Environmental Management Planning of Hengam Island for Conservation & Tourism using Spatial Multi Criteria Evaluation (SMCE)
Authors
Abstract
طبیعت گردی به عنوان نوعی از گردشگری پایدار که هم به حفاظت محیط-زیست و هم به توسعه آن کمک می‌کند شناخته شده است ولی متاسفانه به خاطر ارزیابی نامناسب محیط زیست، بسیاری از مکان‌های گردشگری به سوی ناپایداری و خود تخریبی پیش می‌روند. از سویی دیگر به جهت افزایش سطح مناطق حفاظت شده کشور لازم است تا مناطق جدیدی گزینش و معرفی شوند. برای گزینش مکان‌های مناسب طبیعت گردی و مناطق حفاظتی بهره گیری از معیارهای مرتبط شیوه مناسبی به شمار میآید. به همین منظور از بررسی منابع مختلف داخلی و خارجی 12 معیار و 41 زیر معیار برای طرح‌ریزی طبیعت گردی و 5 معیار اصلی و 26 زیر معیار برای گزینش لکه‌های حفاظتی در بوم نظام‌های طبیعی ایران استخراج شد. این معیارها و زیر معیارها برای طرح‌ریزی گردشگری و گزینشلکه‌های حفاظتی در بوم نظام‌های جزایر کشور با بهره گیری از روش دلفی غربال شد و در نهایت 11 معیار اصلی و 25 زیر معیار برای طرح‌ریزی طبیعت گردی و 5 معیار اصلی و 15 زیر معیار برای گزینش لکه‌های حفاظتی در جزیره هنگام برگزیده شد. سپس معیارها و زیر معیارهای برگزیده به طور جداگانه از راه تحلیل سلسله مراتبی وزن‌دار شدند و اولویت آنها مشخص شد و ضریب های تعیین شده به صورت مدل ریاضی برای گزینش لکه‌های حفاظتی و طبیعت گردی ارائه شد. برای همه زیر معیارهای برگزیده شاخص‌هایی متناسب با ویژگی‌های محدوده مورد بررسی که قابلیت تبدیل شدن به نقشه را داشتند تعریف شد. نقشه‌ها به محیط GIS وارد و از هریک نقشه‌های فاصله متناسب با آن شاخص تهیه شد. در نهایت با بهره گیری از مدل ریاضی تهیه شده پهنه‌های مناسب طبیعت گردی و حفاظت در جزیره هنگام شناسایی شد و بر پایه پهنه‌های شناسایی شده در مورد طبیعت گردی ناحیه های بوم گردشگری محتاطانه، بوم گردشگری با توسعه فیزیکی سبک و بوم گردشگری بدون نیاز به توسعه فیزیکی و در مورد حفاظت ناحیه- های گستره حفاظتی، مناطق حساس زیست محیطی، ناحیه بازسازی و احیا و همچنین ناحیه کنترل و پایش مشخص شدند. برابر نتایج به دست آمده 99/48 درصد از محدوده مورد بررسیکه تمام گستره جزیره و آبهای تاعمق 10 متر را شامل می‌شد بالقوه دارای ارزش حفاظتی است. 33/62 درصد از محدوده مورد بررسی برای فعالیت بوم گردشگری توان دارد. همچنین 31/21 درصد از محدوده مورد بررسی بایستی مورد بازسازی و احیا قرار گیرد و 99/70 درصد از گستره جزیره و آبهای پیرامونی برای کنترل و پایش زیست محیطی پیشنهاد شده است.
Keywords
)