نشریه محیط زیست طبیعی

اولویت‌بندی حفاظتی پستانداران ایران برای مدیریت کارآمد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر بخش پایش و پژوهش انجمن یوزپلنگ ایرانی، تهران و دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 استادیار گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

4 . دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

5 سازمان محیط زیست، دانشجوی دکتری

چکیده

ا‏مروزه‌ جمعیت‌های بسیاری از پستانداران به‌شدت در بحران انقراض‌اند. بر پایۀ برآوردها، حدود یک چهارم از پستانداران موجود جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند. نبود راهبردی مناسب، به اختصاص نامتناسب منابع حفاظتی تنها به شمار اندکی از گونه‏های بزرگ‌جثه و غفلت از سایر آرایه‏های درخور اهمیت در پستانداران‏ منجر می‏شود. با آنکه گونه‏های کوچک‌جثه بیشترین تنوع گونه‏ای پستانداران ایران را به خود اختصاص داده‌اند (بیش از 150 گونه)، بیشتر پژوهش‏ها با رویکرد بوم‏شناسی و حفاظت در زمینۀ گونه‏های بزرگ‌جثه متمرکز بوده و گونه‏های کوچک‌جثه کمتر مورد توجه قرار گرفته‏اند. ‌همچنین در ادامه، تلاش‏های صورت‌گرفته در کشور در دو قالب طرح‏های پژوهشی سازمان حفاظت محیط زیست و پایان‌نامه‏های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‏ها ارزیابی می‌شوند و اولویت‏های پژوهشی مورد بحث قرار‏ می‏گیرند. در این پژوهش‌ 50 گونه با امتیاز بالای حفاظتی معرفی شد که یوزپلنگ آسیایی، خرس سیاه‏ و گاو دریایی به‌ترتیب اولین تا سومین گونه با اولویت بالای حفاظتی را در ایران تشکیل می‏دهند. جوندگان و خفاش‏ها به‌ترتیب بیشترین درصد از گونه‏های با امتیاز بالای حفاظتی را به خود اختصاص داده‏اند. از سوی دیگر، در‌مجموع 43 عنوان پایان‌نامه در مقطع تحصیلات تکمیلی رشتۀ محیط زیست (کارشناسی ارشد و دکتری) بین سال‌های 1386 تا 1391 دربارۀ پستانداران با امتیاز بالای حفاظت اجرا شده است‌‏ که سم‌داران و گوشت‌خواران به‌ترتیب با 24 و 12 عنوان، بیشترین تعداد پایان‌نامه را به خود اختصاص داده‏اند. بیشترین تعداد پایان‌نامۀ اجرا‌شده برای پستانداران با اولویت بالای حفاظتی مرتبط به پژوهش‏های زیستگاهی و سپس بوم‌شناسی هستند. همچنین‌ بررسی‏ها نشان داد که بیشترین طرح‏های حمایت‌شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست به سم‌داران و گوشت‌خواران اختصاص یافته است. بر همین اساس‌ ضمن تأیید تناسب تلاش‌های صورت‌گرفته در قالب طرح‏های پژوهشی و پایان‌نامه‏های اجرا‌شده با اولویت گونه‌های مهم به‌ویژه به‌منظور تکمیل شکاف اطلاعاتی موجود دربارۀ آن‌ها، لزوم توجه به پستانداران کوچک‌جثه مانند جوندگان، خفاش‏ها و حتی گوشت‌خواران کوچک‌جثه بحث شد. همچنین‌ به‌منظور ارتقای اولویت‌بندی حفاظتی پستانداران در کشور، ارزیابی ریسک انقراض گونه‏های ایران در چارچوب معیارهای اتحادیۀ جهانی حفاظت به‌منظور تدوین فهرست سرخ پستانداران ایران با مشارکت کارشناسان ایرانی توصیه‏ می‏شود.
‌

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conservation Prioritization of Iranian Mammals for Effective Management

نویسندگان [English]

  • mohammad sadegh Farhadi nia 1
  • Alireza Mohammadi 2
  • Sohrab Ashrafi 3
  • Mohammad reza Ashrafzadeh 4
  • hossein mohammadi 5

1

2

3

4

5

چکیده [English]

