نویسندگان

• مهلا حسینی وردئی ¹
• عبدالرسول سلمان ماهینی ²
• سید مسعود منوری ³
• میرمسعود خیرخواه زرکش ³

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

² دانشیار، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

³ استادیار، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

سنجه‌‌های سیمای سرزمین، ویژگی‌های ساختاری سیمای سرزمین را کمّی می‌کنند. یکی از مزایای استفاده از سنجه‌ها ارزیابی سریع اثر فعالیت‌های توسعه بر محیط زیست به صورت تجمعی است. در این پژوهش اثر تجمعی توسعه شبکه جاده بر لکه‌های پوشش درختی شهرستان‌های گرگان، کردکوی و علی‌آباد در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تهیه نقشه‌های کاربری سرزمین از تصاویر سنجنده‌های TM (1987)و ETM+(2002)ماهواره لندست استفاده شد. با توجه به اطلاعات و تجربه قبلی از انواع کاربری‌ها و پوشش سرزمین در این محدوده و با هدف ارزیابی تجمعی، هفت طبقه کاربری که می‌توانند بر اساس ارتباط متقابل با یکدیگر موجب بروز اثرات تجمعی شوند به روش نظارت شده (حداکثر احتمال) طبقه بندی شدند. در مرحله بعد، اثر توسعه شبکه جاده و اثر توسعه تجمعی کاربری‌ها بر لکه‌های پوشش درختی با استفاده از سنجه‌های مساحت، نسبت محیط به مساحت، شکل، پیچ خوردگی، پیوستگی، مجاورت و فاصله اقلیدسی از نزدیکترین همسایه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استفاده از شیوه مقایسه مستقیم نقشه میزان اثرات تجمعی توسعه بدست آمد. همچنین، نقشه میزان اثر جاده بر لکه‌‌های پوشش درختی در یک دوره 15 ساله مشخص شد. نتایج نشان دادند بیشترین میزان لکه‌‌های نیازمند به حفاظت ناشی از توسعه تجمعی کاربری‌ها در فاصله 342-684 متری از جاده قرار گرفته‌اند. همچنین، مشخص گردید با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین می‌توان به ارزیابی تجمعی فعالیت‌های توسعه پرداخت و بر مبنای آن لکه‌های پوشش درختی نیازمند رسیدگی و در اولویت اقدام‌های اصلاحی را انتخاب نمود.

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی اثرات تجمعی
• سنجه‌های سیمای سرزمین
• گرگان
• لکه‌های پوشش درختی

عنوان مقاله [English]

Using Landscape Metrics in Cumulative Effects Assessment of Road Networkon Tree Cover

نویسندگان [English]

• Mahla Hosseini Vardei ¹
• Abdolrasoul Salman Mahini ²
• Seyed masoud Monavari ³
• Mirmasoud Kheirkhah Zarkesh ³

¹

²

³

چکیده [English]

Landscape metrics quantifies structural features of the landscape. One of the advantages of these metrics is a possibility to use them in fast cumulative assessment of the development activities in the environment. In this paper, the cumulative effects of road network expansion on the tree cover of Gorgan, Kordkuy, Aliabad townships in Golestan province were investigated. To prepare the required land use map, images of the Landsat TM (1987) and ETM+ (2002) sensors were employed. Based on previous studies in this area and towards cumulative effects assessment, seven related classes related were defined and distinguished in a supervised manner (maximum likelihood). Then, the effects of road network expansion and the cumulative effects of land use development on the tree cover were analyzed, using metrics of patch area, perimeter to area ratio, shape, fractal dimension, contiguity, proximity, and Euclidean nearest neighbor distance. With applying cross tabulation method, the amount of cumulative effects of development, and the road effects on the tree cover were calculated for a period of 15 years. Results showed that most patches which need protection from cumulative development are located 684-342 meters from the road. It was also determined we can assess the cumulative effects of development activities on tree patches, using landscape metrics. We also prioritized tree patches for protection and mitigation measures.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cumulative effects assessment
• Gorgan
• Landscape metrics
• Tree patches