نشریه محیط زیست طبیعی

بررسی تغییرات شاخص‌های اقلیمی در حوضة مجموعة تالاب‌های هفت‌برم و برآورد نیازآبی اکولوژیک آن‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 ادارة کل حفاظت محیط‌ زیست فارس، شیراز، ایران.

3 ادارة کل آموزش و پرورش فارس، ناحیة 1، شیراز، ایران.

10.22059/jne.2023.360674.2564

چکیده

مجموعه تالاب‌های هفت‌برم، تنها تالاب آب شیرین دارای آب دائم در استان فارس می ­باشند. با توجه به اهمیت اکولوژیک و گردشگری این تالاب، هدف این تحقیق بررسی وضعیت اقلیمی این تالاب در سه دهة گذشته و برآورد نیاز آبی اکولوژیک آن بود. بدین‌منظور تغییرات بارش، دما، تبخیر و وضعیت خشکسالی در طی سه دهة گذشته در منطقه بررسی و میزان رواناب حوضه نیز به روش جاستین محاسبه شد. برای برآورد نیاز آبی اکولوژیک تالاب، ابتدا تغییرات مساحت مجموعه تالاب‌های هفت برم در طی سه دهة گذشته با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای بررسی و سطوح آب دائمی، موقت و بدون آب تالاب‌ها محاسبه گردید. در نهایت با بررسی ارتباط فراوانی کل پرندگان و همچنین گونه‌های شاخص با تغییرات سطح آبدار تالاب، میزان نیاز آبی اکولوژیک این تالاب‌ها تعیین شد. نتایج بررسی شاخص­ های اقلیمی بیانگر کاهش بارندگی، افزایش شدت خشکسالی و افزایش نسبی دما در دهة اخیر در مقایسه با وضعیت بلندمدت بود. همچنین میزان رواناب در دهة اخیر نسبت به میانگین بلندمدت بیش از 40 درصد کاهش نشان داد. میزان نیاز آبی اکولوژیک برای شرایط خشکسالی: 1/500 (یک میلیون و پانصد هزار مترمکعب)، نرمال: 2/100 (دو میلیون و یکصد هزار متر مکعب) و ترسالی: 2/800 (دو میلیون و هشتصد هزار مترمکعب) برآورد شد. با توجه به روند تخریب‌های صورت گرفته در منطقه، لزوم حفاظت جدی از تالاب و حوضة آبخیز آن به‌منظور جلوگیری از برداشت آب ­های سطحی و زیرزمینی به‌منظور تأمین  آب مورد نیاز تالاب ضرروی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Climatological parameters fluctuations in the watershed of Haft-Barm Wetland complex and their ecological water requirement

نویسندگان [English]

  • Arya Vazirzadeh 1
  • Hamid Zohrabi 2
  • Golshan Ghasemi 2
  • Maryam Ahmadi Basiri 3

1 Department of Natural Resources and Environmental Engineering, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran.

2 Fars Department of Environment, Shiraz, Iran.

3 Fars Department for Education, District 1, Shiraz, Iran.

چکیده [English]

