نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
گروه محیط زیست، دانشکدة منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، همدان، ایران.
چکیده
ظرفیت بوم سازگان برای عرضة خدمات اکوسیستمی وابسته به ساختار، فرآیندها و عملکردهایی است که تحت تأثیر برهمکنش پارامترهای محیطی قرار دارند. از اینرو بررسی پارامترهای مؤثر بر عرضة خدمات اکوسیستمی می تواند در مدیریت بوم سازگان و بهبود عملکرد آن مؤثر واقع شود. هدف این مطالعه، بررسی پارامترهای مؤثر بر عرضة خدمات اکوسیستمی در قسمت مرکزی استان اصفهان است. بر این اساس پس از مرور منابع مطالعاتی و بررسی ویژگی های جغرافیایی منطقة مطالعاتی، پارامترهایی همچون شیب متوسط، ارتفاع متوسط، تراکم جمعیت، فاصله از مسیرهای دسترسی، فاصله از مسیر رودخانه، درصد انواع کاربریهای موجود و فاصله از مرکز بزرگترین منطقة شهری منطقة مطالعاتی، در مناطق همگن عرضة خدمات اکوسیستمی ارزش زیبایی شناسی، ارزش تفرجی و کاهش آلودگی صوتی استخراج گردید و با استفاده از روش تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) در مراحلی همچون آزمون کفایت حجم نمونه، استاندارسازی متغیرها، ارزیابی ماتریس همبستگی متغیرها، محاسبه مقادیر ویژه و بردارهای ویژه برای متغیرها مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج، مقدار اولین مؤلفه برابر با 3/715 است که 57/016 درصد از کل واریانس موجود در داده ها و دومین مؤلفه نیز 19/874 درصد از کل واریانس را توجیه می کند. بهطور کلی زمین های کشاورزی، مناطق مسکونی، فاصله از جاده و فضای سبز و پارک ها با توضیح بیش از 76 درصد واریانس داده ها، مؤثرترین پارامترها بر عرضة خدمات اکوسیستمی هستند. با استفاده از نتایج می توان اقدامات مدیریتی لازم مربوط به حفظ خدمات اکوسیستمی را براساس پارامترهای استخراج شده انجام داد. نتایج این مطالعه سهولت تصمیمگیری، ارزیابی و نیز صرفهجویی در هزینه و زمان مدیریت سرزمین را بهدنبال دارد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Analytical study of parameters affecting the supply of ecosystem services in the central part of Isfahan province
نویسنده [English]
Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University, Malayer, Hamedan, Iran.
چکیده [English]
The capacity of an ecosystem to ecosystem services supply depends on the structure, processes, and functions affected by interactions with socio-environmental parameters. So, considering the parameters affecting ecosystem services can be efficient in ecosystem management and improving their functions. This study aims to investigate the effective parameters of ecosystem services supply in the central part of Isfahan province. Accordingly, after a literature reviewing and considering the study area characteristics, socio-environmental parameters such as mean slope, mean height, density Population, distance from access routes, distance from the river, percentage of available land uses, and distance from the center of the largest urban area of the study area, in homogeneous areas of ecosystem services, aesthetic value, recreational value, and noise pollution reduction were extracted and evaluated using principal component analysis (PCA) method is some steps such as sample size adequacy test, standardization, evaluating the correlation matrix, calculation of eigenvalues and eigenvectors. According to the results, the value of the first component is 3.715, which justifies 57.016% of the total variance in the data. The second component also explains 19.874% of the total variance. Overall, agricultural land, residential areas, distance from roads and green spaces, and parks are the most effective parameters on ecosystem services supply justifying more than 76% of the variance of the data set. Based on the results, management measures could be taken to conserve ecosystem services based on the extracted criteria. , The results of this study lead to decision-making simplicity and land evaluation and saved time and money on land-use planning and management.
کلیدواژهها [English]