نویسندگان

• مهدی بنایی ¹
• علیرضا میرواقفی- بیماریها ²
• آنتونی سوردا گومیل ³
• غلامرضا رفیعی ²
• کمال احمدی ⁴

¹ گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا، بهبهان

² گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ گروه زیست شناسی دانشکده علوم زیستی دانشگاه ایلس بالرز اسپانیا

⁴ گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال و عضو باشگاه پژوهشگران جوان

چکیده

سموم حشره کش یکی از مهمترین آلاینده های اکوسیستم های آبی می باشد. پایش سطح آلودگی اکوسیستم های آبی با این ترکیبات از اهمیت بسزایی برخوردار است. سلامت آبزیان می تواند شاخص زیستی مناسبی برای پایش آلودگی آب های سطحی باشد. دیازینون یک آفت کش فسفره آلی است، که در اکوسیستم های آبی ایران یافت می شود. در طی سال های اخیر نگرانی درباره تأثیر این ترکیب بر سلامت ماهی ها افزایش یافته است. در این مطالعه، تأثیر غلظت های زیرکشنده دیازینون بر فاکتورهای بیوشیمیایی ماهی قزل آلای رنگین‎کمان (Oncorhynchus mykiss)، پس از گذشت 7، 14 و 28 روز بررسی شد. فعالیت استیل کولین استراز (ACEh) و سطوح پروتئین تام، آلبومین و نیز گلوبولین در پلاسما به طور معنی داری در غلظت 1/0 و 2/0 میلی گرم بر لیتر دیازینون کاهش یافت (05/0p<). فعالیت کراتین کیناز (CK) به طور معنی داری در گروه تحت تیمار غلظت 1/0 میلی گرم در روزهای 14 و 28 کاهش و در ماهی‎های در معرض 2/0 میلی گرم در لیتر سطح فعالیت این آنزیم در روز 7 افزایش یافت (05/0p<). سطح فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلانین آمینوترانسفراز (AST) و سطح گلوکز خون ماهی های تحت تیمار دیازینون به طور معنی داری بیشتر از ماهی های گروه کنترل در طول دوره آزمایش است (05/0 p<). فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز (ALP) تنها در روز 14 در ماهی های تحت هر دو غلظت دیازینون افزایش یافت (05/0 p<). هیپرتروفی سلول های کبدی، واکوئله شدن سیتوپلاسم سلولی، تورم ابری در بافت کبد ماهی های در معرض هر دو غلظت دیازینون مشاهده گردید. در مجموع، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض غلظت‎های زیرکشنده دیازینون سبب ایجاد تغییرات بیوشیمیایی در خون و بافت کبد ماهی قزل آلای رنگین کمان می گردد. لذا سنجش فاکتورهای بیوشیمیایی و مطالعات آسیب شناسی بافت کبد می تواند به عنوان ابزار ساده و مناسبی جهت ارزیابی تأثیر سموم بر ماهی‎ها پیشنهاد شود.

کلیدواژه‌ها

• استیل کولین استراز
• تغییرات آسیب شناسی بافتی
• غلظت زیرکشنده دیازینون
• فاکتورهای بیوشیمیایی
• ماهی قزل‎آلای رنگین کمان

عنوان مقاله [English]

Blood Biochemical and Liver Histopathological Changes in Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Following Exposure to Sub-Lethal Concentrations of Diazinon

نویسندگان [English]

• Mahdi Banaei ¹
• Alireza Mirvaghefi ²
• Antony Sureda ³
• Gholamreza Rafiee ²
• Kamal Ahmadi ⁴

چکیده [English]

Pesticides are one of the most pollutants in aquatic ecosystems. Monitoring of aquatic pollution with these compounds is very important. Therefore, health status of aquatic animals can be used as a bio-indicator for pollution monitoring in surface waters. Diazinon is an organophosphorous pesticide, which is found in the aquatic environment of Iran. The concern has arisen over the ability of this compound to affect the health of fish in recent years. In this study, the effects of exposure to sub-lethal concentrations of diazinon on some biochemical parameters of rainbow trout, Oncorhynchus mykiss were examined after 7, 14 and 28 days. Acetylcholinesterase (ACEh) activity and the levels of total protein, albumin as well as globulin in plasma were significantly reduced at 0.1 and 0.2 mg/L concentrations tested (p<0.05). Creatine kinase (CK) activity was significantly lower in 0.1 mg/L diazinon group at 14th and 28th sampling periods, whereas its activity significantly increased in fishes exposed to 0.2 mg/L diazinon only on 7th day (p<0.05). Aspartate aminotransferase (AST), alanine aminotransferase (ALT) activities and glucose levels in diazinon treated groups were significantly higher than the controlled group at experimental periods (p<0.05). Alkaline phosphatase (ALP) activity only significantly increased after 14 days in both diazinon treatments (p<0.05). The hypertrophy of hepatocytes, the vacuolization of cell cytoplasm, as well as hepatocyte cloudy swelling were observed in liver tissue of fish exposed to both concentrations of diazinon. Therefore, measurement of biochemical markers and liver tissue pathology studies are proposed as simple and suitable tools for assessing pesticide effects on fish.

کلیدواژه‌ها [English]

• Acetylcholinesterase
• Biochemical parameters
• Histopathological changes
• Rainbow trout
• Sub-lethal concentration of Diazinon