نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مسلم رستم پور ¹
• محمد مهدی ربیعه ²

¹ دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری و عضوگروه پژوهشی خشکسالی و تغییر اقلیم، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

² استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

چکیده

امروزه مطالعه روابط گیاه–حشره به‌عنوان شاخص‌های مؤثر تنوع زیستی در تحقیقات بوم‌شناسی و برنامه‌ریزی حفاظت از تنوع زیستی بسیار مهم است. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه الگوی پراکندگی، توزیع وفور گونه‌ای و همزیستی گونه‌های گیاهی و شب‌پره‌های خانواده Noctuidae در منطقه حفاظت شده آرک و گرنگ خراسان جنوبی است. نمونه‌برداری از گیاهان و شب‌پره‌ها در ۱۰ منطقه انجام گرفت، در هر منطقه، سه زیر منطقه معرف انتخاب و در هر منطقه، 30 کوادرات مستقر شد. در هر کوادرات تراکم گونه‌ای برآورد شد. همچنین، جمع‌آوری شب‌پره‌ها با استفاده از تله نوری انجام شد. شب‌پره‌های جذب‌شده به نور، جمع‌آوری و در آزمایشگاه، شمارش و شناسایی شدند. شاخص کوادراتی شامل نسبت میانگین/واریانس، شاخص موریسیتا و موریسیتای استاندارد برای هر گونه محاسبه شد. وفور گونه‌ای گیاهان و شب‌پره‌های منطقه مورد مطالعه با مدل‌های توزیع وفور گونه‌ای (Species Abundance Distribution; SAD) مطابقت داده شدند. به منظور بررسی معنی‌داری برازش از روش بیشینه درستنمایی و برای انتخاب بهترین مدل از آماره AIC استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشتر گونه‌های گیاهی (33/73 درصد گونه‌ها) و شب‌پره‌های (67/86 درصد گونه‌ها) مورد مطالعه دارای الگوی پراکندگی کپه‌ای هستند. همچنین، پوشش گیاهی و شب‌پره‌های مورد مطالعه با مدل لوگ نرمال (معرف بوم‌سازگان بالغ و پیچیده‌) برازش بهتری دارند. نتایج نشان داد که بین ماتریس ترکیب گیاهی و شب‌پره‌ها، همبستگی معنی‌داری وجود ندارد (r=0.05, p≥0.05). بطور کلی یافته‌های حاصل از این پژوهش در منطقه آرک و گرنگ نشان داد که پیچیدگی محیطی و ناهمگنی زیستگاهی نقش مهمی در تعیین الگوی پراکندگی گونه‌های گیاهی و شب‌پره‌های Noctuidae ایفا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• ترکیب گونه ای
• توزیع مکانی
• حشرات
• گیاهان مرتعی
• منطقه حفاظت شده

عنوان مقاله [English]

Assessment of Species Distribution Patterns and Abundance of Plants and Noctuid Moths (Lepidoptera: Noctuidae) in the Ark and Gorong Protected Area, South Khorasan Province, Iran

نویسندگان [English]

• Moslem Rostampour ¹
• Mohammad Mahdi Rabieh ²

¹ Associate Professor, Department of Rangeland and Watershed Management and Research Group of Drought and Climate Change, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Birjand, Birjand, Iran

² Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Birjand, Iran

چکیده [English]

Nowedays, the study of plant–insect interactions is considered a critical indicator of biodiversity in ecological research and biodiversity conservation planning. The present study aimed to investigate the distribution patterns, species abundance, and co-occurrence of plant species and Noctuidae moths in the Ark and Gorong Protected Area in South Khorasan Province, Iran.Sampling of moths and plants was carried out at ten sites. Three representative sub-sites were selected in each site, and 30 quadrats is taken per site. Species density was estimated in each quadrat. Moth specimens were caught using light traps. The attracted moths were collected, counted, and identified in the laboratory. To assess spatial distribution, the mean/variance ratio, Morisita’s index, and standardized Morisita’s index were calculated for each species. The species abundance distributions (SADs) of both plants and moths were fitted to theoretical models. Model fit significance was established with maximum likelihood estimation, and the best model was decided on by Akaike Information Criterion (AIC). The findings indicated that most of the plant (73.33 %) and moth species (86.67 %) were clumped in their pattern of distribution. Additionally, abundance of species in both groups occurred best according to the log-normal model, typically typical of mature and complex communities. Analysis detected no significant correlation between the plant community matrix and the moth community matrix (r = 0.05, p ≥ 0.05). In general, the findings of this study in Ark and Gorong Protected Area showed that environmental complexity and habitat heterogeneity play an important role in determining the distribution pattern of plant species and Noctuid moths.

کلیدواژه‌ها [English]

• Species Composition
• Spatial Distribution
• Insects
• Rangeland Plants
• Protected Area