نویسندگان

• حمید گشتاسب ¹
• بهمن شمس اسفندآباد ²
• فرهاد عطایی ³
• عبدالحسین مظفری ⁴

¹ عضو هیئت علمی دانشگاه محیط زیست، ایران

² عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران

³ کارشناس دانشگاه محیط زیست، ایران

⁴ معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست استان قزوین، ایران

چکیده

گراز در سراسر ایران به جز مناطق کاملا خشک و بی آب پراکنده شده است. در سال های اخیر عواملی نظیر کاهش جمعیت طعمه خواران آن نظیر پلنگ منجر به افزایش جمعیت این گونه شده است. از سوی دیگر تبدیل اراضی طبیعی به زمین های کشاورزی و تعلیف دام اهلی در زیستگاه های طبیعی حیوان منجر به کاهش غذای در دسترس حیوان و رانده شدن آن به سوی مزارع و باغ‌ها گردیده که نتیجه این امر تعارض بین حفاظت از این گونه و منافع جوامع محلی می‌باشد. در این پژوهش به منظور تعیین عوامل موثر بر پراکنش گراز در بخش شرقی منطقه شکار ممنوع الموت به ویژه تعیین تاثیر عوامل انسانی، از مدل سازی مطلوبیت زیستگاه با رویکرد تحلیل عامل آشیان بوم شناختی استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که گراز مناطق نزدیک به روستا، باغ و مزرعه و رودخانه و مناطق با ارتفاع و شیب کم را ترجیح می دهد. همچنین 40 روستا در داخل و یا مجاور زیستگاه های مطلوب گراز قرار گرفته و بیش از 27% از این زیستگاه ها از باغ ها و مزارع تشکیل شده‌اند. این امر نشان دهنده تعارض بالای بین حفاظت از گراز و منافع جوامع محلی در این منطقه بوده و ارتقای درجه حفاظتی این منطقه منوط به برنامه ریزی ویژه برای کاهش این تعارض است.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل عامل آشیان بوم شناختی
• گراز
• مدل مطلوبیت زیستگاه
• منطقه شکار ممنوع الموت

عنوان مقاله [English]

Habitat Suitability Modeling for Wild Boar (Sus scrofa) in Eastern Alamut, Qazvin Province

نویسندگان [English]

• Hamid Gashtasb ¹
• Bahman Shams esfandabad ²
• Farhad Ataei ³
• Abdolhossein Mozafari ⁴

¹

²

³

⁴

چکیده [English]

Wild boar is distributed throughout Iran except highly arid areas. In recent years, however, population size of wild boar has increased primarily because of reduction in population size of natural predators such as leopard. Conversely, changes in land-use practices and increase in foraging of livestock in natural habitats has led to reduction of food resources and consequently, has forced the species to graze on plants, grown in agricultural fields. This has resulted in conflicts between conservation of wild boar and preservation of interest of local people. In this research, ecological niche factor analysis was used to develop habitat suitability model for wild boar in eastern Alamut hunting prohibited area and to determine factors, in particular, anthropogenic factors affecting species distribution. Results indicated that wild boar showed a tendency of moving towards villages, agricultural fields, river banks and areas of lower altitude. Forty villages were located inside or near the suitable habitat, as predicted by the model, of which 27% consisted of agricultural fields. This suggested a high conflict between wild boar habitats and interest of local people. To improve conservation status of eastern Alamut, it is important to reduce the conflict between wild boar and local population through management plans.

کلیدواژه‌ها [English]

• Alamut hunting prohibited area
• Ecological niche factor analysis
• Habitat suitability model
• wild boar