نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جابر شریفی ¹
• عادل جلیلی ²
• شاکر قاسم اف ³
• علیرضا نقی نژاد ⁴
• علی اکبر ایمانی ⁵

¹ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، دانشجوی دورۀ دکتری موسسۀ تحقیقات گیاه‌شناسی آکادمی ملی علوم آذربایجان.

² استاد پژوهش موسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع ایران.

³ استاد پژوهش موسسۀ گیاه‌شناسی آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان

⁴ دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مازندران، بابلسر

⁵ استادیارگروه گشاورزی و گیاهان دارویی دانشگاه اسلامی آزاد اسلامی واحد اردبیل

چکیده

هدف از این تحقیق رسته‌بندی گروه‌های اکولوژیک گیاهی مانداب‌های شیب‌های شمالی و شرقی سبلان و بررسی ارتباط آنها با متغیرهای محیطی بود. ابتدا مانداب‌های شیب‌های شمالی و شرقی سبلان، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بازدید صحرایی، شناسایی شد، سپس 32 مکان ماندابی برای نمونه‌گیری، تعیین و از محل‌های نمونه در مجموع 320 قطعه نمونه (پلات) به‌صورت سیستماتیک-تصادفی انتخاب شد. پوشش گیاهی داخل قطعات نمونه براساس روش براون- بلانکه مطالعه شد و با کمک نرم‌افزارTWINSPAN  رده‌بندی شد. نتایج نشان داد پنج گروه اصلی گیاهی شامل1. گیاهان شور روی، 2. گیاهان تورب‌زار، 3. گیاهان چمنزارهای مرطوب، 4. گیاهان نیمه‌مرطوب (گراس- لگوم) و 5. گیاهان آبزی و شناور قابل تشخیص است. نتایج تجزیۀ آماری نشان داد که بین گروه‌های گیاهی، از نظر ارتفاع از سطح دریا، درصد پوشش تاجی، اسیدیتۀ خاک (pH)، درصد کربن آلی (OC) و درصد ژئوفیت‌ها، در سطح 1 و 5 درصد خطا اختلاف معنی‌داری وجود دارد. نتایج کلی رسته‌بندی شیب غیر مستقیم DCA گروه‌های گیاهی نشان داد که عوامل اصلی در تفکیک گروه‌های گیاهی مطالعه شده، خصوصیات خاک (EC،pH  و کاتیون‌های وابسته)، شکل زمین، رطوبت و ارتفاع از سطح دریا است.

کلیدواژه‌ها

• تالاب
• رسته‌بندی
• سبلان
• گروه‌‌های اکولوژیک گیاهی
• متغیرهای محیطی

عنوان مقاله [English]

Ordination of Ecological Species Given Environmental Variables in Northern and Eastern Slopes of Sabalan Mountain

نویسندگان [English]

• Jaber Sharifi ¹
• Adel Jalili ²
• Shaker Ghasemof ³
• Alireza Naghinejad ⁴
• Ali Akbar Imani ⁵

¹ Instructor Research Institute of Agricultural & Natural Resources Ardabil, PhD Student Research Institute Botany of Azarbaijan National Academy of Sciences, Iran

² Professor, Research Institute of Forest & Rangelands Iran

³ Professor, Research Institute of Botanical Azerbaijan Republic

⁴ Associate Professor, Department of Biology, Faculty of Basic Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

⁵ Assistant Professor, Department of Islamic Azad University of Ardabil, Iran

چکیده [English]

The current study aims to ordinate ecological groups in the wetlands of northern and eastern slopes of the Sabalan mountain and investigate their relationship with environmental variables. The location of wetlands was found using field surveys and satellite images. In total, 32 wetland sites were identified for the sampling purpose. 320 sample plots (relevé) were selected using the systematic-rondom method and their plants were classified using the TWINSPAN method. The study of vegetation cover was undertaken using the Braun-Blanquet method. The results showed that five main groups of vegetation could be distinguished, which include (i) halophyte ecological groups, (ii) mire ecological groups, (iii) wet meadows ecological groups, (iv) grass- legume ecological groups and (v) aquatic and heliophyte ecological groups. The statistical analysis showed that there were significant differences between plant groups and altitude, canopy cover percentage, pH, OC% and geophytes plant percentage at 1 and 5 percent significance level. The results of ordination (DCA) also showed that main environmental factors affecting plant groups were soil characteristics (EC, pH, dependent cations), land form, humidity and altitude.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ecological species group
• Environmental variables
• Ordination
• Sabalan
• Wetlands