نشریه محیط زیست طبیعی

ارزیابی ژئوتوریستی مناطق حفاظت‌شده با استفاده از روش‌های کمی، مطالعة ژئوسایت‌های منطقة حفاظت‌شدة میرآباد (جنوب غربی آذربایجان غربی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه ژئومورفولوژی، دانشکدة برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

10.22059/jne.2023.360321.2556

چکیده

ارزیابی کمی از با ارزش­ترین رخدادهای تنوع زمین، گام‌های اساسی در حفاظت از زمین و  ایجاد اولویت ­ها در مدیریت سایت است. یکی از مناطق چهارگانة سازمان حفاظت محیط­ زیست منطقة حفاظت شده میرآباد در استان آذربایجان ­غربی می ­باشد که در این پژوهش مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق، با استفاده از مقایسة روش کامنسکو  با روش سرانو و گونزالز-تروبا به شناسایی و ارزیابی ژئوسایت‌های منطقة حفاظت‌شدة میرآباد پرداخته شد. در روش کامنسکو با استفاده از پنج معیار مورد استفاده یعنی ارزش علمی، ارزش زیباشناختی، ارزش فرهنگی، ارزش اقتصادی و ارزش مدیریتی و در روش سرانو و گونزالز-تروبا با استفاده از سه عیار ذاتی و علمی، عیار فرهنگی و عیار ارزش کاربری و مدیریتی ارزش هر کدام از ژئوسایت های منتخب منطقة محاسبه‌شده است. نتایج نشان داد که در روش کامنسکو ژئوسایت آبشار خرپاپ با کسب امتیاز 9 (از مجموع 20 امتیاز ) رتبة 1 و کمترین امتیاز مربوط به ژئوسایت معرفی شده سطوح مثلثی بیلوکه با مجموع امتیاز 6/6 می باشد و در روش سرانو تفرجگاه پردانان با امتیاز 13/6(از مجموع 30 امتیاز) در رتبة نخست و سطوح مثلثی بیلوکه با کمترین امتیاز از (10 امتیاز ) در رتبة 5 قرار گرفتند. برای توسعه و مدیریت می ­توان این مدل ­ها را مبنا قرار داد که نتایج حاصل از آن­ها در مقایسه با یکدیگر بسیار به هم نزدیک می ­باشد که با مدیریت و برنامه ­ریزی و استفاده از استانداردهای جهانی و یکپارچگی می­توان برای توسعة منطقة حفاظت‌شدة میرآباد ارزش اقتصادی و گردشگری بهینه را فراهم کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Geotourism assessment of natural protected areas using quantitative methods, case study: Geosites of Mirabad protected Area

نویسندگان [English]

  • Seyyed Asadullah Hejazi
  • Seyyed Abdulsalam Heydari
  • Adel Rasouli
  • Taha Imanzadeh

Department of Geomorphology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

چکیده [English]

Quantitative evaluation is one of the most valuable geodiversity events accounted for a  crucial step in any geoconservative strategy and in establishing priorities in site management. Mirabad Protected Area in West Azerbaijan Province is one of the four regions of the Environmental Protection Organization which has been studied and evaluated in this research. In this study, the identification and evaluation of Geosites in Mirabad Protected Area was done by comparing the Comenesco method with the Serrano and Gonzalez-Truba methods. In the Comenescu method, using five criteria, i.e., scientific value, aesthetic value, cultural value, economic value, and management value, and in the Serrano and Gonzalez-Truba method, using three intrinsic and scientific values, cultural value, and user value and management value, the value of each selected Geosites in the region was calculated. The results of this research show that Kharpap waterfall Geosite is ranked 1st with 9 points (out of a total of 20 points) in the Camenseco method and the lowest point related to the Biluke triangular surfaces with a total of 6.6 points, Perdanan recreation in the Serano method ranked first with a score of 6.6. 13.6 (out of 30 points). Also, the triangular surfaces of Biluke with the lowest score (10 points) ranked 5th. since the results of these two models are very close compared to each other, so they can be used as a basis for development and management. By using management and planning and global standards and integration, it is feasible to provide effective economic and tourism value for the development of Mirabad Protected Area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assessment model
  • Geosites
  • Geotourism
  • Mirabad protected area
Bruschi, V.M., Cendrero, A., Cuesta Albertos, J.A., 2011. A Statistical Approach to the validation and optimization of geoheritage assessment procedures. Geoheritage 3, 131-149.                     
Fassoulas, C., Mouriki, D., Dimitriou-Nikolakis, P., Iliopoulos, G., 2011. Quantitative Assessment of Geotopes as an Effective Tool for Geoheritage Management. Geoheritage 4(3), 177-193.
 Jafari, G.H., Taherkhani, M., Rezaei, K, 2019. Evaluation of geotourism in Qezl Ozen watershed based on Fasilas method. Journal of Applied Research of Geographical Sciences 20(59), 59-79.
Kubalíkova, L., Kirchner, K., 2016. Geosite and Geomorphosite Assessment as a Tool for Geoconservation and Geotourism Purposes: a Case Study from Vizovická vrchovina Highland (Eastern Part of the Czech Republic), Geoheritage 8, 5-14.
Comănescu, L., Nedelea, A., Dobre, R., 2011.  The evaluation of Geomorphosits from the Ponoare protected area. Journal of Geography 11(1), 54-61.
Maqsoodi, Mehran., Ganjaian, Hamid., Grossi, Leila., & Moradi, Anwar., 2017. Evaluation and zoning of tourism geosites in the east of Kurdistan province, case study: Qorveh and Bijar cities. Sepehr Scientific-Research Quarterly of Geographical Information, 27(107), 133-148.
Mokhtari, D., Ahmadi, M., 2016. Assessment of environmental potential for the development of geotourism in a protected area, a case study: Manshet, Bankol and Qalarang protected areas in Ilam province. Journal of Geography and Development 15(48), 113-132.
Rasouli, A., Rezaei Moghadam, M.H., Heydari, SA.S., Farzinnia, N., 2023. Geotrail and geotourism assessment of Simine River (South of west Azerbaijan). The 9th National Conference of the Iranian Association of Geomorphology, March 10, Faculty of Geography, University of Tehran.
Salmani, M, Faraji Sobkbar, H.A., Nazimi, M., Oroji, H., 2014., Evaluation of the capabilities and uses of geomorphosites (case study: Geomorphosites of Tabas city), Human Geography Research Quarterly 47(91), 177-190.
Serrano, E., Gonzalez Trueba, J.J., 2005. Assessment of geomorphosites in natural protected areas: the Picos de Europa National Park (Spain). Géomorphologie. Relief, processus, environnement 3: 197- 208.
Siavash. S., Bani Safar, M., Fazli, G.H., Fazli, N., 2012. Evaluating the ability of sustainable tourism development of geomorphosites with emphasis on the COMENSCO method, case study: geomorphosites of the Karaj-Chalos to Kandavan tunnel tourism route). Journal of Planning and Tourism 2(5), 77-92.
Vujicic, M., Vasiljevic, D., Markovic, S., Hose, T., Lukic, T., Hadzic, O., Janievic, S., 2011. Preliminary Geosites Assessment Model (GAM) and Its Application on Fruska Gora Mountain, Potential Geotourism Detinarion of Serbia. Acta Geographica Slovenica 51(2), 361-377.
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 76، ویژه نامه مناطق تحت حفاظت
بهمن 1402
صفحه 163-176