نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آزاده کریمی ¹
• محمدتقی دستورانی ²

¹ گروه محیط‌ زیست، دانشکدة منابع طبیعی و محیط‌ زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

² گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدة منابع طبیعی و محیط‌ زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

دستیابی به یک رویکرد پایدار برای توسعة انسانی، که شامل پرهیز از تخریب زیستگاه‌ها و اجتناب از نابودی گونه‌ها است، نیازمند درک و فهم بهتر از گزینه‌های پیش‌روی انسان برای توسعه است. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی رد پای بوم‌شناختی و ظرفیت زیستی استان خراسان رضوی است. در این تحقیق از جمع‌بندی و تلفیق رد پای کربن، رد پای بوم‌شناختی محصولات کشاورزی، باغی، پروتئینی، و آبزیان به محاسبة رد پای بوم‌شناختی و با محاسبة میزان ظرفیت زیستی در شهرستان‌های مختلف به تحلیل ظرفیت زیستی در سطح این استان پرداخته شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که رد پای بوم‌شناختی کل استان 18020 هزار هکتار جهانی می‌باشد. مجموع ظرفیت زیستی شهرستان‌های مختلف نیز حاکی از آن دارد که ظرفیت زیستی کل استان 14362/89هزار هکتار جهانی است. این موارد بیانگر این نکته است که استان خراسان رضوی برای کاستن رد پای بوم‌شناختی جمعیت ساکن در خود، به مساحتی در حدود 25/1 برابر خود نیازمند است. بررسی جزئی‌تر در ارتباط بین دو پارامتر رد پای بوم‌شناختی کل و ظرفیت زیستی کل نکات مورد توجهی را از وضعیت نحوة استفاده از منابع طبیعی و میزان تأثیر جامعه ساکن در شهرستان‌های مختلف نمایان می‌کند. نتایج این تحقیق می‌تواند دانش و ابزار مؤثری برای سیاستگذاران و تصمیم‌گیران برنامه‌ریزی ‌و مدیریت سرزمین فراهم آورد که برای مدیریت اکوسیستم‌های موجود در استان و دارایی‌های محیط‌زیستی و همچنین فشار وارد بر آن اکوسیستم‌ها در نتیجه فعالیت‌های انسانی، ضروری هستند.

کلیدواژه‌ها

• توسعة پایدار
• خراسان رضوی
• رد پای بوم‌شناختی
• رد پای کربن
• ظرفیت برد
• ظرفیت زیستی

عنوان مقاله [English]

Assessing ecological footprint and biological capacity, a tool to achieve sustainable development of Khorasan Razavi province

نویسندگان [English]

• Azadeh Karimi ¹
• Mohammad Taghi Dastorani ²

¹ Department of Environment, Faculty of Natural resources and Environment, Ferdowsi University of Mashhad.

² Department of Rangeland and Watershed management, Faculty of Natural resources and Environment, Ferdowsi University of Mashhad Iran.

چکیده [English]

Achieving a sustainable approach to human development, which includes avoiding the destruction of habitats and avoiding the extinction of species, requires a better understanding of the options facing humans for development. The purpose of this research is to evaluate the ecological footprint and biological capacity of Razavi Khorasan province. In this study, the carbon footprint, the ecological footprint of agricultural, horticultural, protein, and aquatic products were integrated to calculate the provincial ecological footprint and the amount of biological capacity in different cities were calculated to analyze the biological capacity at the level of this province. The findings show that the ecological footprint of the entire province is 18,020 thousand global hectares. The total biological capacity of different cities also indicates that the biological capacity of the entire province is 14,362,89 thousand hectares. These cases indicate that Khorasan Razavi province needs an area of ​​about 1.25 times its size to reduce the ecological footprint of the population living in it. A more detailed investigation on the relationship between the two parameters of the total ecological footprint and the total biological capacity shows the important points of the current condition of the use of natural resources and the impact of people living in different cities. The results of this research can provide effective knowledge and tools for policy makers and decision makers of planning and land management, which are necessary for managing the existing ecosystems and environmental assets of the Khorasan Razavi province, as well as the pressure on those ecosystems as a result of human activities.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biological capacity
• Carbon footprint
• Carrying capacity
• Ecological footprint
• Khorasan Razavi
• Sustainable development