نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد کابلی ¹
• مسعود یوسفی ¹
• سهیل ایگدری ¹
• علیرضا محمدی ¹
• محمد زرین تاب ²

¹ دانشگاه تهران

² دانشگاه کاشان

چکیده

برای گونه‌های دارای رقیب بوم شناختی اغلب فرصت توسعه تفاوتهای درون گونه‌ای به دلیل وجود نیروی رقابت بین گونه‌ای اندک است. کمرکولی بزرگ یکی از گونه‌های شناخته شده از پرندگان صخره‌زی در ایران است که در محدوده زاگرس در رقابت شدید بوم شناختی با کمر کلی کوچک بوده و انتظار میرود در این محدوده به دلیل نیروی رقابت بین گونه‌ای فرصت توسعه تفاوتهای درون گونه ای مانند دوشکلی جنسی را نداشته باشد. با وجود مطالعات گسترده در خصوص جابجایی صفات بین این گونه و گونه کمر کولی کوچک، و اهمیت شناخت جنسها در مطالعات صحرایی تکامل در بروز یا عدم بروز دوشکلی جنسی در آن، در زون هم بوم با کمر کولی کوچک همچنان ناشناخته است. در این مطالعه از آنالیز کوواریانس برای بررسی وجود تفاوت یا عدم تفاوت معنی دار 13 صفت ریخت شناختی اولیه بین نرها و ماده ها با استفاده از یک صفت کنترل کننده پیوسته استفاده شد. به دلیل انجام مکرر آزمون کواریانس برای پرهیز از خطای نوع اول از روش تصحیح Bonferroni سلسله مراتبی برای تعیین آستانه معنی دار جدید استفاده شد. ماتریس صفات ریختی برای نر و ماده در منطقه هم بوم و منطقه ناهمجا به طور جداگانه با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی به منظور بررسی نحوه پراکنش افراد نر و ماده حول محور اول و دوم استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که بین نر و ماده کمر کولی بزرگ، در هیچ یک از صفات مورد بررسی تفاوت معنی‌دار وجود ندارد و ابر پراکنش افراد نر و ماده در تجزیه به مولفه های اصلی در امتداد محورهای اول (اندازه) و دوم (شکل) در هر دو منطقه هم بوم و ناهمجا در هم فرو رفتگی بالایی داشته است. این نتایج پیشنهاد می کند که احتمالاً دلیل دیگری برای عدم توسعه تفاوتهای ریختی بین نر و ماده در گونه وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• دوشکلی جنسی
• کمرکولی بزرگ
• رقابت بین گونه‌ای
• جابجایی صفات

عنوان مقاله [English]

Sexual dimorphism in Eastern Rock Nuthatch Sitta tephronotain in Iran

نویسندگان [English]

• Mohammad Kaboli ¹
• Masoud Yousefi ¹
• Soheil Eagderi ¹
• Alireza Mohammadi ¹
• Mohammad Zarintab ²

¹

²

چکیده [English]

There is little chance for species with competitor to develop intraspecific variability such as sexual dimorphism. Sitta tephronota is a well-known rock-dwelling bird species in Iran, which occurs in Zagros Mountains in strong ecological competition with Sitta neumayer. Thus, no sexual dimorphism is expected for Sitta tephronota in this area. Despite the role of this species in the rise of the concept of character displacement and the importance of sex identification in field studies, sexual dimorphism in this species is little known. We used analysis of covariance for finding significant sex differences in 14 primary variables and applied a Bonferroni correction for multiple P-value thresholds of statistical significance. Morphological matrices were analyzed by Principal Component Analysis (PCA) in sympatric and allopatric zone separately to determine the distribution of males and females along the first two axes of PCA (size and shape) were strongly overlapped both in sympatric and allopatric zones. Our results suggest that other factors are involved in explaining the lack of sexual dimorphism in this species.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sexual dimorphism
• Eastern Rock Nuthatch Sitta tephronota
• interspecific competition
• character displacement