ضرورت‌ها و الزامات بازنگری راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی ایران
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه محیط‌زیست
2 دانشکده محیط‌زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده
راهبردهای کنونی حفاظت از تنوع زیستی ایران با ساختارهای چندبخشی اجتماعی، سازمانی، سیاستگذاری و مدیریتی ارتباط تنگاتنگی دارد. از‌این‌رو، ضرورت دارد که راهبردی منسجم‌‌‌تر برای حفاظت از تنوع زیستی کشور در چارچوب رویکردی نوآورانه و سازگاری‌پذیر تدوین شود تا از این طریق، هماهنگی بسیاری از فرایندها و همکاری دامنۀ وسیعی از ذی‌نفعان تضمین شود. در این مقاله، ضمن تشریح «روششناسی تدوین راهبرد لاکنر و همکاران» و توضیح دربارة موارد سازگارسازی آن با «راهبردها و برنامة اقدام ملی حفاظت از تنوع زیستی جمهوری اسلامی ایران»، اصول حاکم بر تدوین چنین راهبردهایی در سطوح زیر ملی و به‌ویژه استانی را معرفی می‌کند. چنین فرایندی، در‌بردارندۀ روشی دو‌سویه برای انعکاس نیازهای ذی‌نفعان در سطوح ملی، منطقهای و جهانی بوده است و در همین راستا، به گسترهای از ابزارهای حمایتی توجه می‌کند. علاوه بر آن و برای تضمین مشارکت دست‌اندرکاران و مجریان بالقوۀ راهبردها در فرایند و ایجاد و تقویت حس مالکیت آن‌ها نسبت به خروجیها، تجمیع راهبرد با برنامه‌‌های موجود، اولویتسنجی اقدامات اجرایی و اجرای پروژههای مرتبط انجام یافته است. از‌جمله مهم‌ترین مزایای تدوین راهبرد با چنین رویکردی، ایجاد توافق دربارة اولویت‌‌های حفاظتی در میان ذی‌نفعان بوده است. همچنین یکی دیگر از دستاوردهای این بررسی, فراهم‌سازی بسترهای لازم برای اصلاح جهتگیری سازمان‌های دولتی و یا نهادهای مختلف مسئول ابعاد و گروه‌‌های مختلف اثرگذار و اثرپذیر از اجرای برنامه‌‌های حفاظت از تنوع زیستی بود. در همین رابطه، ضمن ارائة نسخه‌ای اصلاح‌شده از چشمانداز و راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی کشور، چهارچوبی برای ارزیابی عملکرد این سازوکار در اختیار قرار گرفته است. بنابراین، ذی‌نفعانی که در فرایند تدوین راهبرد مشارکت داشته‌اند قادر خواهند بود تا با دقت و بینش کافی مستقیماً در فرایند اجرای آن نقش‌آفرینی کنند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Review of the Biodiversity Conservation Strategies of Iran
نویسندگان [English]
- Asghar Mohammadi Fazel 1
- Nematollah Khorasani 2
- Majid Abbaspour 2
- Seyed Mohammad Bagher Hojjati 2
1 University of Environment, Karaj, Iran
2 Environment and Energy Faculty, Science and Research Campus, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]
While Iran has a rich biodiversity, it is suffering from lack of social, organizational, and managerial policies. Therefore, developing coherent strategies for the conservation of national biodiversity requires the implementation of an innovative method and needs engagement of a wide range of stakeholders and processes to ensure practical coordination. In this paper, a method generally introduced to review the "National Biodiversity Strategy and Action Plan of the Islamic Republic of Iran". This process is a multidimensional approach taken to fulfill different needs of potential stakeholders at national and provincial levels. A range of tools have been introduced to support the strategies to ensure that all stakeholders will participate in the process and through an outputs ownership approach.
کلیدواژه‌ها [English]
- Biodiversity
- environmental assessment
- strategy development
)