نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجتبی قندلی ¹
• افشین علیزاده ²
• محمود کرمی ³
• محمد کابلی ²

¹ اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان

² استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

³ - استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

پارک ملی کویر نمونه‌ای از اکوسیستم‌های خشک و بیابانی می‌باشد که شامل دشت‌های وسیع و ارتفاعات متعددی است. این منطقه از نظر تقسیم بندی انجام شده در مورد زیستگاه‌های حیات وحش ایران، شامل زیستگاه‌های بیابانی، استپی و کوهستانی می‌باشد. گوسپند وحشی از گاوسانان موجود در این منطقه حفاظت شده می‌باشد. به منظور مدیریت این جمعیت آگاهی از نیازهای زیستگاهی و عوامل دافع و جاذب گونه ضروری است. به منظور مطالعه زیستگاه گوسفند وحشی و تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه این گونه در پارک ملی کویر، از داده‌های حضور که طی چهار فصل در سال‌های 89-1388 از این منطقه جمع آوری گردید و با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در نرم افزار بایومپر استفاده شد. در این روش، پس از آماده سازی نقشه‌ها توسط نرم افزار ایدریسی و بایومپر، متغیرهای زیستگاهی شامل ارتفاع، شیب، جهت، تیپ پوشش گیاهی و فاصله از منابع آب و فاصله از جاده‌ها و پاسگاه‌های محیط بانی وارد نرم افزار بایومپر گردیدند . جدول امتیاز حاصل از تحلیل نشان می‌دهد که گوسفند وحشی به ارتفاع 950 تا 1200متر، مناطق پرشیب و تپه ماهوری، جهت های شمالی تمایل بیشتری نشان می‌دهد. نقشه مطلوبیت زیستگاه برای گوسفند وحشی در پارک ملی کویر با روش مذکور بدست آمد. شاخص تخصص گرایی و حاشیه گرایی حاصل از این تحلیل نشان می‌دهد که گوسفند وحشی نسبت به تغییر شرایط بهینه زیستگاه خود، بردباری نسبتا خوبی دارد و به زیستگاه های حاشیه ای تمایل بیشتری نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

• آشیان بوم‌شناختی‌
• پارک ملی کویر
• تحلیل عاملی‌
• گوسفند وحشی
• مدل مطلوبیت زیستگاه

عنوان مقاله [English]

Habitat Evaluation of Wild Sheep (Ovis orientalis) in Kavir National Park using Ecological Niche Factor Analysis Method

نویسنده [English]

• Mohammad Kaboli ²

¹ کارشناس آموزش

چکیده [English]

Kavir National Park is an example of dry and desert ecosystem that is consisted of vast plains and numerous highlands. Wild sheep is one of the iconic bovid in this area. Understanding their habitat requirements and similarities is essential for their successful population management. We used Ecological Niche Factor Analysis approach to develop habitat suitability models for wild sheep in Kavir National Park based on field data collected from autumn 2009 to summer 2010. In this method after preparation of maps by idrisi and biomapper software, habitat variables including elevation, slope, aspect, vegetation cover, distance from water and road were entered into the Biomapper software. The scores obtained from the analysis showed that wild sheep tends to 950 to 1200 meters altitude, rocky areas and northern aspects. Habitat suitability map of Wild sheep in kavir National Park, obtained with the mentioned method. The results of this analysis showed that Wild sheep are Relatively resistant Than changing of optimal conditions of habitat, and tends to marginal habitats.

کلیدواژه‌ها [English]

• ecological niche factor analysis (ENFA)
• Habitat suitability model
• Kavir National Park
• wild sheep