نشریه محیط زیست طبیعی

تدوین و اولویت‌بندی شاخص‌های مدیریتی در مدیریت یکپارچة منطقة ساحلی(ICZM) (مطالعة سواحل بوشهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت بازرگانی، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 گروه سازه‌های دریایی، دانشکدة مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران.

10.22059/jne.2025.402880.2843

چکیده

این پژوهش شاخص‌های توسعة پایدار در چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیک و حاکمیتی را برای استان بوشهر بومی‌سازی، آزمون و اولویت‌بندی می‌کند. بررسی نشان داد شاخص‌های اکولوژیک و حاکمیتی مطرح شده در IOC کفایت لازم برای کاربرد در بوشهر را دارند، اما شاخص‌های اقتصادی–اجتماعی نیازمند جرح، تعدیل و بومی‌سازی بودند. از منابع بین‌المللی ابتدا 15 هدف، 80 معیار و 210 شاخص اقتصادی–اجتماعی استخراج شد که پس از دو دور دلفی با مشارکت 15 خبره و جرح و تعدیل، مدل نهایی شامل 13 هدف، 59 معیار و 132 شاخص حاصل گردید. ارزیابی میدانی محدود به کلیة شاخص‌های بعد اقتصادی–اجتماعی بوده و پیمایش به‌صورت پرسشنامة اینترنتی در شبکه‌های اجتماعی محلی و با نمونه‌گیری در دسترس (61=n) صورت گرفت؛ داده‌های ثانویة رسمی برای تعیین مقادیر پایه و اعتبارسنجی نتایج به‌کار گرفته شد. به‌دلیل تعدد و پیچیدگی شاخص‌ها، با در نظر گرفتن ده مزیت کاربردی توسط 12 نفر از خبرگان و با بهره‌گیری از تصمیم‌گیری چندمعیاره (AHP) مدلِ بهینه‌ای برای اولویت‌بندی اهداف تمام پایه‌های توسعة پایدار ارائه گردید (میانگین نسبت ناسازگاری 0/06=CR). وزن‌های اولویت‌بندی نشان دادند در پایة اقتصادی–اجتماعی «آموزش (0/13)»؛ در پایة اکولوژیک «حفظ کیفیت آب و رسوبات (0/15)» و در پایة حاکمیتی «پشتیبانی از مدیریت یکپارچه از طریق وضع قوانین 1060/0)» بیشترین وزن را دارد. نتایج "مدل بهینة بررسی شاخص‌ها"، برای سیاست‌گذاران منطقه‌ای در تعیین اولویت‌ها و طراحی برنامه‌های توسعة پایدار کاربرد دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing and prioritizing management indicators in Integrated Coastal Zone Management (ICZM) (Case study: Shoreline of Bushehr Province)

نویسندگان [English]

  • MohammadHassan Shadbeh 1
  • Feraydoon Vafaie 2

1 Deprtament of Business Administration, Faculty of Management & Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.

2 Civil Engineering Faculty, K.N.Toosi University of Technology, Tehran, Iran.

چکیده [English]

This study localized, tested and prioritized sustainable development indicators in four dimensions: economic, social, ecological, and governance for Bushehr province. The study showed that the ecological and governance indicators proposed in the IOC were sufficient for use in Bushehr, but the socio-economic indicators needed to be modified, adjusted, and localized. Initially, 15 goals, 80 criteria, and 210 socio-economic indicators were extracted from international sources. After two Delphi rounds with the participation of 15 experts and modifications, the final model included 13 goals, 59 criteria, and 132 indicators. The field assessment was limited to all indicators of the socio-economic dimension, and the survey was conducted as an online questionnaire in local social networks with convenient sampling (n=61); official secondary data were used to determine baseline values ​​and validate the results. Due to the multiplicity and complexity of the indicators, an optimal model for prioritizing the goals was presented by considering the ten functional benefits defined by 12 experts and using multi-criteria decision-making (AHP) (mean inconsistency ratio CR=0.06). The prioritization weights showed that in the socio-economic base, "education (0.13)"; in the ecological base, "maintaining water and sediment quality (0.15)"; and in the governance base, "supporting integrated management through the establishment of laws (0.106)" have the highest weight. The results of the "optimal model for examining indicators" are useful for regional policymakers in determining priorities and designing sustainable development programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Blue economy
  • Integrated Coastal Zone Management (ICZM)
  • Management performance evaluation
  • Multi-Criteria Decision Making (AHP)
  • Strategic planning for coastal areas
  • Sustainable development indicators
Anton, C., 2018. Approach to the analysis and evaluation of the strategic intervention options in the romanian coastal zone taking into account economic, social and environmental factors. 18th International Multidisciplinary Scientific GeoConference.
Aubry, A., Elliott, M., 2006. The use of environmental integrative indicators to assess seabed disturbance in estuaries and coasts: Application to the Humber Estuary, UK. Marine Pollution Bulletin, 53(1), 175-185.
Barragán, J. M., Lazo, Ó., 2018. Policy progress on ICZM in Peru. Ocean & Coastal Management, 157, 203–216.
Breton, F., 2006. Report on the use of the ICZM indicators from the WG-ID, A contribution to the ICZM evaluation. Universitat Antònoma de Barcelona. Report Version 1.
Conway, G., 2007. Monitoring the state of the Solent. Marine Policy 31, 632-637.
Cosby, A.G., Lebakula, V., Smith, C.N., 2024. Accelerating growth of human coastal populations at the global and continent levels: 2000-2018. Scientific Reports 14(1).
Henocque, Y., Denis, J., 2001. IOC- Steps and tools towards integrated coastal area management: Methodological guide. UNESCO-IOC for IODE. Report Volume II.
Madzík, P., Falát, L., 2022. State of the art on analytic hierarchy process in the last 40 years: Literature review based on Latent Dirichlet Allocation topic modelling. PLoS ONE 17(5), 0268-299.
Martha, L., Marion, G., Adagenor L., 2007. A method for the participatory design of an indicator system as a tool for local coastal management. Ocean & Coastal Management 50(10), 779-795.
McFadden, L., Priest, S., Green, C., 2008. Science Policy Integration for Coastal Systems Assessment(SPICOSA). Report from Flood Hazard Research Centre, Middlesex University, London
Prabhu, R., Colfer, C. J. P., Dudley, R. G., 1999. Guidelines for developing, testing and selecting criteria and indicators for sustainable forest management. Center for International Forestry Research (CIFOR). Jakarta, Indonesia, p186.
Sazeh Pardazi Iran Consulting Engineers, 2018. Introduction to the Integrated Coastal Zone Management (ICZM) plan and Marine Spatial Planning (MSP) in Hormozgan Province. Ports and Maritime Organization of Iran(PMO). Report 1. (In Persian)
Shadbeh, M.H., Vafai, F., 2025)=. MODELS OF Shadbeh MSc Thesis. Assessment of Management Indicators in Integrated Coastal Zone Management (ICZM) (Case Study Shoreline of Bushehr Province). Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.17485462. (In Persian)
Taherdoost, H., Madanchian, M., 2023. Multi-Criteria Decision Making (MCDM) Methods and Concepts. Encyclopedia 3(1), 77-87.
United Nations, 2007. CSD, Guidelines and Methodologies. Scientific and Cultural Organization . United Nations.
Van.Buuren.J,2025.Sustainability indicators. Coastal Wiki. Available at https://www.coastalwiki.org/wiki/Sustainability_indicators. (Accessed 8th April 2025).
نشریه محیط زیست طبیعی
دوره 78، شماره 3
آبان 1404
صفحه 455-469