نویسندگان

• منا عزیزی جلیلیان ¹
• افشین دانه کار ²
• آرش جوانشیر ³
• حسین شعبانعلی فمی ⁴
• افشین علیزاده ³
• حمید گشتاسب میگونی ⁵

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران

² دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

³ استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

⁴ دانشیار دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران

⁵ استادیار دانشگاه محیط زیست، ایران

چکیده

بهره مندی از منابع تفرجی و حفظ آن به منظور تداوم در استفاده، از جمله مسائل مهم در مدیریت مناطق تفرجی به ویژه در مناطق حفاظت شده است. ایجاد تعادل بین استفاده و حفاظت از منبع از طریق به کارگیری فرآیندهای مدیریتی مختلف مانند فرآیند حدود قابل قبول تغییر امکان پذیر است. چارچوب برنامه‌ریزی حدود قابل قبول تغییر (LAC) فر آیندی است که در مدیریت گردشگری مناطق به کار برده می‌شود. این فرآیند مدیریتی نیازمند جمع آوری و تلفیق داده‌های اکولوژیک و اقتصادی- اجتماعی به منظور معرفی شاخص‌های مهم و مرتبط با رضایت بازدیدکنندگان و تعیین میزان استاندارد آنها است. این چارچوب به صورت یک مطالعه نمونه در برخی از گردشگاه‌های حاشیه رودخانه کرج مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه، نمونه‌گیری با استفاده از روش پرسشنامه آرأ و دیدگاه گردشگران و همچنین روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری‌های کمی صورت گرفت. جامعه آماری شامل گردشگران حاشیه رودخانه کرج بود که تعداد 455 نفر از آنان نمونه‌برداری شد. روایی پرسشنامه‌ها با استفاده از نظرات تنی چند از استادان و کارشناسان مورد تایید قرار گرفت و به منظور سنجش میزان پایایی آن از آماره آلفای کرومباخ استفاده شد که مقدار آن برای مقیاس پرسشنامه طیف فرصت 72/0 و برای مقیاس پرسشنامه رضایت افراد 81/0 بدست آمد. براساس نتایج به دست آمده، 10 شاخص مورد بررسی قرار گرفت. مطابق روابط آماری براساس تحلیل تشخیصی از میان شاخص‌های مورد بررسی، 6 شاخص شامل میزان زباله در سطح و حاشیه آب، درجه آلودگی و کیفیت آب به عنوان شاخص‌های محیطی و تعداد افراد، فاصله افراد از رودخانه و درک کلی افراد از شاخص‌های بررسی شده به عنوان شاخص‌های اجتماعی انتخاب شد. میزان استاندارد به دست آمده برای شاخص‌ میزان زباله در سطح و حاشیه آب، هر یک کمتر از 12 درصد در سطح گردشگاه، برای درجه آلودگی و کیفیت آب، برابر با عدد شاخص کمتر از 5 و برای تعداد افراد و فاصله افراد از رودخانه به ترتیب کمتر از 625 نفر در هکتار و حداقل 9 متر از رودخانه تعیین شد.

کلیدواژه‌ها

• حدود قابل قبول تغییر
• رودخانه کرج
• شاخص‌های مدیریت
• گردشگری منابع آبی
• مناطق تفرجی

عنوان مقاله [English]

Application of LAC for Recognition of Sustainable River Tourism Indicators (Case Study: Karaj River)

نویسندگان [English]

• Mona Azizi Jalilian ¹
• Afshin Danehkar ²
• Arash Javanshir ³
• Hossein Shabanali Fami ⁴
• Afshin Alizadeh ³
• Hamid Gashtasb Meygouni ⁵

چکیده [English]

The protection and use of recreational areas as a sustainable resource can be a very significant issues, especially when they are located within a protected areas. Different management approaches such as Limits of Acceptable Changes (LAC) can be performed to provide the balance between the use and the protection of resources. LAC method is one of the planning frameworks that are used in tourism areas. This process requires acquisition and integration of the ecological and socio-economical data for the selection of the important indicators that are considerable for visitors’ satisfaction as well as monitoring standards. This method was conducted in a case study of some recreational areas along Karaj protected river in Central Alborz Protected Area. For this purpose, following data was collected: visitors’ view (questionnaires) and different methods for quantity measuring. 455 people of Karaj river`s tourist sampled. The validity of the questionnaires was approved through panel of expert`s judgment and the reliabilities of the main scales of the questionnaires were 0/72 and 0/81 for the recreation opportunity spectrum questionnaires and visitors’ satisfaction questionnaires, respectively. Spss software was applied to analyze the data. The results depicted that 10 indicators should be assessed. A discriminate analysis was performed to identify correlations between selected variables, and as a result, six among those were highlighted (trash in the water, trash along river banks, and water quality as environmental indicators, as well as number of visitors, visitors’ distance to river, and visitors’ awareness of indicators as social indicators). The results showed that the following standards must be considered for the site: Less than 12 percent of trash (both on water surface and river banks) family biotic index less than five, less than 625 individuals per hectare, more than nine meters settlement point from the river.

کلیدواژه‌ها [English]

• Karaj River
• Limits of Acceptable Change
• Management indicators
• protection
• Recreational areas