نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پردیس گودرزیان ¹
• محمد رضا یزدانی ¹
• سید حمید متین خواه ²

¹ دانشگاه سمنان

² دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

آلودگی آب‌های سطحی و زیر زمینی توسط نیتروژن و فسفر یکی از دلایل اصلی پدیده یوتریفکاسیون (پر غذایی) و ایجاد امراض مختلف برای انسان‌ها و همچنین آلودگی آب نوشیدنی در بسیاری کشورها شده است. از جمله، کاربری کشاورزی است که آلودگی غیر نقطه‌ای نیتروژن و فسفر حاصل از این کاربری سبب کاهش کیفیت آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها در سراسر جهان گشته است. بنابراین این مطالعه با هدف معرفی سپرهای ساحلی به عنوان یک راهکار موثر در کاهش آلودگی‌های آب و بررسی ساختار و عملکرد آنها در پاکسازی نیتروژن و فسفر به عنوان یکی از آلاینده‌های کشاورزی پرداخته شد، با توجه به‌این امر که تاکنون مطالعات بسیار کمی در کشور در این زمینه صورت گرفته است. به دلیل اهمیت زاینده‌رود به عنوان یکی از رودهای اصلی کشور که حیات منطقه اصفهان به آن وابسته است این رود و زمین‌های کشاورزی آلاینده اطراف آن به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گشت. در ابتدا توسط نرم افزار Google earth حاشیه زاینده‌رود از حیث سپر‌های ساحلی همراه با کاربری کشاورزی که عموما شالیکاری بوده و دارای آلودگی می‌باشند، شناسایی گشته و پس از آن با مطالعات میدانی به کاوش پیرامون ساختار و عملکرد آن پرداخته شد. از جمله ویژگی‌های مهم ساختاری سپرهای ساحلی طول، مساحت، محیط، عرض سپرهای ساحلی و تیپولوژی آن می‌باشد که در عملکرد آنها نقش ویژه‌ای دارند و در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از آن نمونه برداری صورت گرفت. نمونه‌ها در ترانسکت‌های موازی به ترتیب در قسمت اول، وسط و آخر مزرعه و ابتدا و انتهای سپر ساحلی در عمق 30 سانتی متر به پایین برداشت شده و آلودگی نیتروژن و فسفر در آزمایشگاه تعیین گردید. نتایج نشان می‌دهند که سپر‌های ساحلی در پاکسازی نیتروژن و فسفر رویکردی موثر و کارا می‌باشند. به طوری که از ابتدای مزرعه به سمت انتهای سپر ساحلی میزان این دو آلاینده کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• آلودگی آب
• آلودگی نیتروژن
• آلودگی فسفر
• سپر ساحلی
• آلاینده های کشاورزی

عنوان مقاله [English]

effects of Riparian buffer zone on Nitrogen reductionl from agricultural land (Case study: cropland around Zayandehrud in Isfahan, Iran)

چکیده [English]

The contamination of surface and ground waters by nitrogen and phosphorus is a major factor affecting estuarine eutrophication and drinking water supplies in many countries. Considering agriculture, Non-point source (NPS) pollution from croplands has reduced water quality in rivers and lakes around the world. So this study was aimed to introduce buffer zones as an effective way that reduces water pollution and also investigating their structure and function in nitrogen and phosphorus removal as an agricultural pollutant. Unfortunately, studies on buffer zones are very limited in our country. Due to the importance of Zayandehrud as a main river of the country on which the life of Isfahan city is dependent, Zayandehrud and agricultural land around this river were selected as the study area. At first, Zayandehrud margins were identified by Google earth software for the buffer zones associated with agricultural land which mostly consisted of paddy fields and had nitrogen and phosphorus pollutions. Then, structure and function of buffer zones were investigated through field studies. Measurement of perimeter, area, length, latitude and longitude and typology of Buffer zone spots are important structural characterizes that play a key role on buffer zones function and they have been studied in this research. After that, samples were taken in parallel transects at the beginning, middle and at the end of the field at the depth of 30 cm and then nitrogen and phosphorus pollution was determined in laboratory. Results have shown that buffer zone is such an effective approach in nitrogen and phosphorus removal that their amounts reduced from the beginning of field to the end of the buffer zone.

کلیدواژه‌ها [English]

• water pollution
• Nitrogen pollution
• Phosphorus pollution
• Buffer zones
• Agricultural pollutions