نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عاطفه اکبری ¹
• حمیدرضا عظیم زاده ²

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد

² دانشیار دانشگاه یزد، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، پژوهشکده مناطق خشک و بیابانی

چکیده

آلودگی محیط‌زیست با آلاینده‌های گوناگون یکی از مهم‌ترین مشکلات قرن حاضر است. حداقل 20 عنصر فلزی ازجمله کروم در گروه فلزهای سمی طبقه‌بندی شده‌اند که نیمی از آن‌ها در مقادیر بیش از حد استاندارد در محیط‌زیست منتشر می‌شوند. کروم یکی از آلاینده‌های سمی است که به‌طور گسترده در محیط‌زیست انتشار می‌یابد و در سیمان و بتن وجود دارد. هدف از این پژوهش اندازه‌گیری غلظت کروم در نمونه‌های خاک سطحی محیط اطراف و محوطۀ داخلی کارخانۀ سیمان بهبهان بوده است. 26 نمونه از بخش‌های گوناگون محوطۀ داخلی کارخانۀ سیمان و 29 نمونه به‌صورت تصادفی از جهت‌ها و شعاع‌های متفاوت در دامنۀ فاصله‌ای 520-3150 متری اطراف کارخانه، با توجه به عوارض پستی و بلندی با رعایت اصول کنترل کیفی و تضمین کیفیت در نمونه‌برداری، جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل شد. هضم شیمیایی نمونه‌ها طبق روش استاندارد بین‌المللی (11466 ISO) صورت گرفت و مقدار عناصر فوق با دستگاه جذب اتمی شعله‌ای اندازه‌گیری شد. میانگین غلظت کروم در نمونه‌های خاک اطراف کارخانه  mg/kg53/3±06/29 و نمونه‌های درون کارخانه mg/kg 08/11±11/42 است که این مقادیر از حد استاندارد تعیین‌شده برای کروم کمتر است. سطح آلودگی براساس شاخص تجمع زمینی I_geo برآورد شد. این شاخص برای فلز کروم نشان‌دهندۀ سطح آلودگی از غیرآلوده تا آلودگی متوسط است. نتایج آزمون تجزیۀ واریانس نشان داد بین غلظت کروم داخل و خارج کارخانه اختلاف معنی‌داری وجود دارد (05/0 p value=). کارخانه از لحاظ عنصر سمی کروم آلوده‌کننده نیست.

کلیدواژه‌ها

• آلودگی محیط‌زیست
• خاک
• کارخانۀ سیمان
• کروم

عنوان مقاله [English]

Soil chromium concentrations spatial changes around Behbahan cement factory

نویسندگان [English]

• Atefeh Akbari ¹
• Hamidreza Azimzadeh ²

¹ MSc graduated Student, Environmental Science Dep., Natural Resources and Desert Studies Faculty, Yazd Uni.

² Associated Professor, Natural Resources and Desert Studies Faculty, University of Yazd

چکیده [English]

Environmental pollution by various pollutants is one of the most important problems of this century. At least 20 elements, including chromium have been classified in toxic metals group, that half of them are released in the environment in excessive amounts of standards. Chromium is a toxic pollutant that is widely spread in the environment and exists in cement and concrete. The aim of this study is measurement of chromium concentrations in samples of surface soil area around and inside the cement plant. 26 random samples were collected and analyzed from the inner yard of cement plant and 29 samples from different directions and radii in the range from 520-3150 m around the plant with considering topography limitations, AC/AQ techniques and sampling size number . Soil samples were prepared for flame AAS analyzing by International Standard method (ISO 11466). The chromium concentration in soil samples around the plant is 29.06±3.53 mg/kg and inside the plant samples is 42.11±11/08 mg/kg that these values are lower than the standard set for chromium (100 mg/kg). Contamination levels were estimated based on the Igeo. The indices showed a level of contamination of the metal chromium is uncontaminated to moderately contaminated. ANOVA test results showed Cr concentration difference between inside and outside the factory was significant (p value = 0.05). This factory in terms of trace element chromium is not a pollutant.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cement plant
• chromium
• Environmental pollution
• soil