نویسندگان

• سعیده ملکی نجف آبادی ¹
• محمودرضا همامی ²
• عبدالرسول سلمان ماهینی ³

¹ عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، ایران

² استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

³ دانشیار دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

قوچ و میش اصفهانی (Ovis orientalis isfahanica) در لیست قرمز IUCN در رده آسیب پذیر قرار گرفته است. اطلاعات مربوط به نیازهای زیستگاهی و فاکتورهای تعیین کننده آشیان بوم شناختی این گونه بخش اصلی برنامه‌های حفاظتی را برای این گونه به خود اختصاص می‌دهد. در مورد انتخاب زیستگاه برای این گونه در ایران اطلاعات اندکی موجود است. در این مطالعه یک مدل، مبتنی بر سامانه اطلاعات جغرافیایی با استفاده از داده‌های حضور برای پیشگویی مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اصفهانی در پناهگاه حیات وحش موته به کار برده شد. این مطالعه مهم‌ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر آشیان اکولوژیک این گونه و زیستگاه مطلوب فصلی را در منطقه مورد مطالعه، تعیین نمود. شاخص حاشیه گرایی کل برای این گونه در منطقه مورد مطالعه 55/1 و تخصص گرایی کل 11/0 است. نتایج نشان داد که در طول تابستان و پاییز بخش بزرگی از زیستگاه مطلوب قوچ و میش اصفهانی با درمنه کوهی (Artemisia aucheri) پوشیده شده است در صورتی‌که در زمستان و بهار مناطق پوشیده با درمنه دشتی مطلوب تر است. این نکته با مهاجرت ارتفاعی گونه به عنوان یکی دیگر از نتایج این مطالعه مطابقت دارد به گونه‌ای که در تابستان و پاییز ارتفاعات بالاتر زیستگاه مناسب‌تری است اما در بهار و زمستان ارتفاعات پایین تر مطلوبیت بیشتری دارد. شیب‌های بیش از 30% و فاصله تا منابع آبی در تابستان به عنوان فاکتور محدود کننده برای این گونه به‌شمار می‌رود. تاثیر سایر فاکتورها نظیر فاصله تا جاده، معدن و زمین های زراعی بر مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اصفهانی در پناهگاه حیات و حش موته ناچیز است.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل عامل آشیان بوم شناختی
• فاکتور تخصصی شدن
• فاکتور حاشیه
• قوچ و میش اصفهانی
• مطلوبیت زیستگاه

عنوان مقاله [English]

Ditermining Habitat Suitabilityof Ovis orientalis isfahanica in Mothe wildlife refuge using ENFA

نویسندگان [English]

• Saeedeh Maleki Najafabadi ¹
• Mahmoudreza Hemami ²
• Abdolrasoul Salman Mahini ³

¹

²

³

چکیده [English]

Isfahan wild sheep Ovis orientalis isphahanica is listed as vulnerable in the IUCN red list of threatened species. Adequate knowledge on habitat requirements and environmental factors determining the niche of a species is central to its conservation programmes. However, there is scarcity of data on habitat associations of this species in Iran. A GIS-based model, using presence-only data, was used to predict habitat suitability for this species in Mooteh Wildlife Refuge. This study has determined the most important environmental factors influencing the ecological niche of Isfahan mouflon and has identified suitable seasonal habitats in the study area. Results showed that during summer and autumn a large part of the suitable habitats of this species is covered with Artemisia aucheri, while in winter and spring areas covered with Artemisia siberi acquire the higher suitability. This is consistent with the vertical migration of the species as the results of this study revealed that in summer and autumn higher elevation has higher suitability, whereas in winter and spring the suitability of lower elevations is higher. Slopes over 30% and distance to water sources in summer were recognized as limiting factors for the distribution of this species. The influence of other factors (such as distance to roads, mines and cultivated lands) on habitat preference was negligible.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ecological niche factor analysis
• Habitat Suitability
• marginality
• specialisation