نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سهیل سبحان اردکانی ¹
• مریم محمدی روزبهانی ²
• راضیه مشعل پور فرد ²

¹ دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

² دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

چکیده

فلزات سنگین در اثر عوامل طبیعی و مصنوعی به بوم‌سازگان‌های آبی واردشده و از مهم‌ترین آلاینده‌های سمی این محیط‌ها محسوب می‌شوند که پایداری بالایی داشته و از توانایی ایجاد سمیت در آب‌زیان و قابلیت تجمع در زنجیر غذایی برخوردارند. این پژوهش با هدف بررسی غلظت کادمیم، کروم و نیکل در جوامع درشت بی‌مهرگان بسترزی خوریات موسی و همبستگی آن با تجمع فلزات در رسوب در سال 1391 انجام یافت. نمونه‌برداری از رسوبات توسط گرب انجام یافت. گونه‌های موجود در نمونه‌های ماکروبنتوزی نیز پس از شستشو در الک 5/0 میکرون، شناسایی شدند. پس از هضم نمونه‌های رسوب و ماکروبنتوز، غلظت عناصر توسط دستگاه نشر اتمی خوانده شد. نتایج بیان‌گر آن است که بیشینه میانگین غلظت عناصر کادمیم، کروم و نیکل بر حسب میلی‌گرم در کیلوگرم در نمونه‌های رسوب به‌ترتیب برابر با 10/0±17/0، 0/2±50/46 و 0/2±43/41 و در نمونه‌های ماکروبنتوز نیز به‌ترتیب برابر با 10/0±21/0، 0/1±10/64 و 0/1±40/41 و مربوط به Bivalvia می‌باشد. هم‌‌چنین نتایج مقایسه میانگین غلظت عناصر کادمیم، کروم و نیکل در نمونه-های رسوب با رهنمود WHO بیان‌گر آن است که میانگین غلظت تمام عناصر مورد ارزیابی کم‌تر از حد استاندارد می‌باشد. بنابراین، می‌توان عنوان کرد گرچه رسوبات منطقه مورد مطالعه به فلزات سنگین کادمیم، کروم و نیکل آلوده نیست، ولی استقرار صنایع مختلف پتروشیمی در منطقه مورد مطالعه، نشت نفت از سکوهای حفاری و تخلیه آب توازن نفتکش‌ها احتمال آلودگی رسوبات و به تبع آن گونه‌های آب‌‌زی ساکن به فلزات سنگین را افزایش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• تجمع زیستی
• ماکروبنتوز
• فلز سنگین
• خورموسی

عنوان مقاله [English]

Assessment of Cd, Cr and Ni concentrations in macrobenthos communities of Khor Musa and correlation with metals accumulation in sediments

چکیده [English]

Heavy metals are discharged into the marine environment through natural process and anthropogenic activities. They can remain in solution or in suspension in the water column, precipitate to the bottom, or be taken up by various marine organisms. Thus, metals can accumulate to toxic concentrations causing ecological damage, and subsequently be transferred to humans and terrestrial animals through the food and feed chains. Therefore this study was conducted for evaluation of Cd, Cr and Ni concentrations in macrobenthos communities of Khor Musa and correlation with metals accumulation in sediments in 2012. For sediments sampling, cores of 40 cm length were collected with the help of a PVC tube by gently intruding it into the sediment and protruding it out, capping, and freezing it upon return to the laboratory. After digesting the sediments with Aqua Regia solution 3/1 (v/v) HCl/HNO3 in microwave device and identifying the macrobenthos species, concentrations of heavy metals sediments and macrobenthos samples were measured using ICP-AES. All statistical analyses were performed using the SPSS 18.0 statistical package. The results showed that maximum mean concentrations of Cd, Cr and Ni in sediment samples were 0.17±0.10, 46.50±2.0 and 41.43±2.0 ppm respectively, and maximum mean concentrations of these elements in macrobenthos samples were 0.21±010, 64.10±1.0 and 41.40±1.0 ppm respectively belonged to Bivalvia. Also the mean concentrations of metals were significantly lower than permissible limits recommended by WHO (P<0.05). Although currently the sediments of study area aren't polluted with heavy metals, but the establishment of the petroleum industries, the oil spill from drilling rigs and tankers discharging ballast water can cause a threat to sediments pollution and consequently aquatic animals of this area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bioaccumulation
• macrobenthos
• Heavy metals
• Khor Musa