نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسن اکبری ¹
• محمد صادق فرهادی نیا ²
• اعظم حبیبی‌پور ¹
• علی شاکر ³

¹ کارشناس‌ارشد محیط‌زیست، ادارة کل حفاظت محیط زیست استان یزد

² دانشجوی دکترای محیط زیست، انجمن یوزپلنگ ایرانی

³ مسئول منطقة حفاظت‌شدۀ کالمند- بهادران

چکیده

امروزه گور ایرانی در بین زیرگونه‌‌های گور در دنیا کمترین جمعیت را داراست و فقط دو جمعیت طبیعی ایزوله‌شده (حدود 500 - 600 رأس) از آن در ایران باقی مانده است. در چنین شرایطی، تکثیر در اسارت و معرفی مجدد گونه به زیستگاه‌هایش، با شرط پایش پس از رهاسازی، بخش مهمی از تلاش‌های حفاظتی محسوب می‌شود. در این مطالعه، فرایند معرفی مجدد گور به طبیعت در منطقۀ حفاظت‌شدۀ کالمند- بهادران بررسی شد. طی این فرایند، در تیرماه 1389 تعداد 12 گور ایرانی شامل 5 رأس نر، 6 رأس ماده و یک رأس مادۀ نابالغ از محل سایت تنگ‌حنا واقع در منطقۀ کالمند در طبیعت رها شدند. این گورها قبلا از مرکز گوراب مهریز به سایت تنگ‌حنا منتقل شده بودند و مدت دو سال در این سایت زندگی کرده بودند که شرایط زیست‌گاهی آن به طبیعت منطقه نزدیک‌تر است. پایش گورهای رهاسازی‌شده طی یک دورۀ کوتاه‌مدت (از تیرماه 1389 تا تیرماه 1391) از طریق مشاهدۀ مستقیم در منطقه انجام پذیرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که الگوی ساختار اجتماعی گورهای رها‌شده مانع جفت‌گیری تمام نریان‌ها در طبیعت شده است و طی دو سال پایش، جمعیت مؤثر گور از تعداد واقعی گورهای معرفی‌شده بسیار کمتر بود. گسترۀ خانگی گور (گروه مادری) 9/20820 هکتار برآورد شد، درحالی‌که گسترۀ خانگی یکی از نرهای سرگردان 7/5941 هکتار بود. به‌دلیل رقابت بین گورهای نر، پراکنش آن‌ها از نقطۀ رهاسازی بیشتر از ماده‌ها بود و به همین دلیل، خطرهای بیشتری نرهای سرگردان را تهدید کرد و حتی به تلف شدن یکی از آن‌ها منجر شد. به‌دلیل پایین بودن جمعیت پایه، رشد جمعیت اندک بود. به‌منظور افزایش سرعت احیای گونه در زیست‌گاه و همچنین تقویت ژنتیکی جمعیت گور‌های رها‌شده، ضرورت دارد چند رأس ماده و حداقل یک رأس نر از جمعیت‌های طبیعی گور کشور به این جمعیت رهاسازی‌شده اضافه شود.

کلیدواژه‌ها

• گور ایرانی
• معرفی مجدد
• منطقۀ حفاظت‌شده کالمند – بهادران

عنوان مقاله [English]

Reintroduction of Persian Wild Ass (Equus hemionus onager): A Case Study in Kakmand-Bahadoran inYazd Province

نویسندگان [English]

• Hasan Akbari ¹
• Mohammad Sadegh Farhadiania ²
• Azam Habibipour ¹
• Ali Shaker ³

¹ M.Sc. Environment, Yazd Privincial Office of Department of Environment

² Iranian Cheetah Society, Iran

³ Chief Warden, Kalmand- Bahadoran Protected Area, Iran

چکیده [English]

The Persian wild ass (Equushemionusonager) has the smallest population among various wild ass subspecies and has only two isolated populations (500-600 individuals), that has been left in Iran. Therefore, captive breeding and re-introduction with post-release monitoring is considered a reliable conservation action. The present investigation illustrates efforts to re-introduce the onagers to its historical range in the Kalmand-Bahadoran protected area and presents monitoring efforts within the first two years of the scheme. Accordingly, a total of 12 onagers including 5 males, 6 females and one foal were released from Tang Hanna enclosure to Kalmand which have been trans-located from the GourabOnager Breeding site to the release site. Short- term post-release monitoring was undertaken between July 2010 and July 2012 by means of direct observation. The social structure of released onagers did not facilitate contribution of all stallions in breeding, resulting in a smaller effective population size during the monitoring phase comparing to its actual number. Maternal herd occurred in an area of 20820/9 hectares in contrast to a solitary stallion roamed within a convex of 5941/7 hectares. Intra-sexual competition encouraged the stallions to disperse longer than females which made them more susceptible to a variety of threats and even one adult stallion died during dispersal. Due to the small number of founder population, its growth rate is low which necessitates releasing a few females and at least one stallion from other onager populations in the country to motivate population increase and to prevent probable inbreeding depression. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Persian wild ass
• Reintroduction
• Kalmand-Bahadoran protected area