Mammals are increasingly affected by ongoing trend of extinction and one fourth of the world’s existing known mammalian species are endangered. Lack of proper conservation strategy can lead to non-suitable allocation of resources to larger species and ingoring smaller taxa. Despite Iran’s rich diversity of mammalian fauna which is predominantly comprised from smaller species (more than 150 species), most researches have been conducted on various ecological aspects of large species, meaning less charismatic taxa have not been properly focused. Accordingly, the present investigation has been implemented with the aim of conservation prioritization of the Iran’s mammals, based on their evolutionary distinctiveness and globally endangered score. Moreover, attempts devoted to species regarding graduate university dissertations as well as research projects funded by the Iranian Department of Environment (DoE) have been assessed to give an overall comprehensive review of the state of the Iranian mammals for effective conservation. Thus, top 50 species with highest priority value were recognized, initiated by Asiatic cheetah, Asiatic black bear and dugong. Rodent and chiroptera consisted the highest proportion of the high priority species of the country, respectively. In contrast, between 2007 and 2012, a total of 43 university thesis have been done on these top species (mostly habitat surveys and ecology), including 24 on ungulates versus 12 for carnivores, indicating intensive attention from Iranian biologists to these larger species. The same conclusion was derived based on analysis of funds allocated to different research projects by the DoE. Accoridngly, while supporting the present approach by the Iranian biologists to address top large species in order to fill existing gaps of knowledge, it is essential to meet conservation needs of smaller species, such as lesser carnivores, rodents and bats. Moreover, it is recommended that to enhance the present prioritization of the Iranian mammals, a comprehensive assessment is needed with participation of Iranian biologists based on IUCN’s Red List criteria to give a more nationalized inventory of prioritized species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation prioritization
  • mammals
  • evolutionary distinctiveness
  • status assessment
  • Iran
 
