نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شینا خداکرم‌زاده ¹
• مصطفی بنی اسدی ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصادکشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

² استادیار اقتصاد منابع طبیعی و محیط زیست، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

رشد سبز از نظر حل مشکلات محیط‌زیستی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از عواملی که به عنوان متغیر میانجی شناخته می‌شود و می‌تواند بر رشد سبز اثرگذار باشد، کیفیت حکمرانی و مولفه‌های تشکیل‌دهنده آن است. هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه علیت میان شاخص حکمرانی و مولفه‌های آن با رشد اقتصادی سبز در کشورهای منطقه منا در دوره 2024-1995 است. برای محاسبه شاخص «GDP سبز» از رویکرد Stjepanović و همکاران (2022)، و جهت تحلیل رابطه علیت گرنجری، روش داده‌های پانلی و آزمون علیت گرنجری Dumitrescu-Hurlin استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که مولفه «ثبات سیاسی و عدم خشونت» و شاخص «کیفیت حکمرانی» رابطه علیت دوسویه با «GDP سبز» دارند که نشان از یک چرخه علّی مثبت است. به گونه‌ای که افزایش هر سمت از این رابطه منجر به تقویت سمت دیگر آن می‌شود و یک هم‌افزایی ایجاد می‌کند. همچنین رابطه علّی از سمت «GDP سبز» به سمت تمام مولفه‌های حکمرانی خوب به استثناء «کیفیت مقررات» و «حق اظهار نظر و پاسخگویی» وجود دارد. این نتیجه نشان می‌دهد بهبود رشد اقتصادی سبز و پایدار نیز منجر به ارتقا شاخص و مولفه‌های حکمرانی خوب می‌شود. براساس نتایج این مطالعه توصیه می‌شود که کشورهای منطقه منا، سیاست‌های بهبود کیفیت نهادی و اصلاح حکمرانی را جهت دستیابی به رشد اقتصادی سبز و پایدار، اتخاذ نمایند. این سیاست‌ها شامل اصلاحات نهادی، تدوین ترتیبات نهادی موثر، بهبود مقررات و قوانین محیط‌زیستی، حفظ ثبات سیاسی و امنیت و سایر سیاست‌های مرتبط برای دستیابی به پایداری محیط‌زیستی است.

کلیدواژه‌ها

• حکمرانی خوب
• کیفیت نهادی
• رشد سبز
• علیت گرنجری Dumitrescu-Hurlin
• ثبات سیاسی

عنوان مقاله [English]

Examining the Granger Causal Relationship between Good Governance Components and Green Economic Growth in MENA Countries

نویسندگان [English]

• Shina Khodakaramzade ¹
• Mostafa Baniasadi ²

¹ MSc student of Agricultural Economics, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

² Assistant Professor of Natural Resources and Environmental Economics, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Green growth holds particular significance in addressing environmental challenges and achieving the goals of sustainable development. One of the intermediary factors identified as influencing green growth is the quality of governance and its constituent dimensions. The present study aims to examine the causal relationship between the governance index and its components with green economic growth in the MENA countries during the period 1995–2024. To calculate the Green GDP index, the approach of Stjepanović et al. (2022) was employed, and to analyze the Granger causality relationship, the panel data method and the Dumitrescu–Hurlin Granger causality test were utilized. The results indicate that the components of “political stability and absence of violence” and the overall “governance quality index” exhibit a bidirectional causal relationship with “green GDP,” reflecting a positive causal cycle wherein an improvement in either side reinforces the other, thereby generating synergy. Moreover, a unidirectional causal relationship is observed from “green GDP” to all components of good governance, except for “regulatory quality” and “voice and accountability.” This finding suggests that the enhancement of sustainable and green economic growth also contributes to improving the indicators and dimensions of good governance. Based on the study’s results, it is recommended that MENA countries adopt policies aimed at improving institutional quality and reforming governance structures to achieve sustainable green economic growth. Such policies should include institutional reforms, the establishment of effective institutional arrangements, improvement of environmental regulations and legislation, preservation of political stability and security, and other related measures to promote environmental sustainability.

کلیدواژه‌ها [English]

• Good Governance
• Institutional Quality
• Green Growth
• Dumitrescu–Hurlin Granger Causality
• Political Stability