نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• لیلا دواشی ¹
• حمیدرضا عظیم زاده ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست دانشکدۀ منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد

² دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی و کویرشناسی‌ـ پژوهشکدۀ مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه یزد

چکیده

افزایش غلظت فلزات سنگین همچون سرب، کادمیوم، نیکل، کروم و روی زیان‌های قابل ملاحظه‏ای بر خاک و محیط زیست دارد. این عناصر برای انسان و حیات وحش نیز زیان‌بارند. منشأ برخی از این ترکیبات خطرناک کارخانه‏های پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه‏هاست که سبب افزایش ترکیبات سرطان‏زا و نژندزا به محیط زیست است. هدف از مطالعۀ حاضر بررسی آلودگی خاک به عناصر سنگین ناشی از پالایشگاه، نیروگاه و پتروشیمی اصفهان در مجاورت پناهگاه حیات وحش قمیشلو است. در این مطالعه، 25 نمونه خاک از شعاع 5/1 کیلومتری اطراف صنایع برداشت شد. مقادیر زمینه با حفر پروفیل خاک و نمونه‏‏برداری از لایه‏های عمقی مواد مادری خاک تخمین زده شد. فلزات سنگین با روش ایزو 11466 استخراج و سپس با دستگاه جذب اتمی شعله‏ای مدل Analytic jena- 350 اندازه‏گیری شد. شاخص‏های I_geo و PI_i محاسبه و مقایسه شد. مقادیر شاخص‏ها از زیاد به کم ترتیب؛ کادمیوم، سرب، نیکل، روی و کروم به دست آمد. نتایج مقایسۀ شاخص‏ها نشان داد، در شرایط یکسان از نظر غلظت آلاینده، شاخص I_geo، آلودگی را در کلاس‏های پایین‏تری نسبت به PI_i طبقه‏بندی می‏کند. علاوه بر آن نتایج نشان‌دهندۀ اختلاف دو شاخص mC_d و IPI نیز در کلاس‏های کم آلودگی است. در سایر طبقات کلاس‏بندی آلودگی (متوسط و زیاد)، هر دو شاخص انطباق مناسبی دارد. مطابق نتایج پژوهش، حواشی صنایع پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه، شاخص IPI آلودگی در دامنۀ متوسط تا زیاد برآورد شد در حالی است که با توجه به شاخص اصلاح‌شده درجۀ آلایندگی mC_d کلاس کیفی آلودگی کم تا متوسط است.‌

کلیدواژه‌ها

• پالایشگاه
• عناصر سنگین
• قمیشلو
• Igeo
• mCd

عنوان مقاله [English]

investigation on soil heavy metals pollution rate around Isfahan petroleum and refinery Industries near Ghameshlou wildlife refuge

نویسندگان [English]

• Leila Davashi ¹
• Hamidreza Azimzadeh ²

¹ Graduated MSc. Environmental science, Yazd University

² Associate Natural Resources and Desert Studies faculty - ADRI, Yazd University

چکیده [English]

Increasing in concentration of heavy metals such as Lead, Cadmium, Nickel, Chromium and Zinc cause considerable harmful effects on soil and environment. These elements are also hazardous to health of humans and wildlife. Petrochemical plants and refineries pollution increase the amount of carcinogenic and tratogenic compounds in environment. The main goal of recent paper is the studying of soil heavy metals pollution surrounding Isfahan refinery, power plant and petrochemical industries are located in margin of Ghamishlou wildlife refuge. In this study, 25 soil samples were collected from 105 km radius around the complex industries. Estimating the background values was executed by sampling rocks adjacent to soil sampling stations. Soil heavy metals were extracted with ISO11466 procedure, and were measured by flame AAS (Analyticjena-350). Geo-accumulation Index (Igeo) and Pollution Index (PIi) were determined and compared in different sample sites. Igeo and PIi in soil samples found to be in order of Cd>Pb>Ni>Zn>Cr. The result shows, in comparison of Igeo with PIi, in the same pollutant concentration, Igeo classifies the pollution in lower qualitative classes. In addition, also mCd and IPI detect different results to classify pollution. According to mCd , there are eight point sample which categorize in moderate level of pollution while these points locate in low class with considering IPI. In this respect, mCd and IPI have shown same result in moderate and high pollution level. Finally, the result showed that margin of petrochemical, refinery and power plant, IPI classified integrating pollution in Moderate to high level but mCd categorized pollution in low to moderate classes.

کلیدواژه‌ها [English]

• ghameshlou wildlife refuge
• Refinery
• Heavy metals
• Pollution Index