نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احسان شاطویی قارنجه ¹
• سهیل ایگدری ¹
• هادی پورباقر ¹
• منوچهر نصری ²

¹ گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

² گروه شیلات، دانشکدە منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تنوع ریختی پنچ گونه گاوماهی Ponticola syrman، P. gorlap، P. iranicus، P. patimari و P. hircaniaensis از خانواده Gobiidae به‌اجرا در آمد. بدین‌منظور، گونه‌های این جنس از ایستگاه‌های مختلف در رودخانه‌های حوضة جنوبی دریای خزر در سه استان گیلان، گلستان و مازندران نمونه‌برداری و تعداد 20 صفت اندازشی مورد بررسی قرار گرفت. سپس ویژگی‌های ریخت‌سنجی پس از استاندارد‌سازی، با استفاده از آنالیزهای چند متغییره از جمله PCA، Kruskal-Wallis و CVA مورد مقایسه قرار گرفتند. براساس نتایج، تمامی صفات مورد بررسی تفاوت معنی‌داری را نشان دادند. گونه‌های مورد مطالعه به‌جز دو گونة P. iranicus و P. hircaniaensis از یکدیگر کاملاً متمایز شدند و مهمترین صفات تفکیک‌کننده شامل ارتفاع بالة پشتی دوم، فاصلة پیش‌مخرجی، طول بالة سینه‌ای، طول ساقة دمی، فاصلة پیش بالة پشتی، طول بالة شکمی و طول سر بودند. با توجه به اینکه اعضای جنس Ponticola از لحاظ ریختی بسیار به یکدیگر شبیه بوده، از این‌رو توصیه می‌شود که از مجموع صفات ریخت‌سنجی‌ سنتی در آنالیز رج‌بندی تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و صفات مولکولی برای تفکیک گونه‌های این جنس جهت تأیید نتایج فوق استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها

• تنوع‌ریختی
• دریای خزر
• ریخت‌سنجی
• گاوماهی
• Ponticola

عنوان مقاله [English]

Investigating the morphological diversity of five species of gobies of the genus Ponticola (Gobiiformes: Gobiidae) in the southern basin of the Caspian Sea

نویسندگان [English]

• Ehsan Shatoei Gharenjeh ¹
• Soheil Eagderi ¹
• Hadi poorbagher ¹
• Manoochehr Nasri ²

¹ Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

² Fisheries Department, Natural resources Faculty, Lorestan University, Khorramabad, Iran.

چکیده [English]

This work aimed to investigate the morphological diversity of five species of P. syrman, P. gorlap, P. iranicus, P. patimari and P. hircaniaensis of the genus Ponticola (Gobiidae). For this purpose, the specimens of the studied species were sampled from different stations in the rivers of the southern basin of the Caspian Sea in the provinces of Guilan, Golestan and Mazandaran and a total of 20 morphometric characteristics were measured. Then, the morphological characteristics after standardization were compared by PCA, Kruskal-Wallis and CVA analyses. Based on the results, all characteristics showed significant differences. The studied species, except P. iranicus and P. hircaniaensis were completely discriminated from each other, and the most important discriminative characters were the height of the second dorsal-fin, preanal length, the length of the pectoral-fin, the length of the caudal peduncle, the pre dorsal length, ventral fin length and head length. The members of the genus Ponticola are similar in terms of morphological traits, hence, it is suggested to use the whole traditional morphometric characters in a PCA analysis and molecular data to discriminate the species in this genus.

کلیدواژه‌ها [English]

• Caspian Sea
• Gobiidae
• morphometrics
• morphological diversity
• Ponticola