادان در مقایسه با ایستگاه ارومیه به میزان 3-2 برابر بوده و غلظت عناصر P، Ti، Mn Ni، Pb، Cu، Cd و Co در هر دو ایستگاه تقریبا یکسان می‌باشند. مقادیر عناصر Cr، Zn و Sn نیز به میزان قابل توجهی در ایستگاه ارومیه بیش از ایستگاه آبادان است.

کلیدواژه‌ها

• رخداد گرد و غبار
• ذرات TSP گرد و غبار
• ترکیب شیمیایی ذرات گرد و غبار
• آبادان
• ارومیه

عنوان مقاله [English]

Chemical Composition of TSP Dust-Sized as an Indicator in Geochemical Fingerprinting of Sediments

نویسندگان [English]

• Hesam Ahmady-Birgani ¹
• Sadat Feiznia ²

¹ Assistant professor at Faculty of Natural Resources, University of Urmia.

چکیده [English]

In this research, elemental and chemical characteristics of atmospheric dust particulates including major and trace elements in two synoptic meteorological stations (Abadan and Urmia cities) during dust events and ambient periods have been evaluated. Results showed that during dust events to ambient periods in both stations, major elements including Ca, Mg, Al and trace elements comprised P and U significantly increased. During non-dusty days, toxic elements including Li, Cr, Cu, Zn, As, Se, Sr, Nb, Cd, Sb, Pb and Th due to accumulation of contaminants and combustion of fossil fuels and civic wastes in both stations increased. Comparison of elemental amounts in Abadan and Urmia shows that some elements such as Na, K, Si, Mg Al and Ca in Abadan station are as much twice as Urmia city. Elements of P, Ti and Mn are at the same amount. But Fe element has the highest concentration in Urmia city than Abadan. Also quantitative amounts of Ni, Pb, Cu, Cd and Co elements in both stations are same and some of which including V, As and Se in Abadan station are as 2-3 much as Urmia city. But some elements such as Cr, Zn and Sn at Urmia are in significant amount to Abadan station.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dust Event
• Dust Particulates
• Chemical Composition of Dust Particulates
• Abadan
• Urmia