نویسندگان

• سهیلا براتی
• نوراله میرغفاری
• علیرضا سفیانیان
• لقمان خداکرمی

گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

عناصر سنگین به دلیل خواص سمی و تجمع پذیری از اهمیت زیست‎محیطی بالایی برخوردار هستند. هدف از این مطالعه، ارزیابی توزیع مکانی کروم، کبالت و نیکل در خاک سطحی استان همدان می‎باشد. بدین منظور با استفاده از روش نمونه برداری سیستماتیک تصادفی، نمونه های خاک سطحی (cm 20-0) برداشت گردید و غلظت فلزات سنگین و برخی پارامترهای خاک از جمله pH، EC، درصد ماده آلی و درصد شن، سیلت و رس در نمونه های خاک آنالیز شد. برای درونیابی و تهیه نقشه توزیع مکانی فلزات، دقت روش‎های مختلف کریجینگ و مدل‎های آنها با استفاده از میانگین مطلق خطا و خطای مجذور میانگین مقایسه و روشی که دارای کمترین میزان خطا بود، انتخاب گردید. نقشه های توزیع کروم و نیکل با استفاده از کریجینگ معمولی با مدل کروی و با روش کریجینگ گسسته با مدل نمایی برای کبالت تهیه شدند. مناطق غربی استان همدان دارای بیشترین غلظت عناصر کروم، کبالت و نیکل بودند. مطابقت نقشه های بدست آمده در مناطقی با بیشترین غلظت عناصر با سنگ بستر آذرین و دگرگونی نشان داد زمین‎شناسی مهمترین فاکتور مؤثر بر غلظت این عناصر می‎باشد.

کلیدواژه‌ها

• آلودگی خاک
• استان همدان
• توزیع مکانی
• زمین آمار
• فلزات سنگین

عنوان مقاله [English]

Spatial Distribution of Chromium, Cobalt and Nickel in the Surface Soils of Hamadan Province

نویسندگان [English]

• Soheila Barati
• Nourollah Mirghaffari
• Alireza Soffianian
• Loghman Khodakarami

چکیده [English]

Heavy metals are very important from environmental consideration due to their toxicity and accumulative properties. The aim of this study is the evaluation of spatial distribution of Cr, Co and Ni in the surface soils of Hamadan province. For this purpose, the surface soil samples (0-20 cm) were collected using systematic random sampling method and the concentration of heavy metals and some of the soil parameters such as pH, EC, the percentage of organic matter, sand, clay and silt were analyzed. For interpolation and mapping the spatial distribution of heavy metals, the accuracy of Kriging methods and their models were compared by the Mean Absolute Error (MAE) values and Mean Bias Error (MBE), and the method with the lowest error was selected. Maps of chromium and nickel distribution were prepared by ordinary Kriging with a spherical model, and that of cobalt by disjanctive Kriging with exponential model. The western regions of Hamadan province had the highest concentration of chromium, cobalt and nickel. According to obtained maps, the regions with the highest concentrations of heavy metals corresponded to the igneous and metamorphic bedrocks. It seems that the geology is the main factor influencing the concentration of heavy metals in the soil.

کلیدواژه‌ها [English]

• Geostatistic
• Hamadan province
• Heavy metals
• soil pollution
• Spatial Distribution