نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم یعقوب زاده ¹
• افشین دانه کار ²
• بهمن جباریان امیری ³
• سهراب اشرفی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد محیط‌زیست، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² دانشیار گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استادیار گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

مناطق ساحلی به‌سبب موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی، تنوع زیستی و اکوسیستم‌های وابسته و تأثیر‌پذیری توأم از خشکی و دریا، مناطقی حساس و شکننده محسوب می‌شوند. عملکردهای بوم‌شناختی این مناطق سبب استقرار طیف متنوعی از توسعه و بهره‌برداری انسانی در این نواحی شده است. اهمیت اکوسیستم ساحلی، این مناطق را شایستة اقدامات حفاظتی بیشتری قرار داده است. به‌دلیل غنای مناطق حساس در استان هرمزگان، در این پژوهش اقدام به مطالعه و تعیین حساسیت اکوسیستم‌های سواحل استان هرمزگان با کاربرد معیارهای تجمیع‌شده از 22 مرجع داخلی و خارجی شده است. برای ارزیابی حساسیت اکوسیستم‌های منطقة ساحلی هرمزگان از 6 معیار و 29 شاخص استفاده شد. بررسی معیارها و تعیین ضریب اهمیت شاخص‌های به‌کار‌رفته در آن‌ها نشان داد شاخص انحصاری و بکر‌بودن بیشترین اهمیت و وابستگی صنعتی کمترین اهمیت را در تعیین اکوسیستم‌های حساس ایفا می‌کنند. همچنین به‌منظور تعیین اهمیت و اولویت‌بندی اکوسیستم‌های حساس در محدودة مطالعه‌شده براساس معیارهای یاد‌شده 10 اکوسیستم (5 اکوسیستم در ناحیة ساحلی و 5 اکوسیستم در ناحیة کرانه) بررسی شد. نتایج نشان داد، جنگل‌های مانگرو در ناحیة کرانه و مناطق تحت حفاظت در ناحیة ساحلی بیشترین حساسیت را دارند. پهنه‌بندی حساسیت اکوسیستم‌های منطقة ساحلی نشان داد، بیشترین وسعت حساسیت اکوسیستم‌های منطقة ساحلی در درجة حساسیت خیلی‌کم و بخش عمده‌ای از ناحیة ساحلی را شامل می‌شود. کمترین وسعت حساسیت نیز در درجة حساسیت زیاد و در بخش‌هایی از شهرستان بندرلنگه قرار گرفته است. درجة حساسیت خیلی‌زیاد با وسعت 96/6‌درصد از وسعت منطقة مطالعه‌شده در بخش عمده‌ای از جنوب غربی شهرستان بندرلنگه که منطبق بر منطقة حفاظت‌شدة سراج و در بخش‌هایی از جنوب غربی این شهرستان که شامل بخش‌هایی از منطقة حفاظت‌شدة حرا است، قرار دارد. این طبقه همچنین بخش عمده‌ای از حرای بندرعباس، سیریک و جاسک را نیز دربرمی‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

• اکوسیستم‌های ساحلی
• حساسیت زیست‌محیطی
• مناطق حساس ساحلی
• هرمزگان

عنوان مقاله [English]

Environmental Sensitivity of Coastal Ecosystems in Hormozgan Province

نویسندگان [English]

• Maryam Yaghoubzadeh ¹
• Afshin Danehkar ²
• Bahman Jabbarian Amiri ³
• Sohrab Ashrafi ³

¹ M.Sc of Environment, Department of Environmental Science, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

² Associate professor, Department of Environmental Science, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

³ Assistant Professor, Department of Environmental Science, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Sensitive coastal areas are fragile ecosystems affected by geographic features and in the same time settlements were developed around these areas due to their ecological capability. Coastal ecosystems due to their countless benefits are very important for protection. Hence, this paper attempts to determine the sensitivity of coastal ecosystem to disturbances in Hormozgan Province. We reviewed 22 international and national studies to notice identification criteria for determination the coastal sensitive areas. We used 6 criteria and 29 indicators to select these regions. Exclusiveness and wilderness were the most important coefficients while industrial dependency had the lowest priority among the indicators. Moreover, 10 ecosystems were studied to determine importance and priority of sensitivity of ecosystems in the study area in shore and coastal zone. According to the results, mangroves in seashore besides protected coastal area are of the most important sensitive regions. Zoning of sensitive ecosystems shows that the most extent areas are the least sensitive ones in the coastal zone. Few areas are in the highly sensitive in the vicinity of Bandarlenge city. 6.96% of Very high sensitive parts are in southwest of Bandarlenge city that overlap with Seraj and Harra Protected Areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• Coastal ecosystems
• coastal sensitive area
• environmental sensitivity
• Hormozgan