 
1    Abdoli, A., Farhadinia, M.S., Hosseini-Zavarei, F., Beheshti, M., Sadeghi, A., 2009. Ecology of grey wolf and its predation impact on wild and dometic herbivores in Ghamishlou National Park, Isfahan. Final Report, Isfahan Department of Environment.
2        Ahmadzadeh, F., Liaghati, H., Kiabi, B., Mehrabian, A.R., Abdoli, A., Mostafavi, H. 2008. The status and conservation of the Asiatic black bear in Nikshahr County, Baluchistan District of Iran. Journal of Natural History. 42:2379–2387.
3        Benda, P., Faizolahi, K., Andreas, M., Obuch, J., Reiter, A., Ševčík, M., Uhrin, M., Vallo, P., Ashrafi, S., 2012. Bats (Mammalia: Chiroptera) of the Eastern Mediterranean and Middle East. Part 10. Bat fauna of Iran, Acta Soc. Zool. Bohem. 76: 163–582.
4        Ceballos, G., P. R. Ehrlich., 2002. Mammal population losses and the extinction crisis. Science 296:904–907.
5        Darvish, J., Hajjar, T., Moghadam Matin, M., Haddad, F., Akbary Rad, S., 2008. New species of five-toed jerboa (Rodentia: Dipodidae, Allactaginae) from North-East Iran. J. Sci. Isl. Rep. Iran, 19: 103-109.
6        Darvish, J., Siahsarvie, R., Mirshamsi, O., Kayvanfar, N., Hashemi, N., Sadeghie, Shakib, F., 2006. Diversity of the Rodents of Northeastern Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics (IJAB),Vol. 2, No. 1: 57-76.
7        Dianat, M., Aliabadian, M., Darvish, J., Akbarirad, S., 2013. Molecular phylogeny of the Iranian plateau five-toed jerboa, Allactaga (Dipodidea: Rodentia), inferred from mtDNA. Mammalia,77 (1): 95- 103.
8        Environmental Law. 2004. Department of Environment, Iran.
9        Esmaili, H., 2007. A study on brown bear (Ursus arctos) in Fars Province. Final Report, Fars Department of Environment.
10     Fahimi, H., Yousefi, H., 2008. Status of Asiatic black bear and its habitat suitability in Jiroft County. Final Report, Kerman Department of Environment.
11     Fahimi, H., Yusefi, G.H., Madjdzadeh, S.M., Damangir, A.A., Sehhatisabet, M.E., Khalatbari, L. 2011. Camera traps reveal use of caves by Asiatic black bears (Ursus thibetanus gedrosianus) (Mammalia: Ursidae) in southeastern Iran, Journal of Natural History Vol. 45: 2363–2373.
12     Farahmand, H., Farhadinia, M.S., Karami, M., Kaboli, M., 2012. Phylogeny, genetic diversity and craniometric analysis of Persian leopard (Panthera pardus saxicolor). Final Report, Department of Environment, Iran.
13     Farhadinia M., 2004. The last stronghold: cheetah in Iran. Cat News, 40: 11-14.
14     Farhadinia, M.S., Eslami, M., Akbari, H., Hosseini-Zavarei, F., Mousavi, S.J., Azizi, M., Shokouhi, J., Gholikhani, N., 2012. Population status of Asiatic cheetah and Persian leopard in Yazd Province. Final Report, Yazd Department of Environment.
15     Farhadinia, M.S., Mahdavi, A.R., Hosseini-Zavarei, F., Baradarani, K., Taghdisi, M., Habibi, R., 2010. Conservation model for the Persian leopard: Lessons learned from Sarigol National Park, northeastern Iran. IUCN Cat News, 53:36-38.
16     Gutleb, B., H. Ziaie., 1999. On the distribution and status of the brown bear Ursus arctos and the Asiatic black bear U. thibetanus in Iran. Zoology in the Middle East, 18: 5–8.
17     Habibi, K., 2003. Mammals of Afghanistan. USFWS, Coimbatore, India. 168 pp.
18     Harrison ,D.L., Bates P.J.J., 1991. The Mammalsof Arabia, 2nd ed. Harrison Zoological Museum, England. 354 pp.
19     Hatt R. T., 1959. The Mammals of Iraq. Miscellaneous Publ. Mus. Zool. Univ. Mich., USA. No106, 113 pp.
20     Hemami, M., Akbari, H., 2007. Status of endangered and rare species from Abbas Abad and Tangalha, Volume 2, Sand cat (Felis margarita). Isfahan University of Technology.
21     Hemami, M., Momeni, M. 2013. Akbari, H., 2013. Estimating abundance of Persian wild ass Equus hemionus onager in Qatrouyeh National Park, Iran. Oryx 47(2): 266–272.
22     Hemami, M.R. (2010) the biological and conservation status of Iranian jerboa (Allactaga firouzii). Unpublished report to the Department of Environment, 209 pp. (In Persian).
23     Hoffmann, M., Belant, J. L., Chanson, J. S., Cox, N. A., Lamoreux, J., Rodrigues, A. S. L., Stuar t, S. N J., 2011.The changing of rates of the world’s mammals. Phil. Trans. R. Soc. B.366 : 2598 – 2610.
24     Iissac, N. J. B., Turvey, S. T., Collen, B., Waterman, C., Baillie, J. E. M., 2007. Mammals on the edge: conservation priorities based on threat and phylogeny. PLoS ONE, 2(3), e296.
25 IUCN., 2012. The IUCN Red List of Threatened Species version (2011)4. (www.iucnredlist.org). Accessed on 22 December 2013.
26     Jafarzadeh, F., Moqanaki, E., Hosseini-Zavarei, F., Sohrabinia, S., Sharbafi, A., Farhadinia, M.S., 2011. Ecology of Eurasian lynx (Lynx lynx) in core zone of Angouran Wildlife Refuge. Final Report, Zanjan Department of Environment.
27     Johnson, WE., Eizirik, E., PeconSlattery, J., Murphy, W.J,, Antunes , A., Teeling , E., Obrien , S.J., 2006. The late Miocene radiation of modern Felidae: a genetic assessment. Science, 311:73-7.
