نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نادر حبیب زاده ¹
• محمد باباپور ²
• امیرحسین حمیدیان ²

¹ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه محیط‌زیست، تبریز، ایران

² استادیار گروه محیط‌زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور آشکارکردن میزان تأثیرات ورود فاضلاب ناشی از توسعۀ صنایع لبنیات، دامپروری و نیز توسعۀ جوامع انسانی بر کیفیت آب رودخانۀ لیقوان‌چای، با بررسی جوامع بی‌مهرگان کف‌زی و غلظت نیترات و فسفات، انجام گرفت. برای این منظور تعداد 7 ایستگاه، باتوجه به نتایج عملیات پیش‌نمونه‌برداری، از بین 10 ایستگاه انتخاب شدند. نمونه‌برداری‌های اصلی در بهار 1389 در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد انجام شد. به‌طورکلی 17 خانوادۀ بی‌مهرگان کف‌زی شناسایی شدند. خانواده‌های Chironomidae و Simoliidae در همۀ ایستگاه‌ها غالب بودند. نتایج نشان‌دهندۀ نوسانات بارز ترکیبات نیترات و فسفات از فروردین تا خرداد است. این ترکیبات در ایستگاه 1 تغییری را نشان ندادند و همواره مقدار آن‌ها برای نیترات و فسفات به‌ترتیب 0/0 و 1/0 بود. در آخرین و آلوده‌ترین ایستگاه، این ترکیبات در فروردین‌ماه به‌ترتیب از 7/6 و 8/5 برای نیترات و فسفات، به 2/8 و 3/7 میلی‌گرم در لیتر در خرداد‌ماه افزایش یافته است. خانواده‌های Beatidae (01/0P<) و Leptoceridae، Chironomidae  و Siimoliidae (05/0P<) به‌طور معنی‌داری طی ماه‌های گوناگون از ایستگاه 1 تا 7 تغییر یافته‌ا‌‌‌‌ند. به موازات این تغییرات، شاخص آلودگی وضعیت سلامت رودخانه طبق شاخص هیلسنهوف (FBI) در بدترین حالت در خرداد‌ماه از ایستگاه 1 تا 7 به‌ترتیب از 30/3 به 61/7 رسیده است. این اعداد نشان‌دهندۀ قرار گرفتن آب ایستگاه 1 در کلاس بسیار پاک و عالی و آب ایستگاه 7 در کلاس ضعیف است. تحقیق انجام‌شده گویای وضعیت نسبتاً سالم آب رودخانه از ایستگاه 3 به بالادست است.

کلیدواژه‌ها

• درشت بی‌مهرگان کف‌زی
• رودخانۀ لیقوان‌چای
• شاخص زیستی
• کیفیت آب

عنوان مقاله [English]

Quality of Lighvan Chai River Based on Biological Factors

نویسندگان [English]

• Nader Habibzadeh ¹
• Mohammad Babapour ²
• Amir Hossein Hamidian ²

¹ Tabriz Branch, Islamic Azad University, Department of Environment, Tabriz, Iran

² Assistant of Professor, Department of Environment, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

This study was organized to investigate the effects of domestic and industrial effluents on Lighvan Chai water quality using macroinvertebrates community and the concentration of nitrat and phosphate. Based on persampling results, seven sampling site were selected. Aamples were collected in April, May and June 2010. Seventeen families of macrobentics were found in Lighvan Chai River and Siimolidae and Chirnomidae were dominant in all sites. The concentrations of nitrate and phosphate showed some fluctuation from April to June, however in site 1their concentrations were stable from 0.0 to 0.1 ppm, respectively. In site 7, nitrate and phosphate concentrations changed from 6.7 and 5.8 in April to 8.2 and 7.3 in June, respectively. The population of Beatidae, Leptoceridae, Chironomidae and Siimoliidae families showed significant (P<0.05) changes from dite 1 to site 7, during sampling period. Family biological index (Hilsenholf Indicator) changed from 3.30 in site 1 to 7.61 in site7 in June. The index showed the water quality of site 1 belongs to pure class (II) and water quality decrease toward downstream, so that the water quality of site 7 belong to polluted class (VI). Although water of sites 1, 2 and 3 were showed to be non-polluted, intensive development of tourism, ranching and dairy industry and the entrance of domestic, agricultural and industrial wastewater might result in pollution of water body.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biological index
• Macrobenthic- invertebrates
• Lighvan River
• Water quality