نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضوان زارع زاده
• پیمان رضائی

دانشگاه هرمزگان

چکیده

رویشگاه مانگرو منطقه گابریک در شرق استان هرمزگان، از مهم‌ترین مناطق حفاظت‌شده حرا است. این منطقه در سواحل عمان واقع شده است. این گستره به دلیل قرار گرفتن در شرایطی از قبیل احداث سد جگین بر رودخانه گابریک، خشک شدن جنگل و از بین رفتن درختان حرا به علت وجود تپه‌های ماسه‌ای و آلودگی‌ها در معرض تهدیدات بیشتر و احتمالاً نابودی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت این زیستگاه دریایی، برخی از پارامترهای رسوب شناسی و ژئوشیمیایی رسوبات بستر این مانگروها مورد سنجش قرار گرفته است. در این مطالعه به منظور دانه‌بندی از روش هیدرومتری و برای تعیین میزان ماده آلی از کوره الکتریکی در دمای 500 درجه به مدت 6 ساعت استفاده شد. میزان کربنات کلسیم به روش تیتراسیون مورد سنجش قرار گرفت و برای تعیین غلظت فلزات سنگین سرب، روی و نیکل؛ تجزیه شیمیایی به روش جذب اتمی با دستگاه جذب اتمی مدل Thermo-solaar (دقت 1 µg/g) انجام پذیرفت. نتایج حاصله نشان داد که در رسوبات مورد مطالعه، برتری با ذرات در اندازه ماسه بوده و میزان متوسط کربنات کلسیم 27% و مواد آلی 36/3% است. دامنه غلظت عناصر برای سرب، روی و نیکل به ترتیب با مقدار میانگین 63/67، 63/69 و 53/86 (بر حسب µg/g) در نمونه‌های برداشت‌شده به دست آمد. با محاسبه شاخص‌های مولر، ضریب آلودگی، درجه آلودگی اصلاح‌شده، شاخص ارزیابی ریسک اکولوژی و مقایسه مقدار عناصر نسبت به میانگین شیل و استانداردهای چین و آمریکا مشخص شد که رسوبات بستر مانگرو منطقه گابریک نسبت به عنصر روی فاقد آلودگی و نسبت به عناصر سرب و نیکل دارای آلودگی است. میزان هیچ یک از فلزات بر اساس استانداردهای جهانی، در حد بحرانی نمی‌باشد. ریسک اکولوژیک کل فلزات کم است. با توجه به این نکته که خور گابریک، منطقه اصلی صیادی (اسکله صیادی) در شهرستان جاسک است؛ بالا بودن میزان آلودگی سرب و نیکل را شاید بتوان به تعمیر و نگهداری شناورهای صیادی، قاچاق و تخلیه ترکیبات نفتی در منطقه و ورود فاضلاب انسانی نسبت داد.

کلیدواژه‌ها

• منطقه سیریک"
• جنگل مانگرو"
• فلزات سنگین"
• شاخص آلودگی

عنوان مقاله [English]

Study on accumulation of heavy metals in Mangrove sediments, Gabrik Creek (Jask)

چکیده [English]

Gabrik in the East of Hormozgan province is Mangrove habitat and one of the important Mangrove protected area. This area is located in Oman coasts. This zone because of building Jagin dam on Gabrick River and existence of sand barrier and exposure of pollution, it is possible to destroy or to be important threats of this planet. Base on importance of this sea inhabitation some of sedimentology parameters and geochemical Mangrove's sediments have been analyzed. In this study for sieve used Hydrometric method and for Identification of organic matter used electronic furnace heat 500 degree centigrade for 6 hours. Quantity of calcium carbonate analyzed by titration and for condenses of heavy metal Zn, Pb and Ni chemical decomposition atomic absorption by Thermo-solaar (±1µg/g). Results showed that mean content of carbonate and organic matter in the sediments is 27%and 3.36% respectively. Contamination heavy metals Pb, Zn and Ni in the sediments of this mangrove, were studied throughout Gabrik creek. Metal concentration analyses were performed using atomic absorption spectrometry (AAS). Mean concentration of the heavy metals Pb, Zn and Ni in sediments was measured 67.63, 69.63 and 76.53 µg/g dry weights respectively. According to determine geoaccumulation index (Igeo), contamination factor (CF), the degree of contamination correction (mCd) and compared the heavy metal concentrations with to the mean concentrations of heavy metals in sedimentary rock (shales) and China and American standards. The results in this study showed that there is no pollution from Zn metal but there are pollutions from Ni and Pb metals and concentration this heavy metals aren't critical. The origin of these heavy metals can be a result of maintenance of fishing vessels in Gabrik Creek, activities or fuel smuggling and perhaps oil compounds spill into the water and human refuse in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gabrik creek"
• mangrove forest"
• heavy metal"
• Contamination Factor