نشریه محیط زیست طبیعی

ارزیابی میزان تخریب زیستی چاه‌نیمة‌ یک سیستان با استفاده از مدل تخریب اکولوژیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت اکوسیستم‌های طبیعی، پژوهشکدة تالاب بین‌المللی هامون، پژوهشگاه زابل، زابل، ایران.

2 گروه منابع آب، پژوهشکدة تالاب بین‌المللی هامون، پژوهشگاه زابل، زابل، ایران.

10.22059/jne.2024.372779.2652

چکیده

مدل تخریب محیط‌ زیست یکی از روش ­های ارزیابی محیط‌ زیستی است که آثار فعالیت‌های انسانی و تغییرات اکولوژیک را بر محیط‌ زیست تحلیل می‌کند و مقدار آن را به‌صورت کمی نشان می‌دهد. با توجه به اهمیت چاه­ نیمه­ های سیستان در منطقه، هدف از این مطالعه ارزیابی تخریب چاه‌نیمة­ یک سیستان با استفاده از مدل تخریب اکولوژیک می­ باشد. بنابراین پس از سلول ­بندی 28 گانه این چاه‌نیمه در قالب سلول­ های 50 هکتاری و تقسیم مساحت چاه­ نیمه به سه ناحیة تحت تأثیر شامل مجتمع بقیه‌الله الاعظم، اراضی کشاورزی شهر، مرکز تکثیر و پرورش شیلات و اراضی کشاورزی قلعه‌نو، نمونه‌برداری آب از 12 نقطة تأثیرگذار بر کیفیت آب انجام شد. فاکتورهای فیزیکی-شیمیایی آب از جمله اکسیژن زیستی، اکسیژن شیمیایی، کل جامدات محلول، نیترات، نیتریت، اسیدیته، قلیائیت، فسفات، هدایت الکتریکی و سولفات به‌عنوان منابع تخریب و مؤثر بر حیات آبزیان مورد اندازه ­گیری قرار گرفت. تراکم فیزیولوژیک نیز از تقسیم بهره ­برداران روستاهای اطراف چاه ­نیمه تا شعاع 2000 متر موجود در هر شبکة کاری بر وسعت زمین ­های قابل بهره‌برداری در هر ناحیه به‌دست آمد. نتایج به‌دست آمده و سنجش داده ­ها با استانداردهای آبزی‌پروری نشان می ­دهد که کل مساحت چاه‌نیمة یک، جزء مناطق نیازمند بازسازی طبقه ­بندی می­ گردد. بر این­ اساس 21 شبکه که 75 درصد مساحت را پوشش می ­دهد در دامنة ضریب تخریب 14/99-5 قرار گرفته ­اند. همچنین 7 شبکه شامل مناطق شمالی چاه­ نیمه (ناحیة تحت تأثیر اراضی کشاورزی شهر و مرکز تکثیر و پرورش شیلات) با 25 درصد مساحت در دامنة ضریب تخریب 19/99-15 قرار گرفته که نیازمند به بازسازی با اولویت می ­باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Biological degradation assessment of the Chahnimeh reservoir in Sistan using an ecological degradation model

نویسندگان [English]

  • Mohadeseh Miri 1
  • Meysam Amiri 2

1 Department of Natural Ecosystems Management, Hamoun International Wetland Institute, Research Institute of Zabol, Zabol, Iran.

2 Department of Water Resources, Hamoun International Wetland Institute, Research Institute of Zabol, Zabol, Iran.

چکیده [English]

The environmental degradation model is an environmental impact assessment method that analyzes and quantitatively quantifies the effects of human activities and ecological changes on the environment. Regarding the importance of Sistan’s Chah-Nimeh in the region, this study aims to evaluate the degradation of the Chah-Nimeh of Sistan using the Makhdoum Ecological Demonstration Model (2002).  After dividing the Chah-Nimeh into 28 cells of 50 ha and separating the area of the Chah-Nimeh into three affected areas, including the educational and recreational complex of Baqiyatullah Azam, the agricultural lands of the city, the reproduction and cultivation center of fisheries, and the agricultural lands of Qale Nou, water sampling was performed from 12 points affecting water quality. Physical and chemical factors of water, including biological oxygen, chemical oxygen, total soluble solids, nitrate, nitrite, acidity, alkalinity, phosphate, electrical conductivity, and sulfate were measured as sources of destruction and effects on aquatic life. Physiological density was also obtained by dividing the villagers around the Chah-Nimeh to a radius of 2000 m in each working network on the extent of the land to be exploited in each area. The results obtained and data collection using aquaculture standards indicate that the total area of Chah-Nimeh is classified as an area requiring reconstruction. Accordingly, 21 networks covering 75% of the area have 5–14.99 degradation factors. In addition, seven networks are located in the northern part of the semi-well (affected area of agricultural lands of the city and the reproduction and cultivation center of fisheries), with 25% of the area in the range of 15–19.99 degradation, which requires priority reconstruction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological degradation
  • Chah-Nimeh
  • Sistan
  • Water quality
  • Makhdoom model
APHA. 2002. Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 20th Edition, American Public Health Association. Baltimore, Maryland, USA.
Azari Dehkordi, F., Makhdoum, M.F., Nakagoshi, N., 2003. Sefidrood river sub-watershed-dam-estuary and degradation model: a holistic approach in Iran. Chinese Geografical Science 13(4), 328-333.
Bhatnagar, A., Devi, P., 2013. Water quality guidelines for the management of pond fish culture. International Journal of Environmental Sciences 3(6), 1980-2009.
Boyd, C.E., 1998. Water Quality for Pond Aquaculture. Research and development series. No. 43. Auburn University, Auburn, Alabama, 39 p.
Buttner, J.K., Soderberg, R.W., Terlizzi, D.E., 1993. An Introduction to Water Chemistry in Freshwater Aquaculture Northeastern Regional, Aquaculture Center, University of Massachusetts Dartmouth pp. 46-57.
Chamani, Atefeh, Makhdoum, M., Jafari, M., Khorasani, N., Cheraghi, M., 2005. Evaluation of the effects of development on the environment in Hamadan province using the destruction model. Journal of Environmental Studies 31(37), 35-44. (In Persian)
Ebrahimi, M., Morovati, M., Tazeh, M., 2022. Evaluating the effects of environmental development using degradation model (Case study: Bagh-e Shadi protected area). Journal of Environmental Science and Technology 24(7), 13-24. (In Persian)  
Gao, J., Liu, Y., 2010. Determination of land degradation causes in Tongyu County, Northeast China via land cover change detection. Applied Earth Observation and Geoinformation 12, 9-16.
Garg, R.K., Rao, R.J., Uchchariya, D., Shukla, G., Saksena, D.N., 2010. Seasonal variations in water quality and major threats to Ramsagar reservoir, India. African Journal of Environmental Science and Technology 4(2), 061-076.
Heidari Masteali, S., Jabbarian Amiri, B., Alizade Shabani, A., 2015. Determination of ecological vulnerability in Torghabeh-Shandiz Township using objective vulnerability method. Journal of Natural Environment 68(2), 213-223. (In Persian)
Khazaei, N., Azari Dehkordi, F. 2008. Forest Landscape Degradation Assessment in Dokeh watershed, Iran. Journal of International Environmental Application and Science 3(2), 91-100.
Makhdoum, M.F., 1993. First application of automated land evaluation in Iran. Environmental Management 17(3), 410-420.
Mansouri, M., Makhdoum, M., 1999. Environmental Impact Assessment in Hormozgan Provience by Degradation Model. Journal of Environmental Studies 23, 49-54.
Miller, G.T., Living in the environment (Translator: Makhdoum, M.F). 1995. Tehran University Publications. 322 p.
Mousavian, M., Haghizadeh, A., Dehdari, S., Hazbavi, Z., 2014. Affective Environmental Factors on Temporal Variations of Water Quality Properties in Zard River in Khuzistan Province. Iranian journal of Ecohydrology 1, 59-68. (In Persian)
Nazmi, A., Savari, A., Doustahenas, B., Jamalzad Fallah, F., Sakhaei, N., 2013. Evaluation of the degradation quantity of the Anzali International Wetland using an ecological degradation model. Khorramshahr University of Marine Science and Technology. MSc thesis. 65 p.
Rezazadeh, S., Jahani, A., Goshtasb, H., Makhdoum M., 2019. Development Environmental Impact Assessment in Bashgol Protected Area Using Landscape Degradation Model. Environmental Researches 10(19), 15-26. (In Persian)
Safaeian, N., Shokri, M., Jabarian Amiri, B., 2002. Assessing the ecological vulnerability of coastal ecosystems in the southern Caspian Sea. Journal of Environmental studies. 28(29), 45-50. (In Persian)
Stone, N. M., Thormforde, H. K. 2003. Understanding your fish pond water analysis report. University of Arkansas Co-operative Extension Printing Services. pp. 1-4.
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 77، شماره 2
شهریور 1403
صفحه 325-339