نویسنده

• حسین وارسته مرادی

استادیار دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

به رغم وجود خطر فزاینده پدیده انگل تولیدمثلی در پرندگان مناطق معتدله در حاشیه جنگل، آمار وداده‌های چندانی از وجود این پدیده در حاشیه جنگل‌های استوایی وجود ندارد. در این تحقیق تغییرات جمعیت خانواده کوکوها ( به عنوان انگل)، گونه‌های میزبان و متغیرهای زیست محیطی در طول گرادیان "حاشیه به مرکز" جنگل در مالزی مورد بررسی قرار گرفت. مشاهده مستقیم پرندگان و متغیرهای زیست محیطی شامل ساختار رویشی و مشخصه‌های خرد اقلیمی در 105 نقطه نمونه‌برداری به شعاع 25 متر صورت پذیرفت. بیشترین تغییرات دیده شده در جامعه پرندگان میزبان- انگل در حدفاصل حاشیه تا 400 متری داخل جنگل دیده شد. بر پایه همبستگی بین پرندگان و مشخصه‌های زیستگاهی، سه گروه عمده از پرندگان قابل تفکیک از یکدیگرند. اولین گروه، شامل کوکوی هندی (Cuculus micropterus) و کوکوی محزون (Surniculus lugubris) همبستگی مثبتی با فراوانی برخی گونه‌های لیکوی ویژه حاشیه جنگل مانند لیکوی سینه راه راه( Macronous gularis) و لیکوی پشت کرکی (Macronous ptilosus) در فاصله 200-25 متری از حاشیه جنگل داشتند. گروه دوم شامل کوکوی بوجانگا (Surniculus lugubris) و کوکوی سرخ (Cacomantis sonneratii) همبستگی مثبتی را با فراوانی بوجانگای بزرگ (Dicrurus paradiseus) در فاصله 400 متری از حاشیه جنگل نشان داد. گروه سوم شامل کوکوی شکم سیاه (Phaenicophaeus diardi) و کوکوی شکم بلوطی (sumatranus Phaenicophaeus) و کوکوی نوک سبز (Phaenicophaeus tristis) هیچ نوع همبستگی قابل ملاحظه‌ای را با فاصله از حاشیه جنگل نشان ندادند. این حقیقت که حاشیه جنگل جمعیت بالایی از پرندگان انگل تولیدمثلی را در مقایسه با داخل جنگل دارد عامل مهمی برای نگرانی است. بنابراین حفاظت از عرصه‌های جنگلی بزرگ با نسبت کمتری از حاشیه جنگل توصیه می شود.

کلیدواژه‌ها

• اثر حاشیه‌ای
• انگل تولیدمثلی
• تجزیه جامعه
• جنگل های استوایی
• کوکوها
• مالزی

عنوان مقاله [English]

Brood Parasite Birds Community Changes and Their Hosts Along an Edge-interior Gradient in a Tropical Forest, Malaysia

نویسنده [English]

• Hossein Varasteh Moradi

چکیده [English]

Although host species generally face increased risk of brood parasitism in fragmented temperate landscapes and forest edge, little information exists to assess such risks in tropical birds. We studied how Cuculidae species populations, host species population, and micro-environmental variables changed along an edge-to-interior gradient in Peninsular Malaysia. Bird observations and environmental variables, including vegetation structure and microclimatic measurements were made within a 25 m radius of each of 105 sampling points. The most pronounced changes in host-brood parasite bird community occurred within 400 m of the forest edge. Based on bird-habitat associations along the edge-interior gradient, three groups of birds were distinguished. The first group, including Indian Cuckoo and Plaintive Cuckoo, was positively correlated with abundance of some edge specialist babblers such as Striped Tit-babbler and Fluffy-backed Tit-babbler at 25-200 m from the forest edge. The second group, including Drongo Cuckoo and Banded bay Cuckoo, showed positive correlation with the abundance of Greater Racket-tailed Drongo and Lesser Racket-tailed Drongo at 400 m from the forest edge. The third group, including Rufous-bellied Malkoha, Black-bellied Malkoha, and Green-billed Malkoha, did not show any detectable correlation with distance from the edge. The fact that the forest edge has a high population of brood parasites compare to the interior is cause for concern. From conservation perspective, protection of large lowland forest remnants with a low proportion of edge is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

• Brood parasitism
• Community analysis
• Cuculidae
• edge effect