نویسندگان

• محمدرضا خانی ¹
• مهناز واعظی ²
• الهام قنادی ²
• اسد عبدی ²

¹ استادیار دانشکده بهداشت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پزشکی تهران، ایران

² کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پزشکی تهران، ایران

چکیده

گلسنگ‌ها که نوعی پیکره گیاهی جلبک و قارچ هستند، قبل از دهه 1860 در اروپا به عنوان شاخص زیستی جهت تشخیص آلودگی هوا شناسایی شده‌اند. گلسنگ‌ها به آلاینده‌های هوا، به‌خصوص دی‌اکسید‌نیتروژن، ازن، فلوئور و فلزهای سنگین حساسیت نشان داده، بنابراین به عنوان یکی از زیست‌نشانگرهای آلودگی هوا مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این پژوهش، بررسی تغییرات میزان کلروفیل گلسنگ Lecanora muralis به عنوان یکی از گلسنگ‌های فلور طبیعی ایران در تماس با غلظت‌های مختلف گاز‌های O3 و NO2 در پایش آلاینده‌های هوا مورد توجه بوده است. در مرحله اول انجام این تحقیق، گلسنگ Lecanora muralis درون کیسه‌های مخصوص و در تماس با گاز O3 در غلظت‌های 30، 100 و 200 ppb و گاز NO2 در غلظت‌های 60 ، ??? و ??? ppb قرار داده شده و به ترتیب بعد از یک و سه ساعت تماس به آزمایشگاه منتقل و کلروفیل آن‌ها (کلروفیل a، b، a + b و نسبت OD435/ OD415) از طریق غوطه‌ور ساختن ?? میلی‌گرم از وزن خالص گلسنگ در ml?? محلول DMSO استخراج گردید. در نمونه‌های در معرض تماس باO3 تخریب‌کلروفیل b همبستگی مثبت (P<0.05 ) نشان داد و تخریب کلروفیل در تماس با NO2 دارای همبستگی منفی در سطح معنی‌داری (P>0.05) مشاهده گردید. به عبارت دیگر گلسنگ Lecanora muralis به آلاینده ازن حساس بوده، در حالی‌که نسبت به آلاینده دی‌اکسید‌نیتروژن مقاوم می‌باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که می‌توان از گلسنگ Lecanora muralis به ‌عنوان یک شاخص زیستی در پایش آلاینده‌‌های ازن و دی‌اکسید‌نیتروژن در هوای فضاهای شهری استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

• ازن
• دی‌اکسیدنیتروژن
• شاخص زیستی
• کلروفیل
• گلسنگ

عنوان مقاله [English]

Biological Monitoring of Air Pollutants (Ozone and Nitrogen Dioxide) by Lichen(Lecanora muralis)

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Khani ¹
• Mahnaz Vaezi ²
• Elham Ghanadi ²
• Asad Abdi ²

¹

²

چکیده [English]

Lichens are composite organisms formed by a fungus and a green alga and / or a blue-green bacterium. They are recognized as being very sensitive to atmospheric pollution and respond to factors that influence human and environmental healths. Since 1860, lichen has been identified as a biological indicator to detect air pollution in Great Britain and Europe. Lichens have the high sensitivityto nitrogen dioxide, ozone, fluorine and heavy metals. The purpose of this study was lichen’s chlorophyll changes in contact with different concentrations of O3 and NO2 pollutants in urban environments. Lecanora muralis transported into special bags in contact with O3 gas at concentrations of 30, 100 and 200 ppb and NO2 gas at concentrations 60, 100 and 200 ppb respectively. After one and three hours, they moved to the laboratory. Their chlorophyll (chlorophyll a, b, chlorophyll a + b and the ratio OD435 / OD415) was extracted by immersion of the building 20 mg weight lichens in 10 ml DMSO solution. Data was analysed to evaluate the correlation and changes in amount of pollutants and concentrations of chlorophyll degradation. Destruction of chlorophyll with positive correlation (P <0.05) In samples exposed to O3 and damage of chlorophyll in contact with NO2 hawith a negative correlation, level P> 0.05 were observed. This study showed that Lecanora muralis can be used as a biological indicator in monitoring emissions of ozone and NO2 in urban area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bioindicator
• Chlorophyll
• Lichen
• NO2
• O3