نویسندگان

• سعید محمدی ¹
• محمد کابلی ²
• محمود کرمی ³
• افشین علیزاده شعبانی ²
• میترا شریعتی نجف آبادی ⁴

¹ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه علوم محیط زیست، تهران، ایران

² استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

³ استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

⁴ کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

دوپای فیروز به عنوان یک گونه‌ی ناشناخته در فهرست سرخ آی.یو.سی.ان طبقه‌بندی شده است. اطلاعات بسیار کمی در مورد وضعیت پراکنش، ویژگی‌های زیستی و بوم‌شناختی دوپای فیروز و سایر گونه‌های جنس Allactaga در ایران وجود دارد. این پژوهش به منظور بررسی برخی ویژگی‌‌های بوم‌شناختی از قبیل زمستان‌خوابی، تغذیه، تولیدمثل، جوندگان هم بوم و عوامل تهدیدکننده این گونه از اردیبهشت 1387 تا خرداد 1388 در جنوب شهرستان شهرضا مورد پژوهش قرار گرفت. در مجموع بارداری و تولیدمثل برای دوپای فیروز تنها یکبار در سال و در ماه‌های اردیبهشت تا تیرماه رخ می‌دهد. نتایج نشان‌داد دوره زمستان‌خوابی گونه کوتاه است به طوری که هیچ نمونه‌ای از آذر تا اواسط اسفندماه مشاهده و صید نشد. درون لانه‌های حفر شده گونه ذخیره غذایی یافت نشد اما نتایج مشاهدات مستقیم و بقایای مواد گیاهی موجود در لانه‌‌ها حاکی از رژیم غذایی گیاه‌خواری دوپای فیروز است. جرد ایرانی (Meriones persicus) به عنوان جونده هم بوم این گونه ثبت شد. متاسفانه فقدان مدیریت و حفاظت، این منطقه را با طیف وسیعی از تهدیدات انسانی شامل چرای بی‌رویه دام، فعالیت‌های گردشگری، احداث معادن سنگ و جاده‌های دسترسی فراوان مواجه و کمیت و کیفیت زیستگاه و بقای جمعیت گونه را با خطر جدی روبرو ساخته است.

کلیدواژه‌ها

• استان اصفهان
• شهرضا
• ویژگی‌های بوم‌شناختی

عنوان مقاله [English]

Study on Some Ecological Characteristics of Iranian Jerboa (Allactaga firouzi) in Isfahan Province

نویسندگان [English]

• Saeed Mohammadi ¹
• Mohammad Kaboli ²
• Mahmoud Karami ³
• Afshin Alizadeh Shabani ²
• Mitra Shariati Najafabadi ⁴

چکیده [English]

Iranian jerboa classified as data deficient species according to the IUCN Red List. Little information has been published about ecological and biological characteristics of Allactaga firouzi and other members of genus Allactaga. In the present study, we aimed to identify some ecological characteristics, such as: hibernation, feeding habits, breeding, coexistence with other rodents and threatening factors, from May 2008 to April 2009 in southern Shah-Reza in Isfahan Province. Results showed that breeding usually occurred from April to May. Hibernation started about late November and lasted mid-February. There was no stored food in the excavated burrows. However, direct observations and remaining plant material in burrows showed that this species forages on plant material. A. firouzi was recorded sympatric with Meriones persicus. The main factor affecting this single and very limited habitat occupied by this species is affected by the anthropogenic transformation of the environment. Overgrazing, mining activities and transportation in its habitat are the most significant factors threatening the conservation of this endemic species and its habitat. Unfortunately nowadays overgrazing by livestock in the study area has caused a decrease in the vegetation cover, and there are also mining and recreational activities in its habitat, all of which are significant factors threatening the survival of A. firouzi. Furthermore, buildings, roads and heavy traffic machines in this area have become a critical environmental challenge.

کلیدواژه‌ها [English]

• Allactaga firouzi
• ecological characteristics
• Isfahan province
• Shah-Reza