Haft- Barm wetland complex has been the only permanent freshwater wetland in Fars province from a dacede ago. Considering the ecological and tourism importance of this complex, the goals of this research were to study the long-term changes of climatological factors in wetland watershed and to estimate its ecological water requirement. For this purpose, the changes of precipitation, temperature, evaporation as well as drought condition were investigated during the last three decades. Also, the volume of runoff in the watershed was calculated by Justin's method. In order to estimate the ecological water requirement of the wetland, the surface changes of wetland and the permanent and temporary water bodies of wetland during the past three decades were investigated using satellite images. Finally, by exploring the relationship between the abundance of migratory birds as well as the selected species with changes in water surface areas of wetlands, the ecological water requirement of wetland was determined.  The results showed a significant decrease in rainfall and an increase in temperature and severity of drought during last decade in comparison to long condition. Also, a 40% decrease in runoff and significant decrease in lakes volume were observed in recent years compared to the long-term average. The ecological water requirement was estimated as 1.500, 2.100 and 2.800 Mcm for drought, normal and wet seasons, respectively. Considering the high degredation rate in the area, it is necessary to seriously protect the surface and underground water resources in the wetland and its watershed in order to guarantee the ecological water flow requirement of wetland.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecological water requirement
  • Evaporation
  • Haft-barm wetland complex
  • Precipitation
Alem H, Mohammadi, Z., 2014. Determining the water sources of lakes: A case study of Lakes Haftbarm, Fars privince, Iran. International Bulletin of Water Resources & Development 2(2), 206-227.
Amarasinghe, A.G., 2020. Analysis of long-term rainfall trends in Sri Lanka using chrips estimates. American Journal of Multidisciplinary Research & Development (AJMRD) 2(11), 34-44.
Ebrahimi-Khusfi, Z., Nafarzadegan, A. R., Ebrahimi-Khusfi, M., Zandifar, S., 2022. Monitoring the water surface of wetlands in Iran and their relationship with air pollution in nearby cities. Environmental Monitoring and Assessment 194(7), 1-20.
Esmaeili, H.R., Sayadzadeh, G., 2021. Limnology of Haft-Barm Wetland. Fars Department of Environment, 141 p.
Erwin, K.L., 2009. Wetlands and global climate change: the role of wetland restoration in a changing world. Wetlands Ecology and Management 17(1), 71-84.
Fennessy, M.S., Jacobs, A.D., Kentula, M.E., 2007. An evaluation of rapid methods for assessing the ecological condition of wetlands. Wetlands 27(3), 543-560.
Harbor, J. M. (1994). A practical method for estimating the impact of land-use change on surface runoff, groundwater recharge and wetland hydrology. Journal of the American Planning Association 60(1), 95-108.
Hashemi, H., 2015. Climate change and the future of water management in Iran. Middle East Critique, 24(3), 307-323.
JameIran Consulting Co 2016. Revised conservation Program for Dash-Arjan and Parishan Conservating Area. Fars Department of Environment, 420 p.
Maleki, S., Koupaei, S.S., Soffianian, A., Saatchi, S., Pourmanafi, S., Rahdari, V., 2019. Human and climate effects on the Hamoun wetlands. Weather, Climate, and Society 11(3), 609-622.
McKee, T. B., Doesken, N. J., & Kleist, J. (1993). The relationship of drought frequency and duration to time scales. In Proceedings of the 8th Conference on Applied Climatology 17(22), 179-183.
ParsAb Consulting Co. 2015. Revised status of water recourses of Kodiyan and Sargah region. 128 p.
Rawat, K.S., Singh, S.K., Szilard, S., 2021. Comparative evaluation of models to estimate direct runoff volume from an agricultural watershed. Geology, Ecology, and Landscapes 5(2), 94-108.
Rezaei Tavebeh, K., Tabibian, S., Samadi-kouchaksaraei , B., Bagherzadeh Karimi, M., Gholamzadeh, P., 2022. Estimation of environmental water requirement and ecological water level of parishan wetland with the purpose of transferring water from nargesi dam and restoration of the wetland. Iranian Journal of Soil and Water Research 53(3), 435-446.
Sajedipour, S., Zarei, H., Oryan, S., 2017. Estimation of environmental water requirements via an ecological approach: a case study of Bakhtegan Lake, Iran. Ecological Engineering 100(1), 246-255.
Vazirzadeh, A. 2021a. The impact of human activities on the diversity of wetland ecosystems in Fars province: a look at the way we have traveled and the road ahead. 1st Fars Biodiversity Conference, March 2021, Shiraz University, Iran, pp. 227-237. (in Persian)
Vazirzadeh, A. (2021b). A research project on the water requirement of Haft-barm wetland. Fars Department of Environment. 120 p.
Vazirzadeh, A., Kafaei, S., 2022. Estimation of ecological water flow requirements of Bakhtegan and Tashk internationally important wetlands and contribution of climatic and anthropogenic factors in their drought. Iranian Journal of Soil and Water Research 53(10), 2225-2245.
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 76، ویژه نامه مناطق تحت حفاظت
بهمن 1402
صفحه 247-259