نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه محیطزیست، دانشکدۀ منابعطبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
2 گروه خاکشناسی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود
3 گروه زمین شناسی، دانشکدۀ علوم، دانشگاه فردوسی مشهد
4 گروه محیطزیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
چکیده
روشهای ارزیابی خطر بومشناختی متعددی طی دهههای گذشته در سراسر جهان بهمنظور ارزیابی آثار آلایندهها بر پذیرندههای مختلف مانند گونههای مختلف حیات وحش توسعه یافتهاند اما تا کنون چنین روشهایی بهندرت برای تعیین خطرهای بالقوۀ بومشناختی در ایران استفاده شدهاند. بنابراین، در این مطالعه یکی از این روشها (Eco-SSLs) بهمنظور تعیین خطر بومشناختی برای گروههای مختلف حیات وحش استفاده میشود. به همین منظور 216 نمونه خاک سطحی (عمق 0ـ 30 سانتیمتر) از سطح استان گلستان در شمال ایران با توجه به نقشههای خاکشناسی، زمینشناسی، کاربری اراضی، و نیز توزیع منابع آلاینده شامل موقعیت معادن، صنایع، شبکۀ جادههای اصلی، محلهای دفن زباله، زمینهای کشاورزی جمعآوری شد و برای تعیین غلظت کل آرسنیک، کادمیوم، مس، منگنز و روی هضم شد. کریجینگ معمولی برای تخمین غلظت فلزات استفاده شد. سپس نقشههای غلظت عناصر بهمنظور تهیۀ نقشۀ خطر بومشناختی فلزات سنگین براساس روش Eco-SSLs سازمان حفاظت از محیط زیست امریکا بهمنظور ارزیابی خطرهای بومشناختی این فلزات برای گیاهان، بیمهرگان و مهرهداران استفاده شد. نتایج نشان داد که غلظت میانگین آرسنیک، کادمیوم، مس، منگنز و روی در خاک گلستان بهترتیب عبارتاند از : 1/9، 12/0، 42/24، 31/700 و 08/82 میلیگرم بر کیلوگرم است، که بیشتر از غلظتهای پایه در استان هستند و میانگین غلظتها کمتر از سطوح بالقوه اثرگذارند. در میان عناصر، منگنز و روی خطر بومشناختی بیشتری نسبت به سایر عناصر داشتند. ارزیابی خطر بومشناختی نشان داد که استان گلستان خطر بومشناختی جدی ندارد. اگرچه نقشههای خطر مبتنی بر روش Eco-SSLs نشان داد که حیات وحش ممکن است تا حدودی در خطر باشند، کارایی روش Eco-SSLs مورد تردید است و اگرچه این روش استاندارد علمی خوبی دارد، به نظر میرسد قبل از استفاده در ایران به اصلاح نیاز دارد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Ecological risk assessment of toxic elements in the soil for some animal groups (Case Study: Golestan Province)
نویسندگان [English]
1 Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan, Iran
2 Department of Soil Sciences, Faculty of Agriculture, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran
3 Department of Geology, Faculty of Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
4 Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, University of Kashan, Iran
چکیده [English]
Numerous ecological risk assessment methodologies have been developed over the last twenty years around the world for evaluating effects of pollutant on receptors such as different wildlife species. But so far such methods have only rarely been used to determine potential ecological risks in Iran. Therefore in this study we used one of these methodologies (Eco-SSLs) to determine ecological risk for some different wildlife groups. To this end, considering soil maps, geology, land use, and distribution of pollutant sources, including the location of mines, industry, main roads, hazardous waste sites, agricultural lands, 216 surface Soil samples (0-30 cm) were collected from Golestan province, north of Iran were subjected to a total digestion technique and analyzed for As, Cd, Cu, Mn and Zn. ordinary kriging was used to predict soil concentrations. Metal concentrations maps were then used to Map ecological risk of HMs based on the USEPA’s Eco-SSLs to assess their ecological risks posed by these heavy metals for plants, invertebrates and vertebrates groups. The results showed that the average concentrations of As, Cd, Cu, Mn and Zn in soil of Golestan were up to 9.10, 0.12, 24.42, 700.31and 82.08 mg/kg, respectively, which are much higher than their natural background values. Results showed that the mean concentrations of these heavy metals were lower than potential effect levels. Among the metals, Mn and Zn showed a higher ecological risk than the others. Ecological risk further indicated that Golestan was not suffering from serious metal contamination based on Eco-SSLs methodology. Generally Maps of risk based on the USEPA’s Eco-SSLs (for plants, invertebrates and vertebrates) showing that wildlife may be partly at risk but that the relevance of Eco-SSL values is questionable and the present study found that, although this methodology was of a high scientific standard, but it seems it would need modification before its using in Iran.
کلیدواژهها [English]