نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا خبری ¹
• افشین دانه کار ²
• فرهاد نژاد کورکی ³
• فاطمه صادقیان ⁴

¹ دانشجوی دکتری محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

² استاد گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی، دانشگاه تهران

³ دانشیار محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد،

⁴ کارشناس ارشد محیط زیست، شرکت پژوهندگان آرمان سبز محیط، مرکز فناوری و نوآوری دانشگاه یزد، پارک علم و فناوری یزد

چکیده

شاخص کیفیت هوا جهت گزارش روزانه کیفیت هوا استفاده می­شود، پاک بودن یا آلوده بودن هوا، و اثرات سلامتی مرتبط به آن را نشان می­دهد. به همین منظور بررسی تغییرات کیفیت هوای شهر بندرعباس و همبستگی آن با پارامترهای هواشناسی طی سال‌های 1399 تا 1401 و شناسایی منابع آلودگی صنعتی، محور توجه این مطالعه بوده است. داده­های شاخص کیفیت هوا (برای ساعت 11 صبح و 11 شب هر شبانه روز) از ایستگاه پایش آلودگی هوای بندرعباس و داده­های هواشناسی برای ساعت­های مذکور (شامل سرعت باد، جهت باد، پوشش ابر، دما و رطوبت) از سایت دانشگاه آیووا اخذ شد. برای محاسبات آماری از ویرایش 27 نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج روزانه نشان داد؛ که شاخص کیفیت هوا با جهت باد و دما ارتباط مستقیم و با پوشش ابر ارتباط معکوس داشته و این شاخص در تابستان به طور معنی­داری بیشتر از سایر فصل­ها است. نتایج نشان داد؛ غلظت ازن و دی اکسید گوگرد در شب با جهت باد ارتباط معنی­دار داشته است. مهمترین کانون­های بالقوه آلودگی صنعتی در محدوده مورد مطالعه شامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس، پالایشگاه بندرعباس، آلومینیوم المهدی، فولاد هرمزگان، فولاد کاوه و نیروگاه حرارتی بندرعباس شناسایی شدند که در غرب شهر قرار دارند. با توجه به ارتباط قوی بین جهت باد و شاخص کیفیت هوا، فاصله کانون­های آلاینده از شهر به همان میزان جهت باد غالب، اهمیت دارد. لذا در مکان­یابی صنایع باید علاوه بر جهت باد غالب فاصله بهینه از شهر نیز با توجه به پیچیدگی توپوگرافی در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

• AQI
• آلودگی هوا
• صنایع آلاینده
• جهت باد

عنوان مقاله [English]

Exploring Air Quality and Industrial Pollution Sources in Bandar Abbas City: A Three-Year Analysis (2020-2023)

نویسندگان [English]

• Zahra Khebri ¹
• Afshin Danehkar ²
• Farhad Nejadkoorki ³
• fateme sadeghian ⁴

¹ Environmental PhD student, Department of Environment, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran

² Professor, Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Agriculture, University of Tehran .

³ Associate Professor of Environmental Science, Faculty of Natural Resources and Desertification, Yazd University.

⁴ Master of Environmental Science, Arman Sabz Mohit Researchers Company, Yazd University Technology and Innovation Center, Yazd Science and Technology Park

چکیده [English]

The Air Quality Index (AQI) serves as a crucial indicator for assessing daily air quality, informing individuals about cleanliness or pollution levels, and highlighting associated health impacts. This study delves into the dynamics of air quality in Bandar Abbas city over a three-year span from 2020 to 2023, exploring its correlation with meteorological factors and identification of industrial pollution sources. AQI data (For 11:00 AM and 11:00 PM every day) sourced from Bandar Abbas' air pollution monitoring station were analyzed alongside meteorological parameters such as wind speed, wind direction, cloud cover, temperature, and humidity obtained from the University of Iowa website. Statistical analyses were conducted using SPSS software version 27. Results revealed direct relationships between AQI and wind direction, as well as temperature, and an inverse correlation with cloud cover at daytime. Moreover, AQI exhibited significantly higher levels during summer compared to other seasons. Additionally, a significant relationship was observed between the concentrations of O3 and SO2 and wind direction at nighttime.The study identified prominent sources of industrial pollution, including Setare Khalij Fars Refinery, Bandar Abbas Refinery, Al Mahdi Aluminum, Hormozgan Steel, Kaveh Steel, and Bandar Abbas Thermal Power Plant, primarily situated to the west of the city. Acknowledging the significant impact of wind direction on AQI, the study underscores the importance of considering both the prevailing wind direction and the distance of pollutant sources from the city in industrial site selection, especially in light of the region's complex topography.

کلیدواژه‌ها [English]

• AQI,
• Air pollution
• , Polluting industries
• Wind direction