28     Joulaee, L., Ansari, M., Ghadirian, T., 2012. First record of Honey Badger Mellivora capensis from Fars province, Iran, Small Carnivore Conservation, 47: 77–78.
29     Jourabchian, A., Farhadinia, M.S., 2008. Conservation of Asiatic Cheetah Project Final Report. Department of Environment, Iran.
30     Jowkar, H., Khaleghi-Hamidi, A., Ghodoussi, A., Ghadirian, T., Soufi, M., Ghasemi, B., Ashayeri, Sh., Abolghasemi, H. and Saadizadeh, T. 2012. Estimating the population of the Leopard in Golestan National Park. Persian Wildlife Heritage Foundation.
31     Jowkar, H., Nabiyan, M., 2006. Study of Persian wild ass in Bahram Gour Protected Area. Final Report, Fars Department of Environment.
32     Kaboli, M., 2008. A guideline to develop endangered species management plan. (31 endangered species management plan). Final Report, Department of Environment, Iran.
33     Kaboli, M., Rezaei, H., Taherzadeh, A., Imani Harsini, J., Khosravi, R., Ahmadi, M., Almasi, M., Farashi, A., Abolghasemi, H., Behdarvand, N., Asadi, M., Nourani, E., Alemi, R., Hasanzadeh, M., 2012. Population management of Canis lupus in Hamedan Province with control approaches of conflicts between human and wolf. Final Report, Department of Environment, Iran.
34     Khorozyan, I., 2008. Panthera pardus ssp. saxicolor. In: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species.Version 2010.4. (www.iucnredlist.org). Accessed on 19 January 2013.
35     Kiabi, B. H., Dareshouri, B.F., Ghaemi, R.A., Jahanshahi, M., 2002. Population status of the Persian leopard in Iran, Zoology in the Middle East. 26: 41-47.
36     Mace, G.M. and Collar, N.J. 2002. Priority-setting in species conservation. Pp.61-73 in K. Norris and D. J. Pain, eds. Conserving bird biodiversity: general principles and their application. Cambridge: Cambridge University Press (Conservation Biology Series no.7).
37     Mech, L.D., Boitani, L., 2004. Status survey and conservation action plan.IUCN/SSC Canid Specialist Group, Gland, Switzerland and Cambridge, UK, 430 pp.
38     Moradi, M., 2011. Electrophoretic comparison of blood- Serum proteins of Dryomys Thomas, (Mammalia: Rodentia) in Iran. 8th International Dormouse Conference, Ostritz, Germany.
39     Myers N, Mittermeier , R.A., Mittermeier , C.G., daFonseca, G.A.B., Kent, J., 2000. Biodiversity hotspots for conservation priorities. Nature, 403: 853–858.
40     Naderi, G.R., Kaboli, M., Koren, T., Karami, M., Zupan, S., Rezaei, H.R., Krystufek, B., 2013. Mitochondrial evidence uncovers a refugium for the fat dormouse (Glis glis Linnaeus, 1766) in Hyrcanian forests of northern Iran, Mammalian Biology 79(3): 202–207.
41     Nezami, B., Farhadinia, M.S., 2007. Ecology of brown bear (Ursus arctos) in core zone from Northern Central Alborz Protected Area. Final Report, Department of Environment, Iran.
42     Nezami, B., Hosseini-Zavarei, F., Farhadinia, M.S., 2012. Awareness raising to protect Persian leopard in Lorestan Province. Final Report, Lorestan Department of Environment.
43     Obuch, J., 2001. dormice in the diet of owls in the middle east. Trakya University Journal of Scientific Research, Series B, Volume 2, No 2:145-150.
44     Pestano,G.,Brown,R.P.,Saurez,N.M., Fajardo.S.,2003. Phylogeography of pipistrelle-like bats within the Canary Islands, based on mtDNA sequences.Molecular Phylogenetics and Evolution ,26 : 56–63
45     Roberts , T. J., 1997. The mammals of Pakistan.OxfordUniversity Press, Karachi, Pakistan.
46     Rondinini, C., Rodrigues, A.N.S., Boitani, L., 2011. The key elements of a comprehensive global mammal conservation strategy. Phil. Trans. R. Soc, 366: 2591–2597.
47     Tarahomi, S. M., Karami, M., Darvish, J., Malek, M., Jangjoo, M., 2010. Geometric morphometric comparison ofmandible and skull of five species of genus Allactaga (Rodentia: Dipodidae) from Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics (IJAB), Vol.6, No.1: 61-69.
48     Tavakolimehr. S., Talebi, Y., Sedaghatikhayat, A., Hamidi, A., Moshiri, H., A. Ghoddousi.,2011. School kid saved a femaleleopard and her cub. Cat News55:35.
49     Trimble, M., Vanaarde, R. ,2010. Species inequality in scientific study. Conservation Biology, 24: 886–890.
50     Tsytsulina, K., Masuda, R., 2004. Molecular phylogeny of whiskered bats (Myotis, Vespretilionidae, Chiroptera) in Palaearctic region. Molecular phylogeny of whiskered bats: 85-89.
51Yigit, N., Moradi, M., Colak, E., Ozkurt, S., Bulut, S., Kankili, T., Colak, R., 2006.The Karyotypes of some rodent species (Mammalia: Rodentia) from EasternTurkey and Northern Iran with a new record, Microtus schidlovskii Argyropulo, 1933, from Eastern Turkey. Turk J Zool30: 459-464.
52     Yusefi, G.H, Fahimi, H., Ahmadi, N., Broomand, S., Kaboli, M., Alahgholi, M., 2011. Human- Baluchistan black bear conflicts in the Bahr-e Aseman area, South-East Iran, 20th International Conference on Bear Research & Management, Ottawa, Ontario, Canada.
53     Ziaie, H., 2008. A field guide to the mammals of Iran. 2nd edition. Iranian Wildlife Center, Tehran, Iran.
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 68، شماره 3 - شماره پیاپی 3
آبان 1394
صفحه